حبس،آدم ربایی و شکنجه در مخفیگاه‌های ترک اعتیاد

 محمد بهبودی نیا - سال گذشته روزنامه خراسان در گزارشی باعنوان «این جا ،جان و اعتیاد با هم می رود»به صورت سرزده به  همراه یکی از مسئولان ارشد اداره کل بهزیستی به یکی از کمپ های ترک اعتیاد اجباری مشهد رفت  و گزارش مشاهدات میدانی از این کمپ به چاپ رسید و پس از آن گزارش بود که بخش زیادی از بدهی بهزیستی به کمپ های ترک اعتیاد اجباری حدود 10میلیارد تومان وصول و جان تازه ای به این کمپ های ترک اعتیاد تزریق شد اما حالا خبرهایی از تخلفات سازمان یافته ای به گوش می رسد  تخلفاتی از قبیل وجود کمپ های ترک اعتیاد غیر مجاز و بی نام و نشان  ،انتقال افرادی که درگیر اعتیاد نبودند با انگیزه های مختلف از جمله دریافت مبالغی از خانواده آن ها  ،آدم ربایی ( که در بین معتادان به انتقال اکشن معروف شده است) و انتقال این افراد به کمپ ها ، کمپ های وی آی پی ، بیگاری کشیدن از معتادان و...  .بر همین اساس هفته گذشته با هماهنگی  جانشین سرپرست دادسرای عمومی  وانقلاب مشهد برای بررسی موضوعات یاد شده به چند کمپ ترک اعتیاد   سر زدیم و پرده از بسیاری از تخلفات برداشته شد.     در کمپ ترک اعتیاد زندانی ام  یک کمپ بی نام ونشان در بولوار... در  مشهد ، جایی که 33نفر برای درمان به این محل منتقل شده اند. این جا اولین محلی است که به همراه تعدادی از ماموران نیروی انتظامی ، بهزیستی و جانشین سرپرست دادسرای عمومی و انقلاب مشهد به آن سر می زنیم . ابتدای ورودمان سکوت عجیبی حکم فرماست مالک کمپ که فردی سالخورده است وسط جمعیت ایستاده ،رعب و وحشت از او و چند نفر از نوچه هایش که اسم خدمت گزار را یدک می کشند در میان معتادان کاملا محسوس است او بین آن ها قدم می زند و زیر لب تهدیدشان می کند که اگر حرفی بزنند کارشان ساخته است ،وقتی جانشین سرپرست دادسرای عمومی و انقلاب تضمین می دهد که اگر واقعیت  را بگویند آزاد می شوند اعتراض ها شروع می شود جوانی که ادعا می کند از خانواده صاحب نامی در مشهد است مدعی است که« من را به صورت اکشن (آدم ربایی ) به این جا آوردند و حالا که چند ماه از بستری شدنم می گذرد اجازه رفتن به خانه را ندارم ،به خانواده ام گفته اند هنوز حالم خوب نشده و دایم از آن ها پول می گیرند مگر دوره ترک یک معتاد از یک ماه بیشتر است ؟هر روز با زنجیر و باتوم  کتک می خورم ،نه غذای درست  و حسابی می خوریم و نه حتی اجازه دیدن خانواده هایمان  را  داریم تلفن زدن هم که تعطیل است».در این میان جوانی در شلوغی جمعیت و انتقادها  با پیراهن و شلوار آبی رنگ بیمارستانی کنار در ورودی ایستاده است هر کس از کنارش عبور می کند دستش را روی سینه اش می گذارد،با لبخند سلام می کند و به جز همین یک کلمه  هیچ کدام از کلماتی که ادا می کند مفهوم نیست. از او می پرسیم چند سال  است که در این کمپ هستی؟ لبخند می زند ، دستش را روی سینه اش می گذارد و سلام می کند و می گوید :«90 سال است این جا زندانی ام .»اگرچه بنا به اعلام مسئولان بهزیستی، نگهداری سالمندان و افرادی که دارای مشکل اعصاب و روان هستند در کمپ ها غیرقانونی است اما این کمپ غیرمجاز، کسب درآمد به هر نحوی از معتادان را در دستور کارش قرار داده است .