روزنامه آرمان ملی
1400/06/13
طالبان زمينه ساز تجزيه افغانستان میشود
عکس: آرمان‌ملی / فاطمه فتاحی آرمـــان مـــلی-نـرگـس کارخانــه‌ای:
جنـگ در نزدیکی پنجــشیر میان طالبان و جبهه مقاومت از چند روز گذشته در پی به نتیجه رسیدن مذاکرات میان این دو طرف آغاز شد. حال گفته میشود پنجشیر تاجیک‌نشین در پی کسب حمایت تاجیکستان و متحد شدن با ولایت‌هایی در اطراف است که احتمال موفقیت آنها را در صحنه نظامی بالا خواهد برد. اکنون چالش‌هایی چون کسب حمایت بین‌المللی و حفظ مقاومت بر سر راه پیروزی این جبهه است. در رابطه با جوانب این جنگ و آنچه در صورت پیروزی جبهه مقاومت روی خواهد داد فریدون مجلسی، تحلیلگر مسائل بینالملل، به گفت‌وگو با «آرمان ملی» پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
برخی بر این باورند هنوز مذاکره و صلح میان پنجشیر و طالبان امری درست‌تر است که منافع افغانستان را تامین می‌کند. از نظر شما شانسی برای صلح از طریق مذاکره میان این دو طرف وجود دارد؟
تصور نمی‌کنم مذاکرات میان طالبان و جبهه مقاومت پنجشیر شانسی برای به نتیجه رسیدن داشته باشد و تصور نمی‌کنم مسعود بی‌گدار به آب زده باشد. موضوع تصرف افغانستان از سوی نیروهای پشتون اعزامی از پاکستان به صورت غافلگیرکننده عملی نشد. شایعاتی که اخیرا از گفت‌وگوی اشرف غنی منتشر شده است که مشخص نیست حقیقت دارد یا نه اما او مطرح کرده که عمدا کل افغانستان را به قوم خود تسلیم کرده است. این امر حتی اگر حقیقت نداشته باشد، واقعیت دارد. پشتون‌ها یک سوم از جامعه افغانستان را تشکیل می‌دهند و بخش عمده آنها مردم بدوی و کوه‌نشین هستند که قابلیت‌های لازم برای حکومت را ندارند. اینکه پاکستان آنها را با شتاب اعزام کرده است، حاصل دورخیزی بود که از چند سال قبل در قطر انجام شد و متکی به مذاکراتی بود که از طرف آقای خلیل‌زاد، یک آمریکایی پشتون‌تبار، با پشتون‌ها صورت گرفت. از سوی دیگر روسای جمهوری چون کرزای و اشرف غنی همه پشتون هستند و در مجموع این امور مقاومتی را در اکثریت ملت فارسی‌زبان ایجاد کرده است و اکنون که این مقاومت توسط مسعود رنگ میدان به خود گرفته، به سادگی خاتمه نمی‌یابد. هرکدام از این طرفین ضعفی دارند و ضعف نیروهای پشتون این است که هرچند با توطئه، توافق قبلی و در برابر عدم مقاومت نظامیان افغانستان موفق به تصرف ولایت‌های این کشور شده‌اند، اما گسترش تصرف کشوری به بزرگی افغانستان در مدت کوتاه پس از اعزام هزاران نیروی غالبا پابرهنه از کوه‌های پشتون‌نشین پاکستان و افغانستان به شهرها و صدها کیلومتر مرز افغانستان و گذرهای مرزی احتیاج به نیرو و توانایی حفظ این تصرف‌ها دارد. تصرف یک مرحله است و حفظ تصرف در سرزمین‌های دشمن امر دیگری است. اکنون طالبان با روش انحصارگرایانه خود باقی اکثریت ملت افغانستان را در عمل به دشمن خود تبدیل کرده‌اند و مقاومت هم تدریجا شکل خواهد گرفت و در این سرزمین‌ها نیروهای طالبان توان مقاومت در برابر مردم را ندارند. در این راستا آقای‌مسعود که سریع‌تر از دیگران دست به عمل زده، در حال مقاومت است و صحبت از گرفتن اسیرانی از این روستائیان هیجان‌زده و ناآگاه به جنگ در سرزمین خود می‌کند. از سوی دیگر ضعف مسعود در این است که لازم دارد به تدارکات، پشتیبانی و دلگرمی‌های ملی و بین‌المللی متکی باشد. او در سرزمین کوچک خود به زودی می‌تواند از پای درآید اما برخوردار شدن او از حمایت‌های مختلف خصوصا از سوی هند که در مساله افغانستان کاملا دور زده شده و منافع آن به مخاطره افتاده است، بسیار محتمل است. همچنین از طریق تاجیکستان این مقاومت می‌تواند ادامه پیدا کند. حضور طالبان در نواحی بدخشان و نواحی تاجیک‌نشین و هزاره‌جات در بامیان و همچنین در مزارشریف و بلخ اشتباه بزرگی بود و احتمال می‌رود مسعود بتواند حیطه خود را در سراسر بدخشان و بامیان و تا مزار گسترش دهد و کشور را تبدیل به دوبخش کند؛ بخش تاجیک و هزاره نشین و بخش دیگری که عجالتا در تصرف طالبان است. به نظر نمی‌رسد افغانستان به این سادگی‌ها روی آرامش به خود ببیند.
