فاجعه آماری در گزارش مرکز ملی آمار

وقتی مرکز ملی آمار بنا بر اذعان نماینده این مرکز در استان، صرفاً برای خالی نبودن جداول آماری تعداد پروانه‌های ساختمان کلان‌شهر مشهد را به جای 7134 مورد تنها 820 عدد ثبت می‌کند و بین آمار پروانه‌های ساختمان ثبت شهرداری مشهد در سال 97 با مرکز ملی آمار اختلاف 2600 موردی دارد بر کدام مبنا می‌توان برای کلان‌شهری مانند مشهد سیاست‌های مسکن در سطح ملی طرح‌ و برنامه‌ریزی کرد؟   به گزارش خراسان رضوی، مرکز ملی آمار  7 مهرماه امسال گزارشی با عنوان نتایج طرح «گرد‌آوری اطلاعات پروانه‌های ساختمانی صادرشده توسط شهرداری‌های کشور در سال 98»  منتشر کرد . بر اساس این گزارش در سال 98 تعداد 7006 پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌های استان خراسان رضوی صادرشده است که مساحت کل زمین این تعداد پروانه یک‌میلیون و 838 هزارو 466 مترمربع است و تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی‌شده برحسب این تعداد پروانه معادل 12572 واحد بوده است. گزارش مرکز ملی آمار چه می‌گوید؟  درحالی‌که گزارش این طرح در سال 97 درباره استان خراسان رضوی بیانگر آن است که در این سال(97) تعداد پروانه‌های صادرشده 9336 مورد بوده است و مساحت زمین این تعداد پروانه 2 میلیون و 916 هزار و 261 مترمربع و تعداد واحدهای  مسکونی قابل پیش‌بینی برای احداث برحسب تعداد پروانه صادرشده این سال 26846 واحد بوده است. بدین ترتیب بر اساس گزارش‌های مرکز ملی آمار تعداد پروانه‌های صادرشده توسط شهرداری‌های استان در سال 98 نسبت به سال 97  حدود 25 درصد کاهش، مساحت زمین پروانه‌های صادرشده 37 درصد کاهش و تعداد واحدهای مسکونی قابل پیش‌بینی کاهش 53 درصدی را نشان می‌دهد. تنها 820 پروانه احداث ساختمان در مشهد! اما این گزارش‌های مرکز ملی آمار وقتی وضعیت پروانه‌های احداث ساختمان مشهد را بازگو می‌کند قابل‌تأمل می‌شود. طوری که بر اساس گزارش مرکز ملی آمار تعداد پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده توسط شهرداری مشهد تنها 820 مورد با مساحت زمین 243 هزار و 16 مترمربع و 3945 واحد مسکونی قابل پیش‌بینی در سال 98 ذکرشده است. درحالی‌که بر اساس گزارش این طرح مرکز ملی آمار  در سال 97  تعداد پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده در شهر مشهد در این سال 3695 مورد در زمینی به مساحت یک‌میلیون و 294 هزار و 462 مترمربع و 19هزار و 24 واحد مسکونی قابل پیش‌بینی ذکرشده است. بدین ترتیب صدور پروانه ساختمان در شهر مشهد بر اساس گزارش‌های مرکز ملی آمار در سال 98 نسبت به سال 97  سقوط فاحشی داشته است به طوری که  در تعداد پروانه‌های احداث صادرشده کاهش حدود78 درصدی، مساحت زمین پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده کاهش 81 درصدی و تعداد واحد مسکونی قابل پیش‌بینی کاهش 79 درصدی را نشان می‌دهد. تعجب انبوه‌سازان از آمارها اما این گزارش مرکز ملی ایران  باعث تعجب رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی انبوه‌سازان استان شد. «محمود پژوم» در گفت وگو با «خراسان رضوی» می‌گوید: این آمار کاهش برای بنده غیرمنتظره است و جای سؤال دارد. اما اگر این آمار را درست در نظر بگیریم چند عامل می‌تواند باعث این کاهش شده باشد. ابتدا این که در کلان‌شهر مشهد «گرانی زمین» باعث شده بخشی از کسانی که به‌صورت تخصصی در حوزه ساخت مسکن فعال بوده‌اند از این حوزه خارج شو ند زیرا افزایش سه برابری قیمت زمین باعث شد فعالان نتوانند هزینه‌های موردنیاز تهیه زمین را فراهم کنند. وی می‌افزاید: علاوه بر این افزایش هزینه‌های مترتب برای ساخت مسکن مانند آهن‌آلات و مصالح ساختمان در این کاهش موثر بوده است. تنها در یک مورد برای 2200 واحد پروانه ساختمان گرفته‌ایم رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی انبوه‌سازان استان تصریح می کند: اگرچه ما کاهش داشتیم اما این آمار نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد. به‌طور