روزنامه ابتکار
1396/03/21
قانونگذاران و جریان‌های سیاسی تا انتخابات آینده چه اقداماتی را باید انجام دهند؟ دستورالعمل بین دو انتخابات
گروه سیاسی- بهاران آزادی: همواره درآستانه هر انتخاباتی، بحث قوانین انتخاباتی، نابسامانی‌ها و تغییرات در آن بالا می‌گیرد. قاعده‌هایی که درقانون اساسی هم دیده شده اما برخی نیاز به تغییر دارند و برخی دیگر درست اجرا نمی‌شوند.پروسه هر انتخابات از ثبت‌نام گرفته تا تاییدصلاحیت‌ها، تبلیغات انتخاباتی و غیره هرکدام تابع اساسنامه و مقرراتی است که بسیاری از آنها طی سال‌ها مبهم مانده است و منجر میشود تا هر جناح یا گروهی بنا به منافع شخصی و حزبی خود با آن برخورد کند. این مسئله در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 هم مانند ادوار گذشته وجود داشت، آنجا که در زمان ثبت‌نام‌ها شاهد بودیم هر فردی با هر مدرک تحصیلی و سنی با در دست داشتن مدارک موردنیاز به سمت وزارت کشور روانه شد. به تعبیری دیگر، برای ریاست‌جمهوری و درخصوص سن و مدرک تحصیلی شرکت‌کنندگان در قانون چیزی نیامده است. حال آنکه برای عضویت در شوراهای اسلامی شهرها داشتن حداقل مدرک دیپلم و فوق دیپلم ذکر شده است. این تنها نمونه کوچکی از قوانین حاکم بر انتخابات ریاست‌جمهوری است که به نظر می‌رسد نیاز به تغییر دارند.
در بعضی موارد قانون مشخص است، اما احزاب و جناح‌های سیاسی قاعده‌مند عمل نکرده و تخلفاتی را مرتکب می‌شوند که قوانین برخورد با متخلفان قادر به مقابله نیست. اگرچه بسیاری از قوانین حاکم بر انتخابات در جمهوری اسلامی ایران نیازمند تغییر است اما با سپری شدن مدت کوتاهی از انتخابات، به دست فراموشی سپرده می‌شوند و باز هم روزهای آخر منتهی به انتخابات بعدی، انتقادات آغاز و فریادها بلند میشود. بسیاری گله‌مند از قوه مقننه در قانون‌گذاری و در مقابل بعضی شاکی از قوه مجریه در اجرای قوانین. در حالی که تغییرات در قوانین انتخاباتی تنها با همکاری و تعامل دو قوه میسر خواهد بود و اکنون که مدت زمان زیادی تا انتخابات بعدی زمان باقی است و از فضای پرتنش انتخاباتی نیز خارج شده‌ایم، فرصت مناسبی است که دولتمردان و نمایندگان مردم فکری به حال قوانین کنند.
لایحه انتخابات به گونه‌ای نباشد که جایگاه شورای نگهبان سست شود
ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون شوراهای مجلس دهم در گفت‌وگو با «ابتکار» گفت: دولت پیش زمینه لایحه انتخابات جامع را تهیه کرده و بناست طی یکی دوماه آینده به مجلس ارائه شود. با این حال ابوترابی که خود نیز حقوقدان است، اعتقاد دارد که در این طرح مشکلاتی به چشم می‌خورد. از جمله ایرادات اساسی این است که در انتخابات مجلس خبرگان، ریاست‌جمهوری و مجلس شورای اسلامی برنامه‌ای طرح شده که وظیفه شورای نگهبان در استان‌ها را انجام می‌دهند و به نظر می‌رسد که این برخلاف قانون اساسی باشد. ابوترابی خاطرنشان کرد: درخصوص انتخابات شوراها، نظارت برعهده وزارت دادگستری هر بخش و استان گذاشته شده که با توجه به گستردگی وظایف رئیس دادگستری و به عنوان شخصی که فصل الخطاب است، مصلحت نیست وارد این حوزه شوند. ضمن اینکه پرونده‌های انتخاباتی در دادگستری رسیدگی میشود و درست نیست که ریاست هیات نظارت بر شوراها نیز به دادگستری سپرده شود. ابوترابی در پایان خاطرنشان کرد: به هرحال، مشکلاتی در لایحه مشهود است و امید داریم دولت پیش از آنکه طرح را به مجلس ارائه دهد، آنها را برطرف کند. نماینده مردم نجف‌آباد براین باور است که در طرح جامع انتخابات، باید دقت شود که جایگاه شواری نگهبان سست نشود و در وهله دوم درخصوص هیات نظارت بر انتخابات شوراها، تجدیدنظری صورت گیرد. عضو کمیسیون شوراها خبر داد: درصورتی که دولت تغییرات را اعمال نکند، نمایندگان مجلس وظیفه دارند لایحه را بررسی کنند، اما به نظر می‌رسد مشکل در قانون اساسی و مصلحت‌ها باشد.
