زمان انتقام را ما تعیین می‌کنیم

قاسم محبعلی
کارشناس مسائل خاورمیانه
واقعه تروریستی روز جمعه در تهران که یک چهره دانشمند جمهوری اســــلامی را هدف قرار داد در چارچوب یک اقدام امنیتـــی - اطلاعاتـی است که نخستین انــــگشــت اتهــام  را به‌سمت رژیم صهیونیستی و شخص بنیامین نتانیاهو نشانه می‌رود. اسرائیل، رژیمی است که از ابتدای تشکیل تاکنون بسیاری از اهداف خود را از طریق اقدامات تروریستی محقق کرده است و در حقیقت ترور، یک ابزار و کارویژه مخصوص این رژیم است و از زمانی که تشکیل شده دست به ترور می‌زده و بسیاری از شخصیت‌های فلسطینی، عربی و غیر عربی و دشمنان خود و حتی یهودیان را از طریق ترور از بین برده است. استفاده از این ابزار در حالی است که مقام‌های اسرائیل در دوره دونالد ترامپ بیش از هر دوره دیگری روابط خوبی را با امریکا تجربه کردند. چنانکه نتانیاهو همه تخم مرغ‌های خود را در سبد امریکا گذاشته بود.
 ترامپ کسی بود که همه خواسته‌های نتانیاهو را مرحله به مرحله محقق می‌کرد. چنانکه قدس اشغالی را به‌عنوان پایتخت اسرائیل پذیرفت، سفارت اسرائیل را به آنجا منتقل کرد، انضمام جولان اشغالی و کرانه باختری به اسرائیل را رسمیت بخشید و از شهرک‌سازی یهودی در منطقه اشغالی حمایت کرد؛ یعنی هر آنچه نتانیاهو مد نظر داشت، انجام داد.


از سوی دیگر شماری از متحدان عربی امریکا از جمله عربستان هم مشابه چنین روابط نزدیکی را با دولت ترامپ تجربه کردند. این در حالی است که اینک دولت دموکرات بایدن اعلام کرده است که از جنگ عربستان در یمن حمایت نخواهد کرد، صدور سلاح به ریاض را متوقف می‌کند و مسأله حقوق بشر و قتل خاشقجی را در دستور کار قرار می‌دهد.
قابل انتظار بود که مجموعه این تحولات موجب نگرانی اسرائیل، عربستان و حتی امارات از رویکرد دولت آینده امریکا شود تا آنها رخدادهای بعدی بویژه احتمال کاسته شدن از بحران رابطه ایران و امریکا را به زیان خود ببینند.
بنابراین اسرائیل و متحدان عربی واشنگتن در هفته‌های اخیر تلاش کردند که در فاصله‌ای که انتقال قدرت در امریکا صورت می‌گیرد شرایط را به اندازه‌ای بحرانی کنند که امکان تغییر سیاست در امریکا وجود نداشته باشد. آنها حتی به‌دنبال این هستند که اگر بتوانند یک بحران بزرگ خلق کنند و جنگی راه بیندازند که باعث شود میراث ترامپ به دولت بعدی برسد و او ناچار باشد به خاطر منافع امریکا از عربستان و رژیم اسرائیل حمایت کند. دیدار اخیر نتانیاهو با سران ریاض و اقدام امارات برای توقف صدور ویزا به شهروندان ایرانی را باید در امتداد تقویت پیوند محور اسرائیلی – عربی دانست که به نظر می‌رسد در سطحی بزرگ‌تر با اقدام به ترور یک چهره مهم ایرانی می‌خواهند تقابل را به عرصه‌ای فراتر بکشانند. لذا به نظر می‌رسد آنها می‌کوشند در این شرایط با حداکثر توان خود با به هم زدن اوضاع در منطقه، رابطه ایران و امریکا را بحرانی‌تر کنند.
در چنین فضایی به نظر می‌رسد که مقام‌های جمهوری اسلامی باید این هوشیاری را داشته باشند که در زمین آنها بازی نکنند.در روابط دیپلماتیک اصل «اقدام متقابل» یک اصل پذیرفته شده است و این طور نیست که گفته شود اسرائیل نباید مجازات شود؛ خیر این رژیم باید تقاص این اقدام تروریستی را پس دهد. یعنی اقدام اسرائیل نباید بدون پاسخ بماند و باید پاسخ متناسب داده شود تا جرأت تکرار آن را نداشته باشد زیرا اگر احساس کند که در باز است، جلوتر می‌آید اما زمان و مکان اقدام تلافی جویانه باید در اختیار خود ایران باشد نه اینکه زمان و مکان را اسرائیل انتخاب کند که منافع خود را به دست آورد و به خواسته‌اش برسد.
ایران باید به‌گونه‌ای عمل کند که نتانیاهو میوه‌های اقدام ایران را در سبد خود نچیند. لذا باید هوشیارانه عمل کرد و شرایط را سنجید و در ابتدا اقدامات بین‌المللی را انجام داد و محکومیت بین‌المللی را برای اسرائیل به‌دست آورد تا وقتی زمان انتقام فرا رسید قابل توجیه باشد.