ادبیات منتقدانه یا ‌ تسویه‌حساب سیاسی

ادبیات منتقدانه یا ‌ تسویه‌حساب سیاسی شرق: «شروع تخاصم مجلس بستگی به رفتار دولت دارد»؛ این را زاکانی، نماینده مردم قم، گفته است که بسیاری آن را به هشداری خطاب به دولت تفسیر کرده‌اند؛ آن‌هم دقیقا چند روز بعد از سخنان رهبری و تأکید ایشان برای تعامل مجلس با دولت. موسوی‌لارگانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس نیز در توییتی از ارائه طرح سؤال از رئیس‌جمهور به رئیس مجلس خبر داده است که جایگزینی برای استیضاح است. او چندی پیش نیز روحانی را دروغگو و نفوذی خطاب کرده بود. نماینده دیگری نیز خواستار عزل روحانی مانند بنی‌صدر شده است. خلاصه باید گفت مجلس یا حداقل اصولگرایان تندرو مجلس یازدهم، همچنان شمشیر را برای روحانی از رو بسته‌اند و تأکید مقام معظم رهبری برای تعامل مجلس با دولت در یک سال پایانی کار روحانی، چندان به مذاق تندروهای بهارستان خوش نیامده است و طرح استیضاح را با طرح سؤال تغییر داده‌اند تا مجال حمله به روحانی و دولت را از دست ندهند.
همان‌گونه که تا قبل از تشکیل مجلس یازدهم، چه در زمان تبلیغات انتخابات و چه ماه‌های قبل از شروع کارزار انتخاباتی، از تریبون‌های مختلف برای حمله به دولت بهره می‌بردند، اکنون نیز از تریبون مجلس دنبال تسویه‌حساب‌های سیاسی هستند. برای مثال، ذاکانی دی‌ماه سال گذشته در حمله تندی به عملکرد روحانی گفته بود: مردم در فشارند؛ مردم در رنج هستند و آقای رئیس‌جمهور اعلام می‌کند چون امروز عرصه، عرصه جنگ است و وعده‌های من مربوط به دوران صلح بوده، بنابراین امسال از من انتظار نداشته باشید. این فرافکنی است، این توهین به اندیشه و فهم عمومی مردم و نخبگان جامعه است. مشکل کجاست؟ ما شرایط جنگی نگرفتیم، رئیس‌جمهور محترم ما مال جنگ‌کردن نیست. چرا وقتی سیل می‌آید، ایشان به جنوب کشور و کیش می‌رود؟ وقتی آلودگی هم اوج می‌گیرد، رئیس‌جمهور ما به شمال نقل‌مکان می‌کند؟ او اکنون که نماینده مجلس است نیز در حمله به روحانی هشدار ادامه تخاصم را داده و با بیان اینکه ترکیب مجلس کنونی از مجلس قبل خیلی بهتر است، گفته: البته هنوز تشتت وجود دارد. شاید ذاکانی قائل به تشتت باشد، اما تنها نیست؛ زیرا ادبیات ذاکانی و اتهام‌زنی‌های او که در زمان سخنانش نیازی به ارائه سند و مدرک نمی‌بیند، ادبیات غریبی نیست و این نوع سخنان بسیار شنیده می‌شوند. سال گذشته بود که ذوالنور، یکی از نمایندگان اصولگرای تندروی مجلس دهم گفت: «وظیفه من به‌زیرکشیدن روحانی است»؛ حالا او در مجلس یازدهم، یکی از چهره‌های تأثیرگذار در طرح استیضاح روحانی در هفته گذشته بود. در این مسیر، ذوالنور تنها نیست و چندی پیش هم جواد نیک‌بین، نماینده عضو جبهه پایداری کاشمر، در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی گفته بود: «می‌خواهیم حسن روحانی را همچون بنی‌صدر عزل کنیم».
نقد دولت جای خود را به حمله تندروها داده و توهین و تهمت جای منطق را گرفته است. از همین رو در هفته‌های گذشته نگاه برخی از نمایندگان به رابطه دولت و مجلس و سخنانی که بوی تسویه‌حساب سیاسی می‌دادند تا انتقاد از شرایط سخت اقتصادی، به مرحله‌ای رسید که مقام معظم رهبری در دیداری که اخیرا از طریق ویدئوکنفراس با نمایندگان مجلس داشتند، بر ضرروت تعامل مجلس با دولت تأکید کردند و گفتند: سال آخر دولت‌ها معمولا سال حساسی است و باید مراقبت شود که پیگیری امور به‌هیچ‌وجه سست نشود و بر همین اساس اعتقاد راسخ دارم که دولت‌ها باید تا روز آخر وظایف خود را انجام دهند. بسیاری معتقد بودند با توجه به سخنان صریح رهبری و حمایت ایشان از ادامه فعالیت دولت تا روز آخر کاری، طرح استیضاح منتفی شود، اما تندروها با تغییر ادبیات خود، استیضاح را به طرح سؤال تغییر داده‌اند تا همچنان فرصت حمله به روحانی را برای خود زنده نگه دارند. این در حالی است که هدف از تعامل مجلس و دولت، سرعت‌بخشیدن به امور برای رهایی از مشکلات فعلی است و رفت‌وآمد مکرر وزرا و رئیس‌جمهور به مجلس، جز تلف‌کردن زمان دستاوردی نداشته و نخواهد داشت؛ همان‌گونه که جلسه حضور ظریف در مجلس، جز حمله و توهین به او و دولت دستاوردی نداشت؛ تا جایی که ظریف می‌خواست مجلس را ترک کند. در آن جلسه، نمایندگان با سروصدا مانع حرف‌زدن ظریف شدند. کریمی‌قدوسی از