یک نفر از میان جمع مدعی می شود:« ما را برای بیگاری هر روز به بعضی میوه فروشی های سطح شهر می برند . من اصلا معتاد نبودم من را سر یک اختلاف به زور گرفتند و به این بیغوله آوردند و با آن که تست اعتیادم منفی بود یک سال است که این جا زندانی شده ام .» قاضی ناظر بر مراکز ترک اعتیاد می گوید : ما امروز به چند کمپ ترک اعتیاد سر می زنیم که تمام تخلفاتشان از جمله آدم ربایی ،استفاده از معتادان در کار اجباری،ضرب و شتم معتادان و همچنین در برخی موارد مشکلات اخلاقی مالکان آن کمپ ها برای ما مسجل شده است. »در ادامه با دستور قاضی ناظر بر مراکز ترک اعتیاد، مالک کمپ و دو نفر از عوامل این کمپ غیرمجاز برای رسیدگی به پرونده بازداشت می شوند و این کمپ غیر مجاز پلمب می شود. زندانی کردن 8 نفر در حمام 2متری به مدت 15 روز خیابانی در حاشیه شهر مشهد مقصد دوم ماست . در ظاهر خانه ای معمولی است ،کوچک ترین صدایی به گوش نمی رسد اما به محض باز شدن در و ورود به این محل  با 30 مرد با تنی نیمه برهنه در حالی که تنها یک شلوارک پوشیده اند روبه رو می شویم . به محض دیدن ماموران نیروی انتظامی سروصدای عجیبی بلند می شود و همه با هم درخواست می کنند که آن ها را نجات دهند حتی تصور این که یک نفر با هیکلی درشت روبه رویت بایستد و با گریه بگوید چند ماه است در این اتاق سه در چهار شکنجه می شود سخت است .یکی از افرادی که به صورت اکشن به این محل منتقل شده مدعی است :«ما شب ها لوکه (به هم فشرده ) می خوابیم و خبری از غذا که نیست هیچ ،اما از نظر کتک خوردن تامین هستیم .با زنجیر و کمربند به جانمان می افتند ،می گویند حتی اگر فرار کنید پیدایتان می کنیم و پدرتان را در می آوریم .دایم به ما فحش می دهند و می گویند حق شما همین زندگی سگی است.» در اتاق مجاور با جوان 18 ساله ای روبه رو می شویم ،از شدت ترس چشم هایش گرد شده و می لرزد با صدای آهسته ودرحالی که دندان هایش به شدت به هم می خورد، می گوید:«به دادم برسید ، 15 روز با هفت نفر دیگر داخل حمام 2متری زندانی بودیم ،چهار روز است که به ما غذا نمی دهند. » حال و روز بقیه افرادی که در این محل زندانی شده اند هم بهتر از او نیست ، همه آن ها در بین همهمه اتاق  خاطره های مشترکی را تعریف می کنند ،طولی نمی کشد که تمامی افرادی که در این اتاق سه در چهار مدت هاست زندانی شده اند به دستور قاضی ناظر بر مراکز ترک اعتیاد آزاد می شوند. وقتی قاضی ناظر بر مراکز ترک اعتیاد از این افراد می خواهد چنان چه شکایتی دارند تنظیم کنند بعضی از آن ها با اعلام این مطلب که ما اگر شکایت کنیم کشته می شویم از شکایت خود صرف نظر می کنند.بعد از بازداشت دو نفر از عوامل اصلی این کمپ که به صورت غیرمجاز دایر  شده  به سراغ کمپ سوم می رویم ،کمپ غیر مجازی که با شنیدن خبرها بنا به اعلام همسایگان این کمپ، اقدام به جابه جایی بیماران بستری در این کمپ کرده است. کمپ نیز به دلیل فعالیت غیر قانونی پلمب شده  است و پیگیری های قانونی درباره محل جدید فعالیت آن در دستور کار دستگاه قضا قرار می گیرد.   من را با سگ هم گردن کردند در میانه راه، یکی از مسئولانی که با ما همراه شده است  کلیپی را در تلفن همراهش به ما نشان می دهد که صحبت های تکان دهنده یکی از معتادان در یک  کمپ غیر مجاز است ،او مدعی است که  من یک بار از این کمپ فرار کرده ام ، صاحبان این کمپ ها برای خودشان امپراتوری راه انداخته اند ، من را بعد از چند روز پیدا کردند و به کمپ برگرداندند و گردن من و یک سگ را با هم بستند و  به اصطلاح من را با سگ هم گردن کردند ،اما این تمام ماجرا نیست ،بعد از گذشت مدتی من را به سوله نگهداری معتادان بردند و گردنم را به زنجیری که به دیوار وصل بود بستند آن هم به مدت 45 روز.