روزنامه ابتکار
1400/01/31
آیا به زودی شاهد برگزاری دومین نمایشگاه کتاب مجازی خواهیم بود؟ جولان صفر و یک‌ها در دنیای کتاب
گروه فرهنگ و هنر- هر سال نزدیک اردیبهشت که می‌شد شور و شوق نمایشگاه کتاب بین کتاب‌ها به راه می‌افتاد. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فارغ از اینکه بزرگترین فروشگاه کتاب تهران است، بهترین مکان برای گردهمایی کتاب‌دوستان به شمار می‌آید اما حالا دو سال است که به دلیل شیوع ویروس کرونا نمایشگاه فیزیکی در کار نیست. گرچه یک دوره نمایشگاه کتاب مجازی تا کنون در کشور برگزار شده اما با توجه به مشکلات آن، آیا شرایط برای برگزاری دومین نمایشگاه کتاب مجازی آن هم در روزهایی نزدیک فراهم است؟نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، بزرگترین گردهمایی فرهنگی کشور است که سال گذشته به دلیل شیوع بیماری کرونا امکان برگزاریش مهیا نشد. از همان زمان که موضوع شیوع کرونا در کشور مطرح شد، برگزاری نمایشگاه کتاب که تنها سه ماه تا آن باقی مانده بود در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. اوایل سال گذشته یکی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران پیشنهاد داد که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با مشارکت شهرداری تهران و وزارت ارشاد به شکل مجازی برگزار شود. حجت نظری، عضو شورای اسلامی شهر تهران این پیشنهاد را مطرح کرد.
اما تنها چند روز پس طرح این پیشنهاد، ایوب دهقانکار، مشاور اجرایی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از برگزاری فیزیکی نمایشگاه خبر داد و گفت: درصورت صدور این اجازه یا از اواخر نیمه اول سال و یا در نیمه دوم سال نمایشگاه را برگزار میکنیم. نمایشگاه کتاب تهران به قدری بزرگ است که ارزش صبر کردن برای برپایی را داشته باشد.
همان ایام، هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران دراینباره گفته بود: هر رویدادی هم که بخواهد به صورت مجازی برگزار بشود، نمایشگاه بین‌المللی کتاب سی‌وسوم نخواهد بود، چون هیچ‌کدام از کاربردها و عملیات‌هایی که در نمایشگاه حضوری بود، در این رویداد مجازی قابل دسترسی نخواهد بود. شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب هنوز تصمیمی درباره برگزاری نمایشگاه به صورت مجازی نگرفته است.
اما به هر ترتیب با تمام این توصیفات، در روزهای پایانی تابستان اعلام شد که نمایشگاه کتاب به صورت مجازی برگزار خواهد شد. اما هنوز تاریخ آن مشخص نبود و از سوی دیگر فراهم بودن زیرساخت‌های مورد نظر نیز مورد تردید بود. به هر صورت پس از چند ماه و رایزنی‌های فراوان و موافقت‌ها و مخالفت‌ها، نمایشگاه کتاب مجازی اول بهمن ماه کار خود را آغاز کرد. در روز نخست سامانه در نظر گرفته شده برای این نمایشگاه به دلیل حجم مراجعات با مشکلاتی روبه‌رو شد اما به هر حال در روزهای بعد این نمایشگاه توانست کار خود را انجام دهد البته با وجود همان مشکلات زیرساختی! تا جایی که علاوه‌بر انتقاد مخاطبان از وضعیت سایت نمایشگاه صدای ناشران هم بلند شده بود. انتقادها البته به حاشیه‌های پررنگ‌تر این رویداد همانند اختلالات موجود و مشکلات جاری ناشران ختم نمی‌شد، برخی ناشران می‌گفتند که در طرح‌های تخفیفی، خریداران کتاب اطلاعاتی از قبیل شماره همراه و کد ملی خود را در سیستم ثبت می‌کنند و برگزارکنندگان نمایشگاه از این بانک اطلاعات استفاده کرده‌اند تا اطلاعیه‌های خود را پخش کنند.
روزهای پرهیاهو و پرحاشیه نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در حالی می‌گذشت که همزمان با این رویداد و تخفیف ۲۰درصدی‌ای که مخاطبان را بیش از هر چیز دیگری به خرید کتاب از نمایشگاه ترغیب می‌کرد، عده‌ای از ناشران در سایت‌های‌شان دست به موازی‌کاری زدند و همه کتاب‌های‌شان را با تخفیف ۲۰درصدی (و در مواردی بیشتر) به خریداران عرضه کردند که چنین شرایطی با توجه به شلوغی سایت نمایشگاه کتاب، مخاطبان را به سمت خرید مستقیم از ناشر سوق می‌داد. این حتی در موردی تا جایی پیش رفت که بنا بر اظهارات یکی از ناشران، میزان فروش کتاب‌فروشی آن نشر (که کتاب‌ها را با تخفیف ۲۰درصدی عرضه می‌کردند) از فروش در نمایشگاه هم بیشتر بود!