پنجشیر، تنها فشار و چالش در مسیر طالبان نیست. چه موارد دیگری حکومت آنها را تهدید می‌کند؟
طالبان باید حقوق کارمندان را بپردازند، کمک‌های آمریکا قطع شده است و حتی دارایی‌های افغانستان در آمریکا مسدود است. زمانی که آنها از عهده پرداخت این حقوق‌ها برنیایند، حامیان آنها، به‌خصوص پاکستان، توانایی تحمل بار سنگین مالیاتی افغانستان را ندارد. بنابراین من فکر می‌کنم قاعدتا طالبان در اثر این پیروزی چنان سرمست شده‌اند که آن را ناشی از لیاقت و توانایی استراتژیک خود تصور کرده‌اند. آنها خرابکاری‌ها و کشتارهای تروریستی را که کاری زبونانه و ساده است، با اقدامات نظامی جدی و کشورداری اشتباه گرفته‌اند. بنابراین من فکر نمی‌کنم با این روحیه نه آنها بپذیرند که به توافقی برسند و نه آقای مسعود و گروه شمال که به سرعت وضعیت دفاعی و نظامی خود را بازسازی خواهند کرد، به آنها اعتماد کنند و به سازشی تن دهند که به نابودیشان منجر خواهد شد.
برخی کارشناسان باور دارند حتی دولت‌هایی که از طالبان حمایت کرده‌اند باید از پنجشیر پشتیبانی کنند تا پایگاهی درون کشور برای زمان بدقولی‌های طالبان و وارد آوردن فشار به آنها داشته باشند. فکر می‌کنید نیت پشت پرده حمایت‌های بین‌المللی پنجشیر و حفظ مقاومت آنها از سوی نیروهای خارجی چنین امری باشد؟
احتمال می‌رود به خصوص آمریکاییان، با توجه به سیاست از قبل اعلام شده بایدن، تمایل داشته باشند در افغانستان یک نظام فدرال یا اساسا یک تجزیه ایجاد شود. بایدن پیش از آنکه رئیس جمهور شود گفته بود ادامه وضع موجود در افغانستان و دفاع از شرایط کنونی با وجود مقاومت پشتون‌ها امکان‌پذیر نیست و...
ادامه صفحه 6
سایر اخبار این روزنامه
درد كوچ ِقشر متوسط به زير خط فقر
طالبان زمينه ساز تجزيه افغانستان میشود
سايه روشن «ده فرمانِ» مسكن ملي
تحلیل شفاف مردم از استعفای دهقان
جبران هزینه‌های درمان با بیمه شخص واحد دی
هت‌تریک «نعمتی»؛ رکوردشکنی «جوانمردی»
سرلشکر فیروزآبادی درگذشت
پشت صحنه رأی به وزرای کابینه رئیسی
ابهامات به جامانده برای آقای شهردار
مدنیت، آموزش و پرورش و معلمان
این مردم شایسته خدمت‌اند
فاصله آموزش‌عالی با نیازهای کشور
ديگر نگران نباشيد؛ واكسن هست
ایران، طالبان و افراط گرایی که غالب میشود
