كاخ «ورساي» در دوراهي ثبت يا تخريب

كاخ‌«ورساي» در چندسال اخير چندين مالك به‌خود ديده است. آيا اين واگذاري‌ها طبق قانون بوده است يا خير؟
شركت صباميهن پاسخگوي پرسش‌هاي مطرح شده درباره چگونگي خريد و فروش كاخ «ورساي» نبود
مجوز تخريب و نوسازي كاخ «ورساي» از سوي شهرداري تهران در اسفند سال گذشته صادر شده است
پيشنهاد ساخت مسجد و مركز تجاري به‌جاي كاخ‌«ورساي» و صدور مجوز تخريب و نوسازي از سوي شهرداري براي كاخ، تاكنون حاشيه‌هاي فراواني را به‌دنبال داشته است. اما مساله‌اي كه اين روزها به آن كمتر توجه شده اين است كه كاخ‌«ورساي» در چندسال اخير چندين مالك به‌خود ديده است. آيا اين واگذاري‌ها طبق قانون بوده است يا خير؟ پرسشي كه تاكنون براي آن پاسخي يافت نشده است.


بعد از انقلاب، خانه «ثابت پاسال» يا كاخ «ورساي» توسط بنیاد مستضعفان مصادره می‌شود و در همان سال‌ها این خانه در اختیار آقای خلخالی قرار مي‌گيرد. در دوره‌اي نيز وزارت اطلاعات، كاخ «ورساي» را خريداري كرده است. بعد از آن اسناد نشان می‌دهد این خانه به شرکت صبا میهن واگذار شده است. شرکت صبا میهن، تحت مالکیت سازمان بازنشستگی کل کشور است. سرانجام اين كاخ به شركت پيشگامان توسعه تجارت البرز مي‌رسد.
واگذاري‌هاي قانوني يا غيرقانوني؟
پرسش‌هاي فراواني درباره اين واگذاري‌ها وجود دارد. طبق قانون، در تنظیم بخشی از روابط مالی دولت مصوب سال ۱۳۸۰ ، ضوابطي جهت نحوه انتقال اموال دولتی بیان شده است كه مهم‌ترین آن ماده 89 است كه مطابق آن‌ماده: « به وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی اجازه داده می‌شود پروژه‌های تملك دارايي‌های سرمایه‌ای نیمه تمام و خاتمه یافته غیر مورد نیاز و مصالح و تجهیزات مازاد طرح های خاتمه یافته را پس از تایید سازمان مدیریت و ازطریق مزایده به‌طور نقد برنامه‌ریزی كشور و با رعایت مقررات مربوط یا اقساط ، طبق قوانین و مقررات مربوطه به فروش رسانده و وجوه حاصل را به درآمد عمومی( نزد خزانه داری كل) واریز كنند. این حكم شامل شركت‌های دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی نیز می‌شود». حال پرسش اين است كه وزارت اطلاعات، كاخ‌«ورساي» را با چه مجوز و چه رقمي به شركت صبا ميهن واگذار كرده است. آيا اين واگذاري طبق قانون از طريق مزايده انجام شده است؟
همچنين از آنجايي‌كه شركت صبا ميهن تحت مالكيت صد درصدي صندوق بازنشستگي است، يك مجموعه دولتي محسوب مي‌شود و ضوابط جهت نحوه انتقال اموال دولتی نيز شامل آن مي‌شود. با استناد به اين قانون، آيا در واگذاري كاخ «ورساي» از شركت صبا ميهن به شركت پيشگامان توسعه تجارت البرز اين شرايط رعايت شده است؟
شركت صبا ميهن پاسخگو نبود!
پس از پيگيري و تماس‌هاي مكرر خبرنگار «قانون» با شركت صبا ميهن، متاسفانه اين شركت پاسخگوي پرسش‌هاي مطرح شده درباره چگونگي نحوه خريد كاخ «ورساي» از وزارت اطلاعات و واگذاري آن به شركت پيشگامان البرز نبود.
چمران حرفش را پس گرفت
چند روز گذشته اظهار نظرهاي مختلفي درباره كاخ«ورساي» انجام شد. يكي از اين اظهار نظرها ، مربوط به چمران، رييس شوراي شهر تهران است. او در مصاحبه‌اي با تيتر شهر ، به مالك اين بنا پيشنهاد ساخت مسجد را به‌جاي كاخ«ورساي» داده بود. چمران پس از واكنش و اعتراض افكار عمومي به اين اظهار نظرش درباره كاخ «ورساي» ، عقب‌نشيني عجيبي از مواضعش انجام داده است. او در مصاحبه‌اي گفت: « هنوز ساخت مسجد در خانه ثابت پاسال به تایید نهایی نرسیده و ما هیچ وقت به هیچ فردي نگفتیم که چه بساز و چه نساز . این موضوع برای یک سال و نیم پیش است و قبل از انتخابات با من مصاحبه‌ای در مورد ثابت‌پاسال شد اما بعد از انتخابات این مصاحبه منتشر شد و می‌گویند که من می‌خواهم انتقام بگیرم.
به ‌نظر می‌رسد سایتی که این خبر را منتشر کرده، می‌خواهد انتقام چیز دیگری را بگیرد».