با همه این موارد، نمایشگاه مجازی کتاب توانست در 10 روز برگزاری خود ۲۲۳هزار و ۸۶۷ سفارش ثبت کند که از این تعداد ۱۲۲هزار و ۴۵۸ سفارش ارسال و ۱۰۱هزار و ۴۰۹ سفارش در انتظار ارسال هستند.
همچنین در مدت زمان برگزاری این نمایشگاه، ۵۷۰ هزار و ۸۲۹ بسته از طریق پست و ۲۷هزار و ۸۰۵ بسته از طریق خود ناشر ارسال شد.
حالا باز نزدیک اردیبهشت هستیم و زمان همیشگی برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران. امسال همزمان با روزهای آماده شدن برای برگزاری هرساله نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، زمزمه‌هایی مبنی بر برگزاری دوباره نمایشگاه مجازی کتاب به گوش می‌رسد.
البته پیگیری‌ها با مسئولان موسسه خانه کتاب و ادبیات و محسن جوادی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره سرنوشت برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، و اینکه آیا به صورت مجازی برگزار خواهد شد یا خیر، و اگر برگزار میشود چه اقداماتی در جهت رفع مشکلات نخستین نمایشگاه مجازی کتاب صورت گرفته، موفقیت‌آمیز نبوده است. اما اگر فرض را بر برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب آن‌هم در آینده نزدیک بگذاریم، پرسش اصلی از مسئولان این است برگزاری این دوره با وجود اینکه از نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران کمتر از چهار ماه می‌گذرد، که در فاصله کوتاهی از آن هم طرح عیدانه کتاب در اسفند ۹۹ برگزار شد (برای حمایت از کتابفروشی‌ها و احتمالا جلوگیری از اعتراض کتابفروشان به نمایشگاه مجازی کتاب)، چه توجیهی دارد؟ یا بهتر است بگوییم صنعت نشر ایران ظرفیت برگزاری مجدد نمایشگاه کتاب را دارد؟
مسئله دیگر به زیرساخت‌های فنی نمایشگاه مجازی کتاب برمی‌گردد؛ کندی سایت و از دسترس خارج شدن آن در روزهای ابتدایی که سردرگمی مخاطبان و ناشران را به همراه داشت از ایرادات نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود، آیا این ایرادها رفع شده و یا متولیان صرفا می‌خواهند نمایشگاهی برگزار و رفع تکلیف کنند؟
این دوره برای تسریع در ارسال کتاب‌ها، پرداخت به‌موقع مطالبات ناشران، درنظر گرفتن مزیت‌هایی برای دانش‌آموزان، هماهنگی با ناشران برای ارائه همه کتاب‌ها، جلوگیری از تخلفات احتمالی در ارائه و عرضه کتاب‌ها، حضور ناشران خارجی و شفاف‌سازی درباره مسائل مالی نمایشگاه کتاب چه تمهیداتی اندیشیده میشود؟
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب:
فقدان سردار حجازی حقاً مایه تاسف و اندوه است
جلال خوش‌چهره
زیان نبود ایران در استانبول
«ابتکار» چالش‌های پیش روی بازار ارزهای دیجیتال را بررسی کرد
رمزارزها در مسیر بورس؟
رئیس جمعیت هلال احمر خبر داد
پیگیری هلال احمر برای خرید واکسن
آیا به زودی شاهد برگزاری دومین نمایشگاه کتاب مجازی خواهیم بود؟
جولان صفر و یک‌ها در دنیای کتاب
جزئیات توافق احتمالی بر سر برجام چیست؟
ذوب شدن یخ برجام در وین
سعید محمد و ضرغامی زیر بار ائتلاف نمی‌روند
وحدت شکنان در جبهه اصولگرایی
رئیس قوه قضائیه:
قضات پیش از صدور حکم به دنبال سازش طرفین دعوا باشند
وزیر بهداشت اعلام کرد
آغاز تزریق یک میلیون دز واکسن کرونا
اخبار ضدونقیض درباره طرح استیضاح وزیر بهداشت
نمکی زیر تیغ مجلس
بازی دوسر باخت اعتدالیون برای اصلاح‌طلبان
