روزنامه آفتاب یزد
1399/10/01
پرونده قره باغ همچنان باز است
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: وزارت دفاع روسیه می‌گوید:«یک سرباز این کشور که در قره‌باغ در قفقاز جنوبی در عملیات مین‌روبی در این منطقه حضور داشت، به علت انفجار مین کشته شده است.» و همین خبر کافی است تا بسیاری از حوادث حداقل 4 سال اخیر با محوریت روسیه و ترکیه پیش روی ما قرار گیرد؛ از سقوط «سوخوی روسی» تا «کشته شدن دیپلمات روسی». اما تحلیلگر ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری معتقد است:«این یک اتفاق است و هیچ ارتباطی به حوادث گذشته ندارد.» چند روز قبل
ـ 26 آذر ـ اما خبر رسید که« بیش از 160 نظامی ارمنی در پی درگیری در اطراف شهر شوشا در منطقه قره باغ به اسارت نظامیان آذری در آمدند.» همزمان گفته شده؛ پاشینیان به دنبال احیای روابط دیپلماتیک با آذربایجان است و یا این که؛« آمریکا برای دور زدن روسیه در حل مناقشه قره باغ »تلاش می‌کند و اضافه شده:« مشاور وزیر خارجه آمریکا حضور نظامی روسیه در منطقه قره باغ را "بی ثبات کننده" دانسته و از قصد واشنگتن برای گفت‌وگو با باکو و ایروان خبر داده، در حالی‌که تلاش قبلی آمریکا برای حل مناقشه قره باغ کاملاً شکست خورده تلقی شده است.
همچنین در نقشه‌هایی که نشان‌دهنده وضعیت نظامی، قبل و بعد از آغاز عملیات ارتش آذربایجان در قره باغ است حکایت از آن دارد که ارتش آذربایجان حدودا ۵۰ درصد از مناطق اشغالی در جنوب قره باغ را در بازه زمانی ۴۴ روزه از ۲۷ سپتامبر(۶ مهر) تا ۱۰ نوامبر(۲۰ آبان) به کنترل خود در آورده است. در ادامه بر اساس توافق صلح صورت گرفته بین آذربایجان و ارمنستان، مناطق آقدام، کلبجر و لاچین به دولت آذربایجان واگذار شد. در حال حاضر نیروهای ارمنی حدود ۵۵ درصد از “ناحیه خودمختار قره باغ کوهستانی” را در کنترل خود دارند.
>ترکیه را نمی‌شود از قفقاز حذف کرد
با این مقدمه نخست از دکتر ولی کالجی می‌پرسیم چقدر معتقد به مکانیسم 2+3 برای توافق و آتش بس پایدار در منطقه قفقاز هستید که وی پاسخ می‌دهد:« متاسفانه در موافقت نامه صلح قره باغ که به صورت سه جانبه بین روسیه، ارمنستان و آذربایجان بود که بعد از آن هم ترکیه وارد یک سری مذاکرات شد و به نوعی عملاً ایران کنار ماند هر چند برخی ملاحظات ایران مثل بازگشت هفت شهر به حاکمیت آذربایجان تحقق پیدا کرد ولی اینکه ما در مرکز نظارت بر آتش بس حضور نداریم در بحث خود مشاهده میشود که عملاً ایران در نظر گرفته نشده و اینها ملاحظاتی است که همچنان احساس می‌کنیم ایران به دلیل پیوستگی که با منطقه دارد یعنی مناطقی که آزاد شده کنار مرز ایران است، ایران به صورت طبیعی نه سیاسی و به دلیل جبر منطقه‌ای باید در مدیریت مناطق قره باغ حضور داشته باشد و به نزدیکی طرفین به ایجاد صلح و ثبات در منطقه کمک کند یعنی هم ایران هم ترکیه و هم روسیه به عنوان سه کشوری که مجاور این منطقه هستند باید بپذیرند بسیاری از مسائل قفقاز باید در یک نگاه چندجانبه گرایانه باید حل شود یعنی از یک سو ارمنستان و آذربایجان و از سویی دیگر روسیه ترکیه و ایران. وی ادامه می‌دهد از منظر نگاه واقع بینانه و نه نگاه سیاسی ترکیه را نمی‌شود از قفقاز حذف کرد نفوذ دارد حضور همه جانبه اقتصادی دارد حالا با هر ایدئولوژی که مد نظر است. ترکیه، روسیه و ایران بخشی از واقعیت قفقاز هستند.
