روزنامه خراسان
1400/07/07
اندازه نگه دار که اندازه نکوست
چند روز پیش کاربری، عکسی از یک میز بزرگ و اشرافی در یک رستوران مشهور در فضای مجازی منتشر شد که افراد از دور میز بلند شده بودند اما روی آن غذاهای متنوع بسیاری باقی مانده بود. این عکس، حکایت از سبک زندگی و نگاه بعضی از مردم دارد که صرف چندین غذا به طور همزمان و باقی ماندن غذا روی میز رستوران برایشان یک نوع پرستیژ و ارزش اجتماعی محسوب میشود. البته کاربران زیادی به این موضوع اشاره کرده بودند که این کار نه تنها نشانه‌ای از پرستیژ نیست که اتفاقا ناشی از نگاهی کوته‌نظرانه است. مسئله اتلاف مواد غذایی آن‌‌قدر در سطح جهانی مهم است که یک روز در سال را به این عنوان نام گذاری کرده اند. 29 سپتامبر مطابق با 7 مهر هر سال به عنوان روز آگاهی از هدررفت و اتلاف مواد غذایی در تقویم جهانی ثبت شده است. اهمیت غذا و توزیع عادلانه آن در جهان به خصوص در دوران کرونا که افراد زیادی از نظر اقتصادی آسیب دیدند یا در معرض سوء تغذیه قرار گرفتند، دوچندان شده است. در پرونده امروز نگاهی به وضعیت اتلاف مواد غذایی در ایران و جهان انداخته و راهکارهایی را به شما پیشنهاد کرده‌ایم که تا حد ممکن مواد غذایی کمتری هدر برود.میزان اتلاف مواد غذایی در ایران و جهان
وضعیت کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه در زمینه مقدار اتلاف مواد غذایی و همچنین نوع آن تفاوت‌هایی دارد. در کشورهای توسعه یافته بیشترین میزان مربوط به هدررفت مواد غذایی فراوری شده و آماده مصرف است اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل بهره‌وری کم در فراوری مواد غذایی، بیشترین آمار مربوط به اتلاف مواد غذایی خام در مزارع، واحدهای فراوری و توزیع است. در ادامه، آمار اتلاف مواد غذایی در ایران و جهان را مرور می‌کنیم.
بیشترین اتلاف ایران| غلات، میوه‌ها و سبزیجات
بر اساس آخرین سرشماری ایران، جمعیت کشور حدود 80 میلیون نفر است که تقریبا یک درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. بر اساس اعلام فائو، میزان هدررفت غذای مردم ایران 2.7 درصد کل جهان است. بر اساس این گزارش، سالانه 35 میلیون تن غذا که معادل غذای 18 میلیون نفر است و یک سوم مواد غذایی تولید شده در کشور را تشکیل می‌دهد، دور ریخته میشود. ارزش ریالی این میزان هدر رفت، معادل 380 هزار میلیارد ریال برآورد شده است که معادل اتلاف مواد غذایی در 10 کشور اروپایی است. اگر میزان آب مصرف شده برای تولید این مواد غذایی را در نظر بگیریم باید گفت سالانه معادل 35 هزار میلیارد مترمکعب در سال آب را به علت هدررفت مواد غذایی از دست می‌دهیم. بیشترین اتلافات غذایی ایرانی‌ها مربوط به گروه نان، میوه، سبزی و برنج است. به گونه‌ای که ۳۰ درصد ضایعات در بخش نان، ۲۵ تا ۳۰ درصد (و حتی تا ۵۰ درصد) در میوه‌ها و سبزیجات، ۱۰ درصد در برنج و ۲۵ درصد در خرما اتفاق می‌افتد.
چین و هند سرآمد اتلاف غذا
جمعیت جهان حدود هفت میلیارد و 900 میلیون نفر است و کل تولید جهانی مواد غذایی شش میلیارد تن در تخمین زده میشود. با این حال، اتلافی که در غذاهای قابل مصرف صورت می‌گیرد، حدود 1.3 میلیارد تن است و اگر غذاهایی که هنوز آماده خوردن نیستند و به هدر می‌روند هم به این آمار اضافه شود، به عدد 1.6 میلیارد تن در سال می‌رسیم که اگر این میزان مواد غذایی تلف نشود با آن می‌توان 800 میلیون نفر از گرسنگان جهان را سیر کرد. همه ساله ۳۰ درصد غلات، ۲۰ درصد لبنیات، ۳۵ درصد ماهی و غذاهای دریایی، ۴۵ درصد میوه و سبزی، ۲۰ درصد دانه‌های روغنی و ۲۰ درصد گوشت تولیدی جهان به هدر می‌رود.