از جمله ایراداتی که به قوانین انتخابات وارد میشود، بحث تحزب در کشور است؛ احزاب شناسنامه‌داری که برای فعالیت همواره با موانعی برخوردار هستند و احزاب بدون مجوزی که تنها در آستانه هر انتخابات ظهور کرده و پس از آن نیز به فراموشی سپرده می‌شوند. با این حال تحزب به عنوان رکن اساسی در توسعه سیاسی کشورهای دموکراتیک از آن مقوله‌هایی است که نه تنها در هر انتخابات بلکه در شرایط عادی و روتین کشور نیز باید به آن پرداخته شود. این انتقاد وجود دارد که در جمهوری اسلامی ایران تحزب از جایگاه و قدرت لازم برخوردار نیست، لذا افرادی که به عنوان نماینده مردم انتخاب می‌شوند، اکثرا خاستگاه حزبی و جناحی نداشته و مشخص نیست که پس از پیروزی مسئولیت رفتار و تصمیم‌گیری این افراد برعهده کیست، به تعبیری دیگر شفاف سازی در کشور با اخلال روبه‌رو میشود. حالا که زمان زیادی تا انتخابات بعدی فرصت باقی است، قوای سه‌گانه به ویژه دولت و مجلس چگونه قادرند در تعامل با یکدیگر تحزب را سروسامان بخشند؟
قانون اساسی از آزادی احزاب می‌گوید، اما چرا احزاب فراگیر نداریم؟
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب براین باور است که در ساختار جمهوری اسلامی ایران با توجه به قالبی که دارد و درواقع حکومتی مبتنی بر دین و شریعت است، تحزب یا هر پدیده‌ای که بتواند جنبه‌های دموکراسی و جلوه‌های مختلف دوران مدرنیته از جمله تحزب را پررنگ کند، اساسا شدنی نیست. وی گفت: ما در ایران تنها توانستیم در هر انتخابات بارزترین جلوه دموکراسی را نشان دهیم که درمجموع به رغم برخی ضعف‌های کوچک، به خوبی بروز کرده است. اما اینکه همچون کشورهای توسعه‌یافته، نامزدها حزبی انتخاب شوند و عوارض جنبی پیش نیاد، اصولا در کشور ما شکل نمی‌گیرد. ناصری اعتقاد دارد که لازمه این امر، وجود دو یا چند حزب فراگیر در کشور است، همچون دموکرات و جمهوری‌خواه در ایالات متحده آمریکا. به گفته وی، در چنین ساختاری، احزاب نامزد خود را معرفی کرده و مسئولیت آن را به عهده می‌گیرند. اما در جمهوری اسلامی ایران، احزاب کوچک و محدودی داریم که تعداد اعضا برخی از آنها از ده نفر هم تجاوز نمی‌کند و فعالیت ندارند یا حتی کنگره عمومی سالانه خود را هم سال‌هاست برگزار نمی‌کنند؛ به تعبیری دیگر از آن احزاب تنها یک اسم باقی مانده است. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد: از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون همچون حزب جمهوری اسلامی ایران، احزاب مختلفی به عرصه وارد شده‌اند که برخی به رغم کوچکی بیش از دو دهه بر سایر احزاب و بر افکار عمومی تاثیرگذار بودند، اما بسیاری عوامل دست به دست هم داد که منحل شوند یا فعالیت خود را به شدت کاهش دهند. بنابراین در این شرایط احزابی که تاثیرگذار نیستند، به راحتی مجوز گرفته، در آستانه هر انتخابات قد و قواره می‌کشند و فعالیت می‌کنند. ناصری راه‌حل را اینگونه تشریح کرد: احزاب اگر بتوانند از نهاد صنفی خود یعنی خانه احزاب به خوبی استفاده کرده و قوانین جدید را درعرصه‌های انتخاباتی ارائه کنند یا قوانینی را برای گسترش احزاب یا نهادهای مدنی به وزارت کشور، مجلس و دولت پیشنهاد دهند، بسیار موفق خواهند بود. وی با انتقاد از کم‌کاری احزاب گفت: در جامعه ما، نهادهای مدنی و سمن‌ها بسیار موفق‌تر از احزاب سیاسی توانستند فعالیت کنند و اتفاقا در ایام انتخابات نیز با توجه به شبکه‌های اجتماعی، پشتوانه قدرتمندی که امروز همه از آن برخوردار هستند، بهتر توانسته‌اند عمل کنند. به گفته این فعال سیاسی، واقعیتی که نمی‌توان از آن گذر کرد این است که در ساختار قانونی ما اگرچه در فصل سوم قانون اساسی آزادی بیان و فعالیت احزاب بیان شده است، اما عملا ساختار به گونه‌ای است که اجازه فعالیت احزاب فراگیر و فعال داده نمی‌شود.