چرخش عجيب مدير ميراث فرهنگي تهران
به گفته مسئولان سازمان میراث فرهنگی، نام کاخ «ورساي» در فهرست خانه‌های تاریخی پایتخت نیست و مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران با ثبت ملی این بنا مخالفت کرده و گفته است:« اين بنا طبق نظر کارشناسان ارزشمند نیست و قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی را ندارد». اما مدير ميراث فرهنگي استان تهران كه درگذشته از مخالفان ثبت ملي اين بنا بوده است، در چرخشي عجيب در واكنش به سخنان چمران به خبرآنلاين گفت:« این ساختمان در چند سال اخیر مورد مناقشه بوده است. مالک این بنا، پروانه‌های ساختمانی دریافت کرده و در کش و قوس بررسی‌های قضایی است. آنچه که برای سازمان میراث فرهنگی اهمیت دارد، حفظ این بنای ارزشمند است. به همین خاطر با مذاکرات چند ماهه‌ای که با مالک این بنا داشته‌ایم، با مالک به توافق رسیده‌ایم که بنا را حفظ کند و در ۲۰ درصد از زمین ضلع غربی این بنا، مجموعه‌ای مکمل با عنوان هتل و مرکز فرهنگی بدون وارد شدن لطمه‌ای به بنا ساخته شود». رجب‌علي خسروآبادی با اشاره به اینکه مرمت این بنا در کنار ساخت این مجموعه جدید از برنامه‌های مشترک میراث و مالک عمارت ثابت پاسال است، گفت:« این برنامه در دستور کار شورای فنی و کمیته سرمایه‌گذاری سازمان است و امور اداری را طی می‌کند.کسانی که از بیرون اظهارنظر می‌کنند، پاسخگو باشند. آنچه که در رابطه با ساخت مسجد در زمین این بنا در رسانه‌ها از قول مسئولی منتشر شد، درست نیست. این بنا مالک دارد و مالک تصمیم می‌گیرد که چه سرنوشتی برای این عمارت رقم بخورد. کسی نمی‌تواند به تنهایی پیشنهاد ساخت بنایی در این زمین دهد؛ چرا که باید حق و حقوق مالک را پرداخت کند. افرادی که از بیرون درباره سرنوشت این کاخ اظهار نظر می‌کنند، خود باید پاسخگوی سخنان‌شان باشند. مالک این بنا به سازمان میراث فرهنگی، نامه و تعهد داده و این طرح در حال بررسی است. امیدواریم که با این طرح هم ساختمان حفظ شود و هم فضای کاربردی باشد. آنچه که برای سازمان میراث فرهنگی مهم است، حفظ بنا ست که با این برنامه محقق می‌شود.حفظ این بنا بر ثبت آن در میراث ملی ارجحیت دارد. ما نباید کاری کنیم که موجبات تشدید اختلافات باشد».
صدور مجوز تخريب و نوسازي براي كاخ «ورساي»
تمامي اين اظهار نظرها درحالي صورت مي‌گيرد كه مجوز تخريب و نوسازي كاخ «ورساي» از سوي شهرداري تهران در اسفند سال گذشته صادر شده است. براساس شواهد طبق آخرين بررسي‌هاي انجام شده در پرونده كاخ «ورساي»، دستور نقشه براي عمليات تخريب و نوسازي در تاريخ 28/12/1395 با مهلت زمان ٦ ماهه صادر شده است؛ مالك زمين نيز نسبت به مدارك سال ٩٣ كه شركت صبا ميهن بود، تغيير كرده و در حال حاضر مالكيت زمين بر اساس دستور نقشه متعلق به شركت پيشگامان توسعه تجارت البرز است.
نكته قابل توجه اينجاست كه فراتر از ضوابط طرح تفصيلي تهران براي اين پروژه دستور نقشه صادر شده است و تراكم ٤٤٠ درصد با ١٤ طبقه روي زمين مجاز اعلام شده است. اين تعداد طبقات، قطعا نيازمند مصوبه كميسيون ماده ٥ است اما تاكنون مصوبه‌اي از كميسيون در اين پرونده مشاهده نشده است. البته با توجه به راي باغ زمين، سطح اشغال طبقات روي زمين ٣٠ درصد و زيرزمين ٤٥ درصد است.
تنها نكته اميدواركننده در دستور نقشه اين است كه با توجه به نامه شماره ٩٥٢/١٢٦/١٢١١٥ مورخ 3/12/95سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در خصوص ارزش معماري و تاريخي بنا، حفظ ملك الزامي و صدور هرگونه جواز تخريب و نوسازي ممنوع اعلام شده است. اما مساله‌ عجيب و البته خلاف قانون در اين پرونده اين است كه چگونه باوجود نامه سازمان ميراث فرهنگي كه تخريب و نوسازي در اين بنا را ممنوع اعلام كرده است، درخواست دستور نقشه صادرشده تخريب و نوسازي است؟
روزهاي سرنوشت‌ساز كاخ «ورساي»
تاكنون اخبار مختلفي از پيگيري‌هاي اورژانسي براي ثبت كاخ «ورساي» در چند روز گذشته به‌گوش رسيده است اما با مجوز تخريب و نوسازي كه شهرداري تهران براي اين كاخ صادر كرده است و تا شهريور اين مجوز اعتبار دارد، بايد ديد سرنوشت اين كاخ چه مي‌شود. همچنين صحبت‌هاي مديركل ميراث تهران درباره ساخت هتل و مركز فرهنگي در بخش از كاخ خشنود كننده نيست؛ چراكه كم نيستند آثار تاريخي ارزشمندي در كشور كه به‌همين بهانه‌ها تخريب شده‌اند و ديگر اثري از آن‌ها نيست. چند روز آينده براي گران‌ترين و بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران، بسيار سرنوشت‌ساز است.