خدا را شکر که آه مظلوم دامن مالک این کمپ را گرفت .»      کمپ دارای مجوز ،با انبوهی از تخلفات! آخرین کمپ که به سراغ آن می رویم کمپی است که برخلاف سه کمپ قبلی دارای مجوز از سازمان بهزیستی است ولی بنا به اعلام قاضی ناظر بر مراکز ترک اعتیاد این کمپ نیز تخلفاتی را در پرونده دارد که شامل انتقال افراد به شیوه اکشن (آدم ربایی ) گرفتن مبالغ اضافی از خانواده هایی که تمکن مالی بالایی دارند بابت بستری بیمارانشان در اتاق هایی که اسم وی آی پی را یدک می کشد  که این مبالغ گاهی به هر ماه پنج میلیون تومان می رسد و به کارگیری معتادان در فعالیت هایی اجباری از قبیل کارگری در یکی از املاک مدیر کمپ می شود. این جا شکایت هایی از قبیل کتک زدن با زنجیر ، شکسته شدن دندان ها زیر مشت و لگد ،دستگیری به شیوه اکشن ، بستری شدن افرادی که معتاد نبوده اند، نیز مطرح می شود،یکی از افرادی که در این محل بستری شده است ادعا می کند :«شش ماه است بدون هیچ دلیلی در این کمپ هستم ،مگر کسی که سیگاری کشیده باید شش ماه در کمپ بماند و کتک بخورد آن هم در حد مرگ ، آن قدر به ما کم غذا می دادند که مجبور بودیم نان خشک هایی را که پرسنل دور می ریختند برداریم و شب ها شکممان را سیر کنیم.طبقه بالای کمپ قرق بچه پولدارهایی است که به این کمپ آورده شده اند  ما یک سره سویا و سیب زمینی می خوریم و همیشه گرسنه هستیم ،تخت هایمان پر از کک و ساس شده (در زمان بازدید از این مرکز برای سنجیدن حقیقت این ماجرا چند تخت را بررسی کردیم و با تعداد زیادی ساس و کک لابه لای پتوها  روبه رو شدیم) اما بچه پولدارها غذای بیرون می خورند .» اگرچه تعداد زیادی  از افرادی که در این کمپ حضور دارند نام فردی را که مدعی هستند توسط او شکنجه شده اند دایم تکرار می کنند   اما خبری از او نیست.یکی از ماموران نیروی انتظامی خبر می دهد که او را بین بیماران مشاهده کرده به این ترتیب ماموران به  جست وجوی او می پردازند و بالاخره بعد از نیم ساعت جست وجو او را از یکی از اتاق های مخروبه ای که در حیاط پشت این کمپ قرار دارد  بیرون می کشند طبق اظهارات بیماران این مرکز مجاز ماده 15 که مجوزش را از سازمان بهزیستی گرفته است افرادی  با عنوان خدمت گزار با میلگرد به جان آن ها می افتادند ولی آن ها از ترس کتک خوردن مجدد به بازرسان بهزیستی چیزی نگفته اند ،کم کم پای گلایه از پزشک کمپ هم به میان می آید و یکی از معتادان مدعی می شود کدام پزشک؟آن آقا از پله های کمپ بالا نمی آمد ،ما نه بازرس بهزیستی را می دیدیم و نه پزشک  را ،فقط یک بار آمدند و اسم و فامیلمان را پرسیدند و رفتند.» مسئول این  کمپ و دو نفر از کارکنان بازداشت و برای طی مراحل پرونده قضایی به کلانتری منتقل می شوند افرادی که در این محل بستری بوده اند نیز شکایت های  مقدماتی را می نویسند  و تحویل یکی از افسران انتظامی حاضر در محل می دهند. نکته قابل تاملی که به دلیل شیوع کرونا بارها به سازمان های مسئول از جمله بهزیستی تذکر داده شده نظارت بر رعایت پروتکل های بهداشتی در کمپ های ترک اعتیاد است که بسیاری  از آن ها اجرا نشده است،این جا از مواد ضدعفونی کننده و ماسک خبری نیست .