برخی معتقدند، زمان تبلیغات انتخاباتی فرصت مناسبی برای شناخت مردمی از نامزدها نیست و آنها که از راه تحزب به میدان قدم نگذاشته‌اند، قادر نخواهند بود در این مدت، رزومه تاثیرگذاری ارائه دهند، این در حالی است که اگر این افراد در قالب احزابی فراگیر در طول سال یا سالیان فعالیت داشتند، این مانع نیز خود به خود حل می‌شد. ناصری در این‌باره گفت: احزاب اگر تجربه تاریخی نسبتا طولانی داشته باشند، جامعه هم به آنها اعتماد خواهد کرد. در این شرایط، هواداران به کاندیدای حزبی توجه می‌کنند و فضاهای اجتماعی فرصتی برای تغییر در دیدگاه مردم پیدا نمی‌کند. بسیاری در روزهای پایانی و متاثر از فضاسازی‌های رسانه‌ای تصمیم نهایی می‌گیرند؛ شبکه‌های اجتماعی عوامل تاثیرگذارتری نسبت به حتی نخبگان و الیت‌های ما شده‌اند چه برسد به احزاب.
طرح قانون جامع انتخابات از سوی دولت حتما پاسخگوی نابسامانی‌ها خواهد بود
قاسم میرزایی نیکو، نماینده مردم دماوند و فیروزکوه که در این دوره از انتخابات، عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها نیز بود، در گفت‌وگو با «ابتکار» گفت: این یکی از دغدغه‌ها و مسائل اصلی ما در رابطه با انتخابات بوده است که قوانین انتخابات چه در شوراها و چه موارد دیگر را سروسامان دهیم. عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور ادامه داد: به همین دلیل طی ارتباطات مستمر با دولت متوجه شدیم که این قوه بناست قانون جامع انتخابات را به عنوان لایحه به مجلس ارائه کند. اما متاسفانه دولت با وجود تمام تلاش‌ها نتوانست آن را به انتخابات اخیر برساند. میرزایی نکو تاکید کرد: ساعت‌ها بر روی این برنامه وقت گذاشته شده است تا برنامه جامع بتواند پاسخ قانع کننده‌ای باشد بر تمامی کاستی‌ها و امیدواریم که به نتیجه برسد. به گفته نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم، برنامه جامع انتخابات در چارچوبی مشخص و معین از تبلیغات گرفته تا هزینه‌های مالی، خرید وفروش رای شوراها و هر نابسامانی دیگری را یکپارچه دیده و وقت برای محک زدن آن
بسیار است.
سایر اخبار این روزنامه
درسالروز ولادت امام حسن مجتبی(ع) انجام شد
دیدار رهبر انقلاب با جمعی از اهالی فرهنگ، شعر و ادب فارسی
قانونگذاران و جریان‌های سیاسی تا انتخابات آینده چه اقداماتی را باید انجام دهند؟
دستورالعمل بین دو انتخابات
توافق آسمان‌ایر و بوئینگ در تهران
قرارداد خرید 60 فروند هواپیما امضا شد
جلال خوشچهره
مطالبات مردم از انتخابات اردیبهشت96
«ابتکار» از استخدام 2000 جوان به منظور جوان‌سازی دستگاه دولتی گزارش می‌دهد
تزریق عصاره جوانی به بدنه دولت
تاثیر رفتارهای تروریستی بر اقتصاد ایران بررسی شد
شلیک ترور به اقتصاد
با توجه به همگرایی قیمت مسکن با نرخ تورم صورت می‌گیرد
نزدیک شدن مسکن به خروج از رکود
آلمان خواستار مشارکت ایران و ترکیه در حل مناقشه میان قطر و عربستان شد
دست برتر مرکل در مهار ترامپ
معاون اول رئیس‌جمهوری:
دستگاه‌های حکومتی به عنوان رقیب به دولت نگاه نکنند
عباس اعتمادی در گفت‌وگو با «ابتکار» از روزهای همکاری با باستان‌شناس مشهور فرانسوی می‌گوید
از سوی یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس تشریح شد
واکنش به تصاویر منتشر شده از حضور یک زن داعشی در عملیات تروریستی مجلس
آخرین وضعیت پرونده دختر وزیر آموزش و پرورش در تعزیرات حکومتی
از سوی یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس تشریح شد
واکنش به تصاویر منتشر شده از حضور یک زن داعشی در عملیات تروریستی مجلس
از سوی یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس تشریح شد
واکنش به تصاویر منتشر شده از حضور یک زن داعشی در عملیات تروریستی مجلس
