روزنامه شهروند
1398/12/07
در غیاب رسانه مستقل و کارآمد
چقدر احتمال دارد که با یک مقدار غذا و یک قمقمه آب بتوان از بیابانی بی‌آب و علف که چندصد کیلومتر عرض دارد، عبور کرد؟ پاسخ اگر صفر نباشد، نزدیک به آن است. ولی احتمال اینکه یک جامعه امروزی بتواند بدون داشتن رسانه واقعی از مجموعه مشکلات سربلند بیرون آید از این فرض هم کمتر و صفر است. رسانه آزاد، مدیریت پاسخگو می‌طلبد و مدیریت پاسخگو نیازمند آن است که کارآمد و توانا باشد. وضعیت کنونی جامعه ایران از حیث رسانه شبیه آن فردی است که با یک قمقمه آب می‌خواهد از بیابانی چندصد کیلومتری پیاده عبور کند. مطابق آنچه گفته شد، وضع ما از این مثال نیز بدتر است؛ جامعه‌ای که هر روز با یک بحران و نیاز تازه مواجه میشود و برای فائق آمدن بر این مشکلات و تأمین نیازها، وجود یک رسانه کارآمد و مستقل ضروری است ولی در عین حال هر روز که می‌گذرد شاهد نوعی عقب‌گرد در کارکرد این رسانه رسمی هستیم؛ چه در جریان حوادث آبان ماه که به کلی اعتبارش زائل شد، چه در ماجرای هواپیمای اوکراینی، چه در موضوع انتخابات و اکنون نیز در ماجرای کرونا. تلاقی دو موضوع اخیر یعنی کرونا و انتخابات موجب شد فقدان رسانه مستقل و کارآمد بیش از هر زمانی برجسته شود. نمایش تصاویری آرشیوی یا تکراری به جای واقعیت یا گزارش‌های خلاف واقع یا نمایش‌های غیر واقعی دیگر، همه و همه آثار خود را در بی‌اعتمادی کامل مخاطبان بازتاب داد و اکنون که نوبت به کرونا رسیده است، نیازمند اعتمادی هستیم که پیش از این نابود شده است. تیر خلاص زدن به این جایگاه در مصاحبه با رئیس بنیاد مستضعفان خود را به رخ کشید که مصاحبه‌شونده چگونگی گفت‌وگو را دیکته کرد و حاضر به پاسخگویی نشد و این را همه مردم به روشنی دیدند که دستگاه رادیو و تلویزیون ایران به دلیل انحصاری و بیگانه بودن با مفهوم و کارکرد رسانه تبدیل به یک بلندگوی تبلیغاتی و دستگاه توجیه شده است. نیاز به اعتماد رسانه‌ای جزو ملزومات زندگی امروزی است. شهروندان نمی‌توانند هر لحظه به این کانال و آن شبکه و گروه سرک بکشند و ده‌ها اطلاعات راست و دروغ را مطالعه و از میان آنها گزینش کنند تا حقیقت را کشف کنند. مردم قادر به این کار نیستند و حتی اگر کسانی هم قادر باشند فرصت این کار را ندارند. فقط یک رسانه معتبر است که بار سنگین دستیابی به حقیقت و تمایز میان راست و دروغ را از دوش مردم برمی‌دارد؛ رسانه‌ای که مورد اعتماد باشد و امروز این حق اولیه در دسترس مردم ایران نیست. اگر مردم قادر به تمایز میان خبر و شایعه یا راست و دروغ نباشند، بحران ارتباطی رخ خواهد داد.
