تغییر ژئوپلیتیک در مرزهای شمالی ایران؟

مجاور- جنگ 45 روزه میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره باغ هفته گذشته با امضای توافق نامه سه جانبه میان پوتین رئیس جمهور روسیه، علی اف رئیس جمهور آذربایجان و پاشینیان  نخست وزیر ارمنستان به پایان رسید و آرایش سیاسی این منطقه پس از 26 سال وضعیت نه جنگ و نه صلح، تغییر اساسی پیدا کرد. توافق نامه ای که اگرچه پایان دهنده جنگی خونین بوده اما بعضی مفاد آن از جمله ایجاد کریدور ارتباطی برای اتصال نخجوان به خاک جمهوری آذربایجان باعث شده است که برخی از تحلیل گران منطقه ای و فعالان سیاسی از نقش ژئوپلیتیک ایران در آینده نه چندان دور نگران باشند؛ به گفته  این کارشناسان این کریدور اگرچه ارتباط ایران با ارمنستان را قطع نمی کند امامی تواند زمینه ساز رویای اردوغان و تحقق شعار به سوی شرق او باشد. به عبارتی این توافق و پیامدهای آن دست ترکیه را در کریدور شرق تا حد زیادی باز خواهد کرد و ضمن کاستن وابستگی باکو به تهران که خود اهرمی برای کنترل رفتار های  دولت علی اف به شمار می رفت، وزن و تاثیر گذاری ایران بر یکی از نقاط مهم پیرامونی خود را کمتر از گذشته خواهد کرد.همچنین بخش زیادی از ناوگان حمل و نقل جاده ای ترکیه برای دسترسی به ترکمنستان و تاجیکستان و برعکس دیگر از جاده ترانزیتی ایران عبور نخواهند کرد.  در همین زمینه عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه که این روزها نماینده ویژه رئیس جمهور برای ارائه طرح صلح ایران در موضوع قره باغ هم محسوب می شود ، در گفت و گو با ایرنا  با تاکید بر این که نقشه های منتشر شده در فضای مجازی جعلی و غیر معتبر است و در این توافق مرز ایران با ارمنستان همچنان باقی است، در خصوص نگرانی به وجود آمده درباره پایان کریدور ایرانی در این توافق؛ با اشاره به این که هنوز مسیر دقیق این کریدور در خاک ارمنستان مشخص نیست، ایده ایجاد مسیر ترانزیتی مستقیم از نخجوان به خاک آذربایجان را غیر عملی بیان  می کند،« این ایده  جدیدی نیست و طرح آن سابقه طولانی دارد و اگر هم عملی شود، که با هزار اما و اگر همراه است،  هیچ تغییری در مسیرهای ترانزیتی ایران به سمت ارمنستان یا آذربایجان ایجاد نخواهد کرد. با این حال رایزنی های ما با همه طرف ها ادامه دارد.» موضوعی که نقشه های رسمی منتشر شده نیز آن را تایید کرده  و بیانگر این است که کریدور و راه ترانزیتی که قرار است نخجوان را به آذربایجان وصل کند نه از روی مرزهای ایران، بلکه از نزدیکی آن عبور می کند و این بدان معناست که همچنان مرز زمینی ایران با ارمنستان حفظ شده است.  این مسئله هرچند از نگرانی ها کم می کند اما  اگر این کریدور با فاصله کمی از مرزها نیز شکل بگیرد باز هم تاثیر قابل توجهی روی ایران خواهد داشت. طول مرز زمینی ایران و ارمنستان حدود 35 کیلومتر است و ایجاد این کریدور می تواند بر مبادلات تجاری و اقتصادی دو کشور تاثیر منفی بگذارد به خصوص روی هر گونه مسیر انتقال انرژی از ایران به اروپا نیز می تواند موثر باشد . کریدوری که البته امنیت آن به دلیل وجود هزاران تروریست اعزامی ترکیه به این منطقه از هیچ امنیتی نیز برخوردار نیست.