>ترکیه در فقره قفقاز فعال‌تر عمل کرده است
کالجی می‌افزاید: شاید با رویکرد برخی از این کشورها موافق نباشیم اما نمی‌توانیم بگوییم تحولات منطقه به ما مرتبط نیست و نباید در مذاکرات حضور داشته باشیم این نگاه، نگاه واقع بینانه‌ای نیست که اگر ملاحظات طرفین مناقشه در نظر گرفته شود بنابراین حق طبیعیِ ایران است که فعال‌تر حضور داشته باشد و مثل همیشه نباید فراموش کنیم که حق گرفتنی است و ما باید تحرک مان را بیشتر کنیم و از منافع خود دفاع. دکتر کالجی ادامه می‌دهد: ترکیه بعد از توافق سه جانبه چند بار نماینده‌اش را به مسکو فرستاد که نماینده‌اش در مرکز آتش بس حضور داشته باشد در بحث‌های دیگر نظیر اعزام نیروهای صلح بان چقدر با روسیه چانه زنی و مذاکره کرد تا بتواند بخشی از حرف خود را به کرسی نشاند اما ما خیلی سریع وقتی می‌گویند نیستی کناره می‌گیریم در صورتی که باید به بطن مذاکرات برویم دو بار هم جواب منفی شنیدیم کوتاه نیاییم تا بتوانیم در معادلات منطقه سهم داشته باشیم که البته امیدواریم دیپلماسی پویا‌تری داشته باشیم و در امنیت و بازسازی مناطق مزری مان که می‌توانیم تاثیرگذار باشیم حتما حضور داشته باشیم
>شکست وضع موجود و بین‌المللی شدن مناقشه قره باغ
این تحلیلگر مسائل قفقاز با اشاره به یک پژوهش مشترک با حضور تحلیلگران روسی و ترکیه‌ای با عنوان:«شکست وضع موجود و بین‌المللی شدن مناقشه قره باغ» خاطرنشان می‌کند در آن بررسی که آنجا حضور نظامی ترکیه، فرانسه آمریکا، روسیه و ایران است بررسی شده که چگونه یک مسئله محلی به یک مسئله بین‌المللی تبدیل شده و این پژوهش مشترک با این ایده انجام شد.
وی خاطرنشان می‌کند: اما بنده اعتقادم این است این سه کشور با همکاری هم یک مکانسیم مشورتی برای قره باغ می‌توانند رقم زنند. نباید ایده آل گرا بود که همه مسائل از همان ابتدا باید حل شود. حل شود که مذاکره معنا پیدا نمی‌کند مذاکره می‌کنند که اختلافات را حل کنند همه اختلافات هم که قابل حل شدن نیست بتوانیم
50 درصد هم حل کنیم گامی رو به جلو است یعنی مذاکرات 3 به اضافه 2 می‌تواند مذاکراتی که درباره کریدور نخجوان به آذربایجان است را آنجا مطرح کنیم راجع به حضور اسرائیل حضور سلفی‌ها راجع به مسائل مرزی آنجا می‌توانیم صحبت کنیم.
>در قفقاز، ترکیه و روسیه درگیری ندارند!