یکی از کارمندان اداره بهداشت مشهد که با ما همراه شده است، می گوید از بین 60آیتم تعریف شده برای کمپ های ترک اعتیاد تنها یکی از پنج کمپ که بازدید کردیم از آب لوله کشی استفاده می کرد و هیچ کدام از  موارد دیگر رعایت نشده بود. جانشین سرپرست دادسرای انقلاب مشهد در حین این بازدید به نوع انتقال یکی از افرادی که شکایت هایی را تنظیم کرده بود می پردازد و می گوید:در یکی از کمپ ها که امروز پلمب شد  فردی را از یکی از شهرستان های اطراف در گونی انداخته و بعد داخل صندوق عقب خودرو قرار داده و به این کمپ انتقال داده اند و بعضی نوچه های این کمپ داران حتی در برخی موارد از آمپول بیهوشی برای انتقال راحت تر فرد استفاده می کرده اند. ساخت کمپ جدید با کارگران مجانی  در این کمپ یکی از افرادی که مدت زیادی بستری شده بود مدعی استفاده اجباری از تعدادی از معتادان در کمپ جدید در حال ساخت که متعلق به مالک همین کمپ است  می شود و می گوید:هر روز پنج تا شش نفر از  ما برای کار اجباری به این محل انتقال می یابند. یکی از بیماران بستری در کمپ حاضر می شود ما را  به این محل ببرد در مسیر دایم  از شکنجه هایی که در این کمپ شده صحبت می کند.این فرد مدعی می شود : از  اولین خشت این ساختمان مرا برای بیگاری به این محل آورده اند تا امروز که کار در مرحله اتمام است. » به محل مد نظر که می رسیم تعداد شش کارگر در این محل به کار اجباری گرفته شده اند بدون این که هیچ گونه حقوقی به آن ها داده شود.این افراد نیز به دلیل گذراندن دوره مشخص شده که برای ترک اعتیاد معین شده به دستور جانشین سرپرست دادسرای انقلاب آزاد می شوند.     نکته:  اگر چه مشاهدات خبرنگارخراسان در این گزارش که به همراه جانشین سرپرست دادسرای عمومی و انقلاب مشهد ، ماموران نیروی انتظامی و یکی از مسئولان بهزیستی انجام و منجر به بازداشت هشت نفراز عوامل این کمپ ها  (در طول این گزارش) شد، دال بر تخلفات عدیده در این کمپ هاست ،اما روزنامه خراسان مستقلا اظهارات معتادان از جمله شکنجه و زندانی شدن را تایید نمی کند و اثبات این تخلفات مستلزم تحقیقات بیشتر قضایی و پلیسی است.       پلمب 30 کمپ غیر مجاز و 5 مرکز  مجوزدار متخلف  جانشین سرپرست دادسرای انقلاب مشهد و قاضی ناظر بر مراکز ترک اعتیادگفت:  طبق ماده۵۸۳قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده هر کس از مقامات، نیروهای دولتی یا نیروهای مسلح یا غیر آن ها بدون حکمی از مقامات صلاحیت دار در غیرمواردی که در قانون جلب یا توقیف اشخاص را تجویز کرده شخصی را توقیف یا حبس نماید یا در محلی مخفی نماید به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد .متاسفانه در مراکز غیر مجاز و بعضا در مراکز مجاز شاهد بودیم که مددجو را به بهانه بهبود نیافتن  و در واقع برای دریافت  پول بیشتر از خانواده وسودجویی تا پنج سال هم در این مراکز به صورت غیرقانونی نگهداری می کردند که با ورود دادسرا برخورد قضایی لازم به عمل آمد.همچنین متاسفانه مراکز متخلف برای سودجویی بیشتر به عنف وتهدید ،به صورت چند نفری و با وسیله نقلیه فرد مددجو را ربوده و به محل هایی که مهیا کرده اند منتقل می کنند که این رفتار های مجرمانه براساس ماده 621 قانون تعزیرات ومجازات های بازدارنده و اصلاحیه اخیر آن در قانون کاهش مجازات  مصداق آدم ربایی به عنف بوده و برخورد قاطع قانونی با متخلفان را درپی خواهد داشت علاوه بر این، اگر مددجویان مورد ضرب و جرح قرار گیرند (که متاسفانه موارد بسیار زیادی ملاحظه شد) عامل یا عاملان این اقدامات مجرمانه حسب مورد به پرداخت دیه صدمات وارد شده به مصدوم و حبس درجه شش موضوع ماده۶۱۴ قانون تعزیرات  یا تبصره آن محکوم خواهند شد.