مثال  تنها در یک مورد همکاران بنده در سال 98 در شهر مشهد برای ساخت 2200 واحد مسکونی پروانه ساختمان دریافت کرده‌اند، علاوه بر این ما پروانه‌های ساخت 500 واحدی، 400واحدی و امثال آن‌هم در سال 98 دریافت کرده‌ایم. بنابراین به نظر می رسد این آمارها (گزارش مرکز ملی آمار) اشکال دارد. افزایش 13 درصدی پروانه‌ها ،نه کاهش 78 درصدی رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد نیز موضع‌گیری جدی‌تری به گزارش مرکز ملی آمار درباره کاهش صدور پروانه احداث ساختمان در شهر مشهد در سال98 نسبت به سال 97 دارد. «محمدهادی مهدی نیا» در گفت وگو با «خراسان رضوی» گزارش‌های آماری شهرداری مشهد را مبنا قرار می‌دهد و می‌گوید: تعداد پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده در 12 منطقه شهرداری مشهد در سال 97 معادل 6307 مورد بوده است که این تعداد در سال 98 به 7134 مورد رسیده است یعنی تعداد پروانه‌های احداث ساختمان در شهر مشهد در سال 98 نسبت به سال 97 نه‌تنها کاهش نداشته بلکه افزایش 13 درصدی داشته است. در نتیجه این که اعلام می‌شود در سال 98 تنها 820 پروانه صادرشده است صحیح نیست  و این عدد یعنی شهرداری تعطیل‌شده است. همچنین گزارش تفریغ بودجه سال 98 شهرداری مشهد کاملاً خلاف آن را ثابت می‌کند. وی ادامه می‌دهد: به لحاظ مساحت پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده توسط شهرداری‌های مناطق 12 گانه شهر مشهد در سال 97 معادل 8 میلیون و 800 هزار مترمربع بوده که در سال به 8 میلیون و 420 هزار مترمربع می‌رسد و کاهش 4 درصدی را نشان می‌دهد. رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد به تعداد  پایان کار صادرشده در مناطق 12 گانه شهر مشهد نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: تعداد پایان کارهای صادرشده در سال 97 معادل 11 هزار و 82 مورد بوده و در سال 98 به 8 هزار و96 مورد رسیده که کاهش 22 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین در مساحت زمین نیز از 10 میلیون و 434 هزار مترمربع در سال 97 به 8 میلیون و 891 هزار مترمربع پایان کار می‌رسد که کاهش 15 درصدی را نشان می‌دهد. نمی دانم مرکز ملی آمار از کجا آمار می‌گیرد مهدی نیا تصریح می‌کند:  بنده نمی‌دانم مرکز ملی آمار از کجا آمار می‌گیرد زیرا ما در سال 98 نسبت به سال 97 افزایش 13 درصدی در تعداد پروانه‌های احداث ساختمان در شهر مشهد داشتیم  نه کاهشی را که مرکز ملی آمار اعلام کرده است و گزارش‌های بودجه شهرداری بیانگر همین موضوع است. احساس بنده  این است که مرکز ملی آمار از جایی اطلاعات غلط می‌گیرد. وی به آمار پروانه‌های احداث ساختمان در مناطق 12 گانه مشهد طی امسال هم اشاره می‌کند و می‌گوید: در شش‌ماه اول سال 99 تعداد پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده در شهر مشهد 4107 مورد بوده که این رقم در سال 98 معادل 3826 مورد بوده است و این آمار بیانگر افزایش تعداد پروانه‌های ساختمان در نیمه اول سال 99 نسبت به نیمه اول سال 98 است. شایان ذکر است که در مقدمه گزارش‌های مرکز ملی آمار درباره نحوه جمع‌آوری داده‌های گزارش  طرح «گرد‌آوری اطلاعات پروانه‌های ساختمانی صادرشده توسط شهرداری‌های کشور در سال 98»  آمده است : « آمار و اطلاعات مربوط به مشخصات فیزیکی ساختمان‌ها و تعداد واحد مسکونی آن‌ها، در مرحله قبل از احداث ساختمان و بر پایه اطلاعات مندرج در پروانه‌های ساختمانی صادرشده از سوی شهرداری‌های کشور، جمع‌آوری و در این نشریه ارائه‌شده است. این نشریه در دفتر آمارهای صنعت، معدن و زیربنایی مرکز آمار ایران توسط کارشناسان گروه آمارهای مسکن و ساختمان با همکاری شهرداری‌های تمام شهرهای کشور و سازمان برنامه‌وبودجه استان‌های سراسر کشور تهیه‌شده است.» حتماً اعتراض خواهیم کرد حسین نژاد معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد نیز با تایید آمارهای رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد به خراسان رضوی می‌گوید: ما حتماً به مرکز ملی آمار اعتراض خواهیم کرد که این آمار را از کجا آورده است؟ چون هیچ مکاتبه‌ای برای دریافت این آمار با این معاونت نشده است. داده‌های پیش‌فرض برای خالی نبودن جداول! معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان به‌عنوان متولی و رابط مرکز ملی آمار با دستگاه‌های استانی برای جمع‌آوری آمارها و اطلاعات نیز در گفت وگو با « خراسان رضوی» با تایید اشتباه بودن آمارهای مرکز ملی آمار درباره تعداد پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده در سال 98 می‌گوید: سال گذشته( 98) اطلاعاتی که به‌صورت کتبی از شهرداری مشهد درباره پروانه‌های ساختمان دریافت کردیم با جداول موضوعی ما تفاوت داشت و شهرداری نتوانست اطلاعات را تطبیق و در اختیار ما قرار دهد. مجید نعیمی می‌افزاید: بعدازاین که اطلاعات را در اختیار همکاران تهران قراردادیم گفتند عیب ندارد، درست است که اطلاعات آن‌ها با جداول ما همخوانی ندارد اما به خاطر این که بتوانیم جداول کل کشور را جمع‌آوری کنیم همین تعداد را به‌عنوان « پیش‌فرض» قبول می‌کنیم اما شما بعد که اطلاعات همخوانی پیدا کرد بفرستید تا در جداول منعکس کنیم. یعنی آماری که الآن در اختیار شماست به‌عنوان پیش فرض است که تنها باهدف خالی نبودن جداول ثبت‌شده است. اختلاف عددی 97 بین شهرداری و مرکز ملی قابل‌بررسی است معاون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان درباره اختلاف بین عدد ثبت‌شده در گزارش مرکز ملی آمار( 3695) با آمار اعلام‌شده از سوی شهرداری( 6307) می‌گوید: این اختلاف قابل‌تأمل است و باید بررسی شود زیرا آماری که ما از مرکز فاوای شهرداری مشهد می‌گیریم اگر از سال 94 تا 97 را بررسی کنیم خواهیم دید که سهم مشهد از تعداد پروانه‌های ساختمان صادرشده طی چهار سال حدود 40 درصد کل پروانه‌های استانی است اما این که اعلام می‌شود در سال 97 تعداد 6307 مورد بوده است جای بررسی و تأمل دارد.     با این آمارها نمی توان برنامه ریزی کرد سال‌هاست که داده‌ها و اطلاعات مرکز ملی آمار مورد مناقشه بین متولیان و کارشناسان بوده است که گاه شائبه دولتی بودن آمارها به وجودمی آمد اما مرکز ملی آمار همواره به‌صورت جدی این شائبه را رد کرده است. در نظر داشته باشیم که داده‌ها و اطلاعات مرکز ملی آمار مبنای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مسئولان و برنامه ریزان کشوری است. حالا پیگیری‌های روزنامه خراسان رضوی نشان داد آمار پروانه‌های احداث ساختمان ثبت‌شده برای شهر مشهد در سال 97 بین آن چه شهرداری می گوید و آن چه مرکز ملی آمار گزارش می دهد،  بیش از 2600 مورد اختلاف وجود دارد!  در حالی که گزارش مرکز ملی آمار بیانگر کاهش ۲۴ درصدی صدور پروانه ساختمان در سال ۹۸ نسبت به ۹۷ است با اضافه کردن  تنها آمار دریافتی شهرداری مشهد به گزارش مرکز ملی آمار وضعیت صدور پروانه ساختمان در استان از کاهش ۲۴ درصدی به افزایش ۱۱ درصدی تغییر وضعیت پیدا می کند. این در حالی است که اگر تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده در دیگر شهرهای استان را به روایت مرکز ملی آمار درست در نظر بگیریم، آماری که باید  مبنای بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها در سطح ملی و استانی باشد. به همین دلیل است که انتظار می‌رود مرکز ملی آمار کشور به‌عنوان یک‌نهاد رسمی و مبنا در کشور در درج و ثبت داده‌های آماری نهایت دقت را داشته باشد و حتماً این داده‌ها هنگامی‌که انتشار عمومی پیدا می‌کند صحت سنجی نهایی شود. زیرا امروز موضوع مسکن و کمبود مسکن یکی از معضلات جدی در کشور است و اگر آمار نادرست و غیردقیق مبنای تصمیم‌گیری مسئولان قرار بگیرد بدون شک منجر به تصمیمات نادرست و غیردقیق خواهد شد. البته خراسان برای دریافت پاسخ مرکز ملی آمار در این باره روز گذشته با «حسین زاده» رئیس مرکز ملی آمار تماس گرفت و وی اعلام کرد پاسخ رسمی طی روزهای آینده اعلام می شود.