ایران پنجمین سازنده لیزر پرتوان در جهان

سرویس جامعه جوان آنلاین: آبان سال گذشته که نمایشگاه اپتیک و لیزر برگزار شد، شرکت فولاد مبارکه با مرکز علوم و فنون لیزر ایران قراردادی مبنی بر تولید و ساخت لیزر فیبری و پرتوان kw ۱۰ به امضا رساند. در حال حاضر بعد از گذشت حدود یک سال، تست گرم لیزر انجام گرفت و مسجل شد که توان ساخت لیزر پرتوان در ایران وجود دارد.
غلبه لیزر ایرانی بر لیزر آلمانی
مهم‌ترین کاربرد لیزر‌های با قدرت بیش از ۲ کیلو وات در صنایع فولاد است. در حال حاضر فولاد مبارکه اصفهان از یک لیزر ساخت کشور آلمان استفاده می‌کند. ضمن اینکه به‌دلیل وجود تحریم‌ها، امکان تهیه قطعات این لیزر هم برای صنعت فولاد کشور میسر نیست. این در حالی است که از این لیزر در دو بخش خطوط تولید فولاد مبارکه استفاده می‌شود و اگر دچار مشکل فنی شود، فعالیت در خطوط تولید محصولات سرد با مشکل جدی مواجه خواهد شد. در نتیجه مدیران صنعت فولاد تصمیم گرفتند تا این لیزر را در داخل کشور بسازند و خوشبختانه مرکز علوم و فنون لیزر ایران ثابت کرد که توان ساخت لیزر پرتوان را دارد. در همین زمینه معاون تکنولوژی فولاد مبارکه، از انجام موفقیت‌آمیـز عملیات تست گرم لیزر پرتوان kw ۱۰ با همکاری این شرکت در مرکز علوم و فنون لیزر ایران خبر داد و گفت: «با کسب این موفقیت ارزشمند قرار است از اردیبهشت سال ۱۴۰۰، این لیزر جایگزین لیزر گازی اروپایی موجود در شرکت فولاد مبارکه شود.» سید مهدی نقوی تصریح کرد: «آبان سال گذشته که نمایشگاه اپتیک و لیزر برگزار شد، شرکت فولاد مبارکه با مرکز علوم و فنون لیزر ایران قراردادی مبنی بر تولید و ساخت لیزر فیبری و پرتوان kw ۱۰ به امضا رساند و اکنون بعد از گذشت حدود یک سال، تست گرم لیزر انجام گرفت و برای ما ثابت شد که توان ساخت لیزر پرتوان در ایران وجود دارد.»
آلمان تنها حریف اروپایی ایران


معاون تکنولوژی فولاد مبارکه افزود: «استفاده از لیزر ساخت داخل برای شرکت فولاد مبارکه در مقایسه با نمونه خارجی، از لحاظ میزان هزینه، حدود ۵۰ درصد ارزان‌تر تمام می‌شود و در نتیجه از خروج ارز از کشور جلوگیری می‌کند.»
وی با تأکید بر این موضوع که ساخت لیزر پرتوان اقدامی دانشی و متکی بر تکنولوژی‌های بسیار پیشرفته است، ادامه داد: «اگر ساخت لیزر پرتوان در داخل کشور برای ما میسر نمی‌شد، تولید محصولات سرد در فولاد مبارکه با مشکل مواجه می‌شد.»
نقوی با بیان اینکه ساخت لیزر پرتوان به دانش فنی زیادی نیاز دارد، اظهار کرد: «تحقیقات بسیاری برای چگونگی ساخت آن انجام شد. البته در ایران توان برای ساخت لیزر کم‌توان تا kw ۲ وجود داشت، اما زمانی که قدرت لیزر بیشتر می‌شود، ساخت آن از لحاظ فنی و دانشی بسیار سخت خواهد بود.»
نتیجه ۱۵ سال پژوهش
لیزر یکی از اقلام گران‌قیمت در صنعت به شمار می‌آید و اکنون با دسترسی به توان ساخت لیزر پرتوان در داخل کشور، برنامه‌ریزی برای ساخت ماشین‌های جوش لیزری و برش لیزری انجام خواهد شد. در واقع با ساخت این لیزر‌ها با قیمت‌های مناسب، برخی از صنایع مهم کشور مثل ذوب آهن هم می‌توانند از این تجهیزات استفاده کنند. کشور‌های امریکا، ژاپن، چین و آلمان دیگر سازنده‌های لیزر ۱۰ کیلو وات در جهان هستند.
مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران حدود ۱۵ سال از فعالیتش می‌گذرد و برای نخستین بار موفق شده که در این حوزه با توجه به محدودیت‌های تحریم بتواند نیاز مجتمع فولاد مبارکه اصفهان را پاسخگو باشد.
جالب اینکه امسال سیستم جوش لیزری که حاصل تلاش و زحمات محققان کشور در کاربرد‌های صنعتی است، با امضای قرارداد میان مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران و مجتمع فولاد مبارکه اصفهان بومی‌سازی شد.
ایران یکی از ۳ سازنده لیزر‌های فوق پیشرفته
اسفندماه سال گذشته هم یک شرکت دانش‌بنیان مستقر در شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان، پس از شش سال کار تحقیقاتی با همکاری یک تیم بین‌المللی، موفق به ساخت و بومی‌سازی این دستگاه لیزر و اکتساب دانش و فن‌آوری این حوزه از دانش شده‌اند. محققان دانشگاه صنعتی اصفهان با بومی‌سازی دستگاه لیزر فوق پیشرفته پالس کوتاه، ایران را به یکی از سه کشور سازنده لیزر‌های فوق پیشرفته در جهان تبدیل کردند.
این دستگاه لیزر در جشنواره فناوری ریاست جمهوری هم به عنوان محصول برتر شناخت شد. آشکار‌سازی و اسپکتروسکوپی فوق حساس، عکسبرداری‌های فوق سریع و تولید امواج جادویی تراهرتز از جمله کاربرد‌های این سامانه است. فن‌آوری ساخت این دستگاه جزو پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین فن‌آوری‌ها در حوزه فوتونیک است. این حوزه از علم در جایگاه ۱۰ حوزه متحول کننده قرن حاضر قرار گرفته و سال ۲۰۱۸ یک گروه تحقیقاتی در این حوزه موفق به دریافت جایزه نوبل شد. یکی از عوامل اهمیت این لیزر فوق پیشرفته را پالس‌های فوق سریع آن در هر ثانیه است. این ویژگی باعث ایجاد توانایی در عکسبرداری در حد واکنش ملکول‌ها و اتم‌ها و نمونه‌برداری فوق سریع در حد به دام‌اندازی ملکول‌ها را به محققان می‌دهد. به دلیل خاصیت غیر خطی این لیزر می‌توان قطر پرتو را در ابعاد خیلی کوچک حتی نانومتر تغییر داد که این تکنولوژی کاربرد‌های بسیاری در صنعت جراحی، چشم پزشکی و دندانپزشکی دارد.