وی افزود: به تازگی تعداد بیش از ۳۰کمپ غیر مجاز و تعداد پنج مرکز ماده 15 دارای مجوز که مرتکب جرایم مذکور شده بودند پلمب شده و برای بیش از ۲۵نفر پرونده قضایی تشکیل  دادیم ودرحال رسیدگی هستیم.همچنین  برای برخی از افرادی که تا امروز دستگیر شده اند  قرار نظارت قضایی صادر می شود و این افراد از فعالیت در کمپ های ترک اعتیاد منع می شوند . جانشین سرپرست دادسرای انقلاب مشهد در پاسخ به این سوال که چنان چه خانواده فرد معتاد درخواست انتقال را به صاحبان کمپ داشته باشند، تکلیف چیست ؟گفت: خانواده ،دوستان ،خویشاوندان یا دیگر افراد به هیچ عنوان حق انتقال قهری، به عنف و تهدید مددجو راندارند زیرا مطابق قانون در کمپ های دارای مجوز ماده 15 باید مراجعات مددجو به صورت اختیاری باشد و اگر قرار بر انتقال فرد به مراکز دارای مجوز باشد باید با مراجعه به دادسرای انقلاب(ناحیه۹)و احراز شرایط قانونی انتقال مددجو دستور قضایی لازم مطابق تبصره 2 ماده 16 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر دریافت و از طریق مراجع انتظامی اقدام کنند. شایان ذکر است اقدام به این نحو باعث نظارت دستگاه قضایی بر مددجو و مراکز ترک اعتیاد خواهد شد و از ارتکاب جرایم  اشاره شده پیشگیری خواهد کرد. علاوه بر این ،   اعمال نظارت های لازم باعث اثربخشی درمان اعتیاد مددجو خواهد شد. بعضی افراد بستری در کمپ به هیچ عنوان معتاد نیستند  وی تصریح کرد:در بازدیدها و ورودهای انجام شده ، متاسفانه مشاهده شد بعضی افراد مقیم اساسا معتاد به مواد مخدر نبودند  و تنها قرص خواب یا الکل مصرف می کردند که هیچ کدام از این موارد شامل بستری در مراکز ترک اعتیاد نیست.ازاین بدتر این که ملاحظه شد برخی افراد مقیم، اساسا دارای اعتیاد نبوده و دلیل انتقال آن ها اختلافات مالی،ارث و میراث وحتی مشکلات زناشویی بوده است و افرادی که امروز دستگیر شدند موارد زیادی از تخلفات را داشته اند و متاسفانه یک سیستم از تخلفات گوناگون شکل گرفته است و ما در پی شکستن این سیستم هستیم .البته در این زمینه مقاومت هایی وجود داشته  که ما بی توجه به این مقاومت ها و مطابق قانون اقدام خواهیم کرد. هم اکنون برخی افراد سودجو اقدام به راه اندازی کمپ هایی با نام کمپ های وی آی پی کرده اند که تا ماهی  پنج میلیون تومان از افراد دارای تمکن مالی  دریافت می کردند و با این که مجوزهایی از مراجع ذی صلاح داشتند و  باید طبق قانون مبلغی در حد یک میلیون و40 هزار تومان دریافت می کردند که این اقدامات می تواند مصداق جرم تلقی شود. الزام بهزیستی ،شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و دانشگاه علوم پزشکی به انجام وظایف قانونی وی ضمن انتقاد از کم کاری های سابق برخی از نهادهای متولی گفت: با ورود دادسرا به موضوع ترک اعتیاد به طور کلی ومراکز ترک اعتیاد به صورت خاص والزام نهادهای متولی مانند اداره کل بهزیستی ،شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر و دانشگاه علوم پزشکی امیدواریم شاهد تحولات مثبت و قابل لمس برای مردم عزیزمان و بهبود شرایط دراین حوزه باشیم. در ضمن به افراد متخلف هشدار می دهیم دادسرای انقلاب براساس قانون ،بدون مسامحه و با دقت به این حوزه ورود  می کند و ان شاءا...‌‌تا بهبود کامل شرایط حوزه ترک اعتیاد پیگیری های لازم را ادامه خواهد داد.