روزنامه همدلی
1396/03/23
چالشهای بحران خلیج فارس برای اقتصاد ایران بازار قطر در انتظار همکاری دولت و بخش خصوصی
همدلی| چند روزی است که عربستان، امارات، بحرین، مصر، لیبی و یمن روابطشان (اعم از سیاسی و اقتصادی) را با قطر قطع کردهاند. و این جزیره کوچک در جنوب خیلج فارس را از سه طرف تحت محاصره شدید اقتصادی قراردادهاند. قطع ارتباطات حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینی موجب قطع مسیرهای مهم واردات کالا به قطر و جمعیت 2.7 میلیون نفری این کشور شده است.هزاران کشتی کانتینری که باید عازم قطر می شدند، همچنان در بندر جبل علی امارات سرگردان هستند. ایران و ترکیه از طریق هوایی مواد غذایی به این کشور ارسال کرده اند. قطر کشوری است که به واردات وابسطه است. و مشکل اصلی و یکی از نقاط آسیبپذیراقتصاد این کشور کوچک، واردات بیش از 80درصد مواد غذایی است که در مجموع پارسال حدود سه میلیارد دلار بوده است. طبق گفته سخنگوی شرکت ایران ایر در روزهای گذشته ۵ فروند هواپیما حامل مواد غذایی فاسد شدنی نظیر میوه و سبزیجات به قطر ارسال شده که وزن هر کدام از این محموله ها حدود ۹۰ تن است. پیشتر تسنیم گزارش داده بود که 3 کشتی حامل 350 تن مواد غذایی یک بندر ایرانی را به مقصد قطر ترک کردند. بندر دیر نزدیک ترین بندر ایران به سواحل قطر است. بر اساس گزارشات قرار بود که روز گذشته نیز این روند ادامه داشته باشد. قطر که خود یکی از بزرگ ترین صادرکنندگان گاز و محصولات پتروشیمی در جهان است، 80درصد مواد غذایی خود را وارد میکند. این در حالی است که حجم بزرگی از این واردات از طریق گذرگاههای عربستان به قطر ارسال میشد. از این رو درحالی که عربستان، امارات و بحرین قطر را از سه جهت محاصره کردهاند، بیم آن میرفت که مردم قطر با بحران کمبود مواد غذایی مواجه شوند. با این حال در روزهای گذشته ایران از راه هوا و دریا صادرات کالا به قطر را شروع کرده و ترکیه نیز ارسال محمولههای غذایی به قطر را آغاز کرده است. در سالهای گذشته البته ایران و ترکیه شرکای بزرگ تجاری قطر نبوده اند. ترکیه ۵۲۴ میلیون دلار و ایران ۱۰۴ میلیون صادرات به قطر داشتهاند. با این همه بحران ایجاد شده فرصتی را برای ایران فراهم کرده تا با فعال کردن و سازماندهی بخش خصوصی حجم تجارت خود با قطر را ارتقا بخشد. پس از تحریم ناگهانی قطر، بسیاری از تشکلهای خصوصی و تولیدکنندگان مواد غذایی و کشاورزی نیز آمادگی خود را برای تامین نیازهای قطر اعلام کردند. با این حال به گفته کارشناسان بدون حمایت دولت از بخش خصوصی نمی توان از فرصت به دست آمده نهایت استفاده برد. شناخت نیازهای ضروری قطری ها، در وهله اول میتواند راهگشا باشد. علاوه بر واردات مواد خوراکی تمرکز واردات قطر مصالح ساختمانی، ماشین آلات و کالاهایی با تکنولوژی بالاست. روز گذشته وزیر امور خارجه قطر با بیان اینکه تحریم قطر زیانی دو سویه دارد گفت: اگر ما یک دلار از دست دهیم طرف مقابل نیز یک دلار از دست خواهد داد. این گفته مسئول قطری از این جهت حائز اهمیت است که نشان میدهد با بسته شدن بازارهای قدیمی، بازارهای جدیدی در حال شکلگیری است. در این میان دو اقتصاد ایران و ترکیه در رقابتی ناخواسته برای ارسال کالا و مواد غذایی به قطر قرار گرفتهاند.این روزها بسیاری در مورد طلایی بودن فرصت اقتصادی بحران قطر برای ایران نوشتهاند اما، واقعیت شاید کمی تلخ باشد. واقعیت این است اگر بخشخصوصی سازماندهی نشود و دولت حمایتهای لازم را برای صادرات به قطر انجام ندهد این فرصت طلایی به راحتی از دست خواهد رفت. همانگونه که در گذشته بازارهای آسیای میانه و افغانستان از دست رفت. اگر به روزهای گذشته برگردیم، می بینیم وقتی که هنوز 48 ساعت از تحریم قطر نگذشته بود این ترکیه بود که در اقدامی لجستیکی و سریع محمولههای خوراکی به قطر ارسال کرد و نگذاشت قفسه مغازهای قطری خالی بماند.
