باشگاه‌ها سهامی عام اداره شوند نه مالک خصوصی

کلید خوردن سوپرلیگ اروپا در روزهای اخیر جامعه فوتبال را حسابی غافلگیر کرده است. به نظر می‌رسد که باشگاه‌های حاضر در سوپرلیگ با هدف گرفتن امتیازهای بیشتر از یوفا و فیفا اقدام به این کار کرده‌اند و به دنبال کسب درآمدهای بیشتر هستند. تا جایی که حضور در سوپرلیگ اروپا با امتیاز بهره‌برداری از وام 3 میلیارد یورویی از بانک آمریکایی برای هر یک از باشگاه‌های حاضر در این رقابت‌ها، مالکان این باشگاه‌ها را متقاعد کرده که چنین تصمیم بزرگی بگیرند و از نظر اقتصادی باشگاه‌های خود را تقویت کنند. هرچند که از دید اهالی فوتبال سوپر لیگ با عدالت فوتبال در تناقض است. چه اتفاقی اما باعث شده که باشگاه‌ها بدون در نظر گرفتن جذابیت‌های فوتبالی، با اهداف اقتصادی چنین تصمیمی بگیرند؟ رضا محمد کاظمی، دکترای مدیریت ورزش اما با اشاره به اهداف اقتصادی مالکان این باشگاه‌ها می‌گوید: «دنیای امروز در هزاره سوم، دنیای شرکت محور یا بنگاه محور است. همانطور که در برجام هم شاهد بودیم، ما با کشورها مذاکره می‌کردیم و شرکت‌ها خودشان به تنهایی تصمیم می‌گرفتند که با کمپانی یا کشور مقابل مذاکره کنند یا نه. دنیای فوتبال حرفه‌ای امروز هم باشگاه‌ محور است.  بازیکنان حرفه‌ای قراردادهای خود را با باشگاه‌ها منعقد می‌کنند و امرار معاش آنها هم از همان طریق صورت می‌گیرد. لذا اگر بحث سوپر لیگ را از منظر اقتصادی نگاه کنیم، قطعاً این اتفاق ناخوشایند خواهد افتاد. باشگاه‌های متمول براساس برنامه‌های تجارتی خودشان و طرح‌های توجیهی خود، چنین تصمیمی گرفته‌اند. شما مطمئن باشید که این باشگاه‌ها چنین برنامه‌ای را از قبل داشته‌اند اما کرونا فرصتی را فراهم کرد که آنها بتوانند به بهانه عدم ورود تماشاگران به ورزشگاه‌ها از طرح‌های خود پرده‌‌برداری کنند.» کاظمی با اشاره به روند خصوصی‌سازی که باشگاه‌های ایرانی در ابتدای راه آن قرار دارند، معتقد است که فوتبال ایران می‌تواند از این موضوع درس بزرگی بگیرد. او در این رابطه توضیح می‌دهد: «حالا وقتی 6 تیم انگلیسی، 3 تیم ایتالیایی و 3 تیم اسپانیایی را تحلیل می‌کنیم، اتفاقی را شاهد هستیم که می‌تواند درس بزرگی در زمینه خصوصی‌سازی برای ما باشد. تمامی این 12 باشگاه، مالک خصوصی دارند و شما شاهد حضور هیچ تیم آلمانی در میان آنها نیستید. همین موضوع این درس را به ما می‌دهد که در پروسه واگذاری به هیچ وجه نباید به سراغ مالک‌های خصوصی برویم چون مالک خصوصی هر یک از این 12 باشگاه‌، می‌تواند بدون در نظر گرفتن نظر تماشاگران اقدام شخصی کند اما باشگاه‌های آلمانی که به شکل شرکت‌های سهامی عام یا شرکت‌های کمپانی محور اداره می‌شوند، وارد این بازی نشده‌اند.» او به ملیت متفاوت مالکان این باشگاه‌ها اشاره می‌کند: «همچنین قریب به اتفاق مالکان اصلی این 12 باشگاه متعلق به ملیت آن کشور نیستند.  همانطور که می‌بینید باشگاه چلسی را آبراموویچ روس می‌گرداند. مالکیت منچستریونایتد برعهده برادران گلیزر است که کمپانی هواپیمایی دارند. یکی دو مالک عرب تبار هم در این بین وجود دارند و در مجموع بیشتر مالکان باشگاه‌ها متعلق به سه کشور انگلیس، ایتالیا و اسپانیا نیستند. مالکان به این موضوع نگاهی کاملاً اقتصادی دارند و در طرح‌های توجیهی‌شان به این نتیجه رسیده‌اند که چنین کاری کنند.» آیا فیفا می‌تواند جلوی تشکیل سوپر لیگ را بگیرد؟ کاظمی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «مطمئن باشید که فیفا هم چاره‌ای جز تن دادن به این موضوع ندارد چون علیرغم اینکه فیفا از اساسنامه کشورهای عضو ایراد می‌گیرد اما در اساسنامه خود چنین باگی داشته است که وکلای حرفه‌ای این باشگاه‌ها بررسی کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که از نظر قانونی می‌توانند چنین اقدامی را انجام دهند.» همه این موارد حالا باعث کلید خوردن سوپرلیگ و کودتای مالکان خصوصی باشگاه‌های اقتصادی علیه یوفا و فیفا شده است و دردسری بزرگ برای فدراسیون جهانی فوتبال به وجود آورده است تا ماهیت اصلی فوتبال فدای منفعت‌های اقتصادی باشگاه‌های متمول‌تر شود.