ولی کالجی با رد ارتباط برخی چالش‌های قبلی و مسئله
کشته شدن سرباز روس تاکید می‌کند: درگیری بین روسیه و ترکیه ارتباطی به حوادث قفقاز بعد از آتش بس ندارد، چیزی که اتفاق افتاده و سرباز روس کشته شده به این علت است که منطقه به شدت مین‌گذاری شده است یعنی تمام این هفت منطقه به اضافه شهر شوشا مین‌گذاری شده است دولت آذربایجان اعلام کرده سه تا
پنج سال پاکسازی میادین مین طول می‌کشد قراردادهایی هم با ارتش
ترکیه برای پاکسازی انجام داده‌اند و این یعنی فرصتی است برای ایران با توجه به تجربه‌ای که در مین روبی و مناطق عملیاتی بعد از جنگ ایران و عراق داشتیم آنجا هم می‌توانیم زمینه همکاری بین نیروهای مسلح و جمهوری آذربایجان باشد این سرباز ارتش روس هم موقع خنثی‌سازی مین کشته شده و بعدها هم می‌تواند چنین چیزی اتفاق افتد چون مناطق به شدت مین‌گذاری است اینکه نیروهایی در آنجا مستقر شدند که امنیت منطقه را تامین کنند یک مسئله طبیعی است و این درست است که منطقه آتش بس شده ولی همچنان پاکسازی کامل نشده و همچنان احتمال زد و خورد بین آذری‌ها و ارمنی‌ها وجود دارد و مرزبانان روس در وضعیت بسیار بدی قرار دارند به ویژه اینکه اگر تا 5 سال آینده آذری‌ها به مناطق خود برگردند زیرا الان منطقه خالی است و ارامنه منطقه را ترک کردند آن وقت 1500 ـ 2000 نفر صلح بان روسی که بین آذری‌ها و ارمنی‌ها قرار می‌گیرد کارشان به مراتب سخت‌تر میشود که اینها مجددا با هم درگیر نشوند.
>آتش بس بدون تعیین مصادیق
کالجی در پایان و در پاسخ به این پرسش که آیا مسئله قره باغ برای همیشه حل شده یا بازهم باید شاهد تنش و درگیری باشیم، می‌گوید: وضعیت حقوقی قره باغ یعنی سرزمین‌های باقی مانده مشخص نشده در مفاد تفاهم نامه آتش بس نیامده که چه باید شود مستقل شود، خودمختار شود، به آذربایجان برمی گردد هیچ چیز مشخص نشده تا 5 سال آینده قرار است برای آن تصمیم بگیرند اگرچه مسئله 7 شهر حل شده اما پرونده خود قره باغ باز است. مسئله بعدی واقعیت‌های میدانی است این مناطق پاکسازی شود جمعیت برگردد ارامنه در جایی قرار می‌گیرند که گرداگردشان آذری‌ها هستند مشابه وضعیت شوروی برای آنها ایجاد میشود زمانی که در قره باغ هستید و اطرافتان ارامنه هستند با زمانی که در قره باغ هستید و
اطراف تان کلا آذری هستند قضیه فرق می‌کند بستگی دارد این 5 سالی که در موافقت نامه آتش بس پیش‌بینی شده جمهوری آذربایجان چقدر موفق در پاکسازی میادین مین شود که مردم بدون استرس و بدون نگرانی برگردند کشاورزی و دامداری خود را انجام دهند خانه ساخته شود، زیرساخت‌ها و راه آهن احداث شود چون هیچ چیز وجود ندارد همه چیز باید ساخته شود. آن موقع ارامنه‌ای که داخل خود منطقه قره باغ هستند وضعیت شان به مراتب سخت‌تر میشود باید یک تصمیم برای سه مسئله بگیرند: برای خودمختاری، برای استقلال یا برای الحاق و این یعنی پرونده ی قره باغ همچنان
باز خواهد ماند!
سایر اخبار این روزنامه
ربات‌ها به میدان مقابله با کرونا آمدند
پرونده قره باغ همچنان باز است
مجاهدت‌های پرستاران در روزهای کرونا آنها را در چشم مردم عزیزتر از همیشه کرد
اگر اصولگراها بهتر مذاکره می‌کنند، بفرمایید! ما بخیل نیستیم
دانش آموزان بی مسئولیت
زنگنه در مسکو به دنبال چیست؟
نامزد ریاست جمهوری شوند
قبلا کجا بودید؟!
عادل در صدا و سیما
فوتبال، فردوسی پور را فریاد می‌زند
عدم جدیت در آموزش
وقتی از ارزش‌ها غافلیم