با این حال طبق گفته رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، مهمترین مشکل در حال حاضر، نبود روابط بانکی، بین دو کشور و عدم سهولت در صدور روادید است. ضمن آن که پرداخت یارانه حملونقل و دیگر مشوقها نیز تبدیل به یک مشکل دیگر شده است. در کنار همه اینها بوروکراسی پیچیده اداری و قوانین دست و پا گیر و همچنین برخی مسائل مربوط به تحریمها مانند رد و بدل شدن پول باعث شده تا این ترکیه باشد که از فرصت به دست آمده بیشترین استفاده ممکن را ببرد. هر چند تاکنون این بخش خصوصی بوده که تمام محمولههای صادراتی را تامین کرده، با این حال طبق گفته نایب رئیس اتاق شیراز در گفت و گویی با روزنامه ایران، مشکل اساسی دیگر موضوع کشتیرانی و پهلو گرفتن کشتیها و لنجهای ایرانی است که پروتکل و تشریفات پیچیدهای دارد. در همین رابطه رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در گفت و گو با ایلنا بیان داشت: با وجود بحران پیشآمده متاسفانه ما از ترکها خیلی عقب هستیم و شرایط حضور در بازار قطر سخت است. مردمان این کشور کالاهای باکیفیت و گران مصرف میکنند و اصلاً شبیه عراق نیستند. محمد لاهوتی ادامه داد: بازار قطر بازار خوبی برای صادرکنندگان ما است به شرطی که سریعاً سازمانهای مربوطه مانند سازمان توسعه تجارت از صادرکنندگان حمایتهای لازم را به عمل آورند و برای آنها مشوقهای نقدی در نظر بگیرند تا این فرصت نیز مانند، روسیه از دست نرود و ترکها آن را تصاحب نکنند.
وی بیان داشت: در سال گذشته تجارت خارجی قطر 25 میلیارد دلار بود که در بهترین شرایط سهم ما 144 میلیون دلار بوده است.
عضو اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: اجناسی که صادر شده بهطور معمول پول آنها از طریق سیستم صرافیها به کشور بازخواهد گشت اما با توجه به حجم پایین تجارت خارجی ما با این کشور صرافیهای زیادی نداریم که این کار را انجام دهند. لاهوتی ادامه داد: 2.1 میلیارد دلار از تجارت خارجی قطر مربوط به مواد غذایی است. ما باید برنامه جدی برایصادرات کالاهای خود داشته باشیم. ما در حال حاضر از فولاد و سیمان باکیفیت برخوردار هستیم و میتوانیم به راحتی مصالح ساختمانی را به این کشور صادر کنیم. وی ادامه داد: در سایر بخشهای خدماتی نیز میتوانیم از این بازار استفاده کنیم. کشتیهای قطری به دلیل حجم بالا تاکنون در بندر
جبلعلی امارات پهلو میگرفتند که با بحران پیش آمده ما میتوانیم بنادر امام خمینی و شهید رجایی را در اختیار آنها بگذاریم و سپس با کشتیهای کوچک کالا را حمل کنیم که این باعث درآمدزایی برای کشور میشود. ضمن آن که ترانزیت هوایی نیز یکی از راههای درآمد برای ما است. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در خصوص فعالیتهای این کنفدراسیون و اتاق برای حضور در بازار قطر گفت: ما تلاش کردیم شرکتهایی را که به لحاظ صادراتی قوی هستند را شناسایی کنیم و از طرف دیگر نیازمندی های قطر را بررسی کرده و آنها را به سازمانهای توسعه تجارت در وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه دهیم. وی ادامه داد: بازار قطر منحصر به فرد است و شرکتهایی باید در آنجا حضور پیدا کنند که ماندگار باشند، یعنی هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ تامین کالا بتوانند این بازار را تامین کنند. ما نمیخواهیم شرکتهایی در آنجا حضور پیدا کنند که فقط یک بار صادرات داشته باشند. وی تصریح کرد: به طور مثال ترکیه امروز تنها 60 شرکت فعال در قطر دارد ما نیز باید شرکتهای قوی خود را به آنجا بفرستیم.با این همه وعلی رغم همه این مشکلات باز هم میتوان به کارآمدی و حرکت مثبت بخش خصوصی ایران امید داشت. با سازماندهی بخش خصوصی و فعال سازی نزدیک ترین بندر ایرانی به قطر و همچنین رفع موانع اداری صادرات می توان گامی مهم در این راه برداشت. البته یکی از موانع مهم رقیب ایران یعنی ترکیه این است که باید همه صادراتش را از طریق هوایی انجام دهد و صادرات زمینیاش باید از ایران بگذرد.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
در هفدهمین روز از ماه مبارک رمضان؛ مسئولان و کارگزاران نظام با رهبر انقلاب دیدار کردند
در جلسه مسئولان عالی قضایی مطرح شد تفسیر آملی لاریجانی از«آتش به اختیار»
عبدالله ناصری در گفتوگو با همدلی باز هم از لزوم تغییر مدیران تاکید میکند هشدار به روحانی
بهرام پارسایی، سخنگوی فراکسیون امید مجلس در گفتوگو با همدلی امنیت مجلس کافی نیست
وزیر خارجه در مجمع اسلو فروم 2017 سخنرانی میکند ماموریت ظریف؛ تشریح دیپلماسی دولت دوازدهم
چالشهای بحران خلیج فارس برای اقتصاد ایران بازار قطر در انتظار همکاری دولت و بخش خصوصی
حسین موسویان دیپلمات دیپلمات پیشین ایران تشریح کرد 6 دلیل برای اثبات دخالت عربستان در ترورهای تهران
فضای داغ گمانهزنی در تهران برای انتخاب شهردار میراث قالیباف به چه کسی میرسد؟
کورش الماسی پیام انتخابات به اصولگراها
در نشست شورای حکام؛ آژانس فعالیت صلح آمیز هستهای ایران را تایید کرد
یک منبع مطلع به «انتخاب» خبر داد: رئیس جمهور تا پایان ماه رمضان پیشنهادات در مورد کابینه را دریافت می کند
لاوروف تحریم های آمریکا علیه مسکو را کم اهمیت و بی ارزش خواند
در جلسه مسئولان عالی قضایی مطرح شد تفسیر آملی لاریجانی از«آتش به اختیار»