امید به دیپلماسی هنوز زنده است

داریوش قنبری استاد دانشگاه اعلام توافق با گروسی امیدها را یک مقدار زنده کرد که هنوز دیپلماسی به نوعی امیدوارکننده است. بعد از وقفه‌ای که ایجاد و نگرانی‌هایی که بوجود آمده بود، این امید ایجاد شد که ریل مذاکرات سر جای خود محفوظ است و روی آن ریل می‌توان حرکت کرد و در مجموع امیدوارکننده است، هرچند از گذشته نیز بر این امید بودم که مذاکرات قطعا به نتیجه می‌رسد. اما نکته‌ای که وجود دارد اینکه به هر حال طرف مقابل خیلی مسائل را مطرح کرده که شاید طرح این مسائل دسترسی به یک توافق را در کوتاه‌مدت دشوار کند. از این‌رو به نظر می‌رسد با توجه به تغییرات روی داده در دولت ایران و اینکه تیم مذاکره‌کننده جدیدی عهده‌دار مدیریت موضوع شده‌اند و همین‌طور با توجه به اینکه دولت جدید در آمریکا هم یکسری خواسته‌ها اضافه بر مسائلی که قبلا در برجام بوده، مطرح کرده، تا رسیدن به توافق در دولت جدید، شاید بتوان در یک پروسه زمانی شش ماهه به درک متقابل و تفاهمی از خواسته‌های یکدیگر رسید و  در کل رسیدن به توافق را در یک دوره زمانی خاص که می‌تواند تا پایان سال جاری باشد، دور از دسترس نمی‌بینم و معتقدم دولت جدید همچنان باب مذاکرات را مفتوح نگه می‌دارد  واقعیت این است که بحث مذاکرات هسته‌ای سیاست نظام است و تغییری نخواهد کرد و اگر به نوعی طرح مسائل جدید از طرف مقابل پیش نیامده بود و به دنبال این بود که برجام بر همان ریلی که از گذشتــه، بــوده، قرار گیرد و حرکت کند،  شاید تا بحال تفاهم ایجاد شده بود. اما طرح موضوعات جدید تا حدودی قضیه را پیچیده کرد و تا رسیدن به یک توافق جدیدتر مدت زمانی نیاز است تا دو طرف بتوانند به درک مقابلی از خواسته‌های هم برسند و بر همان اساس یک توافقی صورت بگیرد. قطعا و یقینا توافق برای طرفینی که قبلا تحت عنوان برجام بوده، ضرورت دارد. از این لحاظ که برای ایران رفع تحریم‌ها یک امر حیاتی و مهم است و به همین خاطر ایران میز مذاکره را رها نخواهد کرد. از طرف دیگر طرف مقابل هم یکسری نگرانی‌ها دارد که نه‌تنها بی‌میل به مذاکره نیست بلکه شاهد صحبت‌های مثل سخنان اخیر وزیر خارجه آمریکا هستیم که رسیدن به توافق را مشکل دانسته و به نظر می‌رسد بیشتر به لحاظ چانه‌زنی است تا به سمت توافق حرکت کنند. درواقع توافق دیر یا زود انجام خواهد شد و تردیدی در اینباره وجود ندارد چون نیاز دو طرف است. طرف مقابل می‌داند که راهی جز مذاکره با ایران ندارد و شرایط بگونه‌ای نیست که دست به اقدام دیگری علیه ایران بزند. به‌همین دلیل خوش‌بینی نسبت به نتیجه رسیدن مذاکرات طی ماه‌های آتی وجود دارد. مصوبه مجلس بیشتر جنبه چانه‌زنی داشت و به نوعی می‌توان گفت که این مصوبه هم در این راستا نبود که مذاکرات را به بن‌بست بکشاند. آن مصوبه هم به نحوی دنبال این است تا مذاکره در یک پروسه زمانی کوتاه‌تر به نتیجه برسد. درحقیقت زمان برای ایران خیلی مهم است که زودتر به نتیجه برسد. بحث مذاکره برای مذاکره نباشد، موضوعی است که از زبان مسئولان دیپلماسی کشور به کرات شنیده‌ایم که زودتر نتیجه گرفته شود. این خواست مسئولان دیپلماسی کشور است و مجلس بخصوص در دولت فعلی مانعی ایجاد نمی‌کند. با توجه به همسویی دولت و مجلس هماهنگی مجلس بیشتر خواهد شد و حتی اگر قبل از این یک مقدار نگاه‌های جناحی هم در بعضی مصوبات مجلس وجود داشته، قطعا اکنون دیگر آن نگاه‌ها وجود نخواهد داشت و همراهی مجلس را به شکل کامل می‌توان انتظار داشت و بعید به نظر می‌رسد که مصوبه مجلس در مسیر مذاکرات مانعی ایجاد کند.