نمایندگانی بود که با ایجاد سروصدا و هیاهو، اجازه صحبت به وزیر امور خارجه را نمی‌داد و او را دروغگو خطاب کرد. ادامه این نوع رفتارها سبب شده این فرضیه قوت گیرد که برخی نمایندگان به‌جای انجام وظیفه دنبال تسویه‌حساب سیاسی و حمله شدید به دولت برای اغراض حزبی خود هستند؛ تا جایی که در روزهای حساسی که ارزش پول ملی به کمترین میزان خود در 41 سال اخیر رسیده و تورم و بی‌کاری، مشکلات بسیاری برای معاش مردم ایجاد کرده، آنها به‌دنبال حاشیه‌سازی و تفرقه‌افکنی هستند. این تندروهای مجلس بنا را بر یافتن راه‌حل مشکلات نگذاشته‌اند و پیروزی جنگ سیاسی، برایشان اولویت اساسی است. اما کدام جنگ و کدام میدان نبرد مناسب این تاختن‌هاست؟
مجلس دهم، در سخنانی در نقد عملکرد این روزهای مجلس گفته است: مجلس در اعمال نظارت دنبال شوآف سیاسی نباشد. همه می‌دانند که در بحث معیشت، مشکلاتی وجود دارد؛ تکرار اینها مشکلی را حل نمی‌کند و باید به حل آن کمک شود. این تبلیغات نهایت تا انتخابات ۱۴۰۰ جواب می‌دهد و اگر دولت بعد همسو با مجلس شود، در آن وقت می‌خواهند کاسه‌وکوزه‌ها را بر سر چه کسی بشکنند؟ مجلس نمی‌تواند طرحی بدهد که بار مالی داشته باشد، زیرا شورای نگهبان آن را برمی‌گرداند؛ بار مالی در صورتی قابل قبول است که لایحه باشد یا محل تأمین اعتبار آن مشخص باشد.


البته بعد از سخنان رهبری، فضای مجلس به سمت عقلانیت بیشتر حرکت کرده است و در همین رابطه نایب‌رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها گفته است: مجلس شورای اسلامی و دولت در چارچوب قانون باید مکمل یکدیگر باشند تا در جهت رفع دغدغه‌ها و مشکلات اقتصادی‌ای که زندگی مردم را در ابعاد مختلف تحت‌الشعاع قرار داده است، گام بردارند. محمدحسن آصفری با اشاره به دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌صورت ویدئوکنفرانسی با مقام معظم رهبری و اولویت‌هایی که رهبر انقلاب برای مجلس یازدهم برشمردند، بیان کرد: همان‌طور که مقام معظم رهبری تأکید کردند، رابطه بین مجلس شورای اسلامی و دولت در سال پایانی دولت، باید در چارچوب قانون باشد و هر دو قوه باید به وظایف خود عمل کنند. این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی با اشاره به بیانات رهبری درباره توهین، دشنام و نسبت بدون علم به دولتمردان بیان کرد: روابط دولت و مجلس با یکدیگر باید در چارچوب قانون باشد و هرکدام از دو قوه باید تمام تلاش خود را برای تحقق وظایفی که برای آنان در قانون تعریف شده است، به کار گیرند. در عین حال، دو قوه باید با یکدیگر تعامل داشته و دغدغه اصلی آنها حل مشکلات جامعه در سطوح مختلف باشد. طبعا بی‌اخلاقی در قانون جایگاهی ندارد. در همین راستا، کیومرث سرمدی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با بیان اینکه «مجلس باید در فضایی آرام، قانونی و توأم با روابط حسنه به مطالبه‌گری خود ادامه دهد»، گفت: به عقیده من، ما باید ضمن استفاده از اهرم‌های قانونی، رعایت اخلاق و حرمت را داشته باشیم. به هیچ‌کس نباید توهین کرد. نگه‌نداشتن حرمت‌ها طبق گفته مقام رهبری، خلاف شرع و عرف است. ما قبلا هم به این موضوع دقت کرده بودیم، اما از این پس باید بیشتر توجه کنیم. محمدجواد عسگری، نماینده مردم داراب و زرین‌دشت در مجلس نیز گفت: انتقاد به دولت وارد است، اما گفتار بعضی نمایندگان جالب نبوده است. نوع بیان و ادبیات بعضی انتقادها باید تغییر کند.
ذبیح‌الله اعظمی، نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در بهارستان نیز با اشاره به سخنان رهبر انقلاب درباره ضرورت تغییر ادبیات انتقادی نمایندگان گفت: همه ما نمایندگان مطیع امر رهبری هستیم. اعظمی با بیان اینکه «تعداد انگشت‌شماری از نمایندگان محترم، ادبیات مناسبی در جلسه با وزیر امور خارجه نداشتند»، گفت: عده‌ای از نمایندگان ادبیات شدیداللحنی داشتند که به نظرم حتما باید مراعات می‌کردند.
بر اساس این گزارش، تغییر ادبیات بهارستانی‌ها از سوی برخی از آنها امری لازم تلقی می‌شود؛ درحالی‌که تندروها همچنان ادبیات منتقدانه را در حمله، هشدار و تهدید می‌بینند، بنابراین کمی دور از ذهن است بخواهند از موضع خود عقب‌نشینی کنند که اگر نکنند، خلاف خواست و سخنان مقام معظم رهبری است و گویا آنها دل در گرو سخنان رهبری هم ندارند.