بر اساس نتایج پژوهش‌های شرکت استاتیستا که شرکتی پیشرو در زمینه ارائه داده‌های بازار و مصرف‌کننده در آلمان است، بالاترین آمار ضایعات غذایی در دو کشور با جمعیت بیش از یک میلیارد نفر ثبت شده است. دورریز مواد غذایی در چین سالانه 91.6 میلیون تن برآورد میشود و هندی‌ها 68.8 میلیون تن مواد غذایی را دور می‌ریزند. میزان هدررفت مواد غذایی در آمریکا هم 19.4 میلیون تن برآورد میشود. این در حالی است که کشورهای اروپایی فرانسه و آلمان هر ساله بین پنج تا شش میلیون تن زباله غذایی تولید می‌کنند.
10 توصیه ساده برای کمتر هدر رفتن مواد غذایی
حالا که این آمارهای تکان‌دهنده و تاسف‌بار را خواندیم، خوب است با هم به دنبال راه‌هایی باشیم که به عنوان یک شهروند وظیفه مان را در کم شدن اتلاف مواد غذایی به بهترین شکل به انجام برسانیم
غذای نیم‌پرسی بگیریم
در شرایط معمول، بازه‌های کوتاه‌تر و خرید کمتر می‌تواند یکی از راهکارهای مفید در کمتر هدر رفتن مواد غذایی باشد، اما حالا که به خاطر کرونا قرار است کمتر از خانه بیرون برویم، بهتر است از قبل فهرستی از مواد غذایی مورد نیاز بنویسیم تا وقتی به فروشگاه رفتیم به طور هدفمند سراغ همان‌ها برویم. همچنین نان را به اندازه خرید کنیم و اگر زیاد می‌خریم حتما در فریزر نگهداری کنیم. برای گرفتن غذا از رستوران هم، نیم‌پرسی‌ها یک پیشنهاد قابل‌توجه هستند.
نگهداری صحیح مواد غذایی را جدی بگیرید
بر اساس یک پژوهش، دو سوم هدررفت مواد غذایی در جهان به خاطر فاسد شدن دور ریخته می‌شوند. پس بهتر است با شرایط نگهداری هر یک از مواد غذایی آشنایی کامل داشته باشیم؛ مثلا این که سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، سیر و پیاز باید در دمای اتاق نگهداری شوند و هرگز نباید در شرایط انجماد قرار گیرند. جداسازی خوراکی‌هایی مانند هلو، گلابی و موز که گاز اتیلن تولید می‌کنند هم روش مناسبی برای جلوگیری از فاسدشدن سریع مواد غذایی است.
آشپزی خلاق باشید
گاهی سعی کنید بر اساس مواد غذایی که در خطر از بین رفتن قرار دارند، آشپزی کنید. بعضی از مواد غذایی هستند که می‌توانید آن‌ها را در ترکیب‌های جدید استفاده کنید و طعم دلخواه خودتان را به غذا بدهید. مثلا ساقه‌ها و ریشه‌های گیاهان، افزودنی‌های خوشمزه‌ای برای سوپ و غیره هستند. سیر و پیاز نیز عطر و طعم خوبی به مواد غذایی می‌دهند.
سبزیجات و میوه‌جات بدشکل بخرید
ما همیشه سعی می‌کنیم بهترین میوه را برای خرید برداریم. اما گاهی میوه‌جات و سبزیجات بدشکل هم درست مانند میوه‌ها و سبزیجات با ظاهر زیبا، قابل استفاده هستند. شاید بد نباشد گاهی هم آن‌ها را خرید کنیم تا وظیفه مان در جلوگیری از دور ریخته شدن میوه‌های نازیبا را انجام داده باشیم.
قانون فایفو را رعایت کنید
فایفو در انبارداری به معنای اولین خروجی از اولین ورودی است. هنگامی‌که مواد غذایی خریداری شده را داخل یخچال می‌گذارید، مواد غذایی داخل کشوهای یخچال را بچرخانید تا مواد کهنه‌تر پیش بیایند و مواد غذایی جدیدتر عقب بروند. البته حواس‌تان به تاریخ انقضای مواد غذایی باشد زیرا برخی از مواد غذایی جدیدی که خریده‌اید باید سریع‌تر مصرف شود.
پوست میوه‌ها را مصرف یا کمپوست کنید
بسیاری افراد عادت دارند پوست همه میوه ها و سبزیجات را جدا کنند و دور بریزند. این در حالی است که مقدار زیادی از مواد مغذی این خوراکی‌ها در بخش خارجی آن‌ها قرار دارد. پوست سیب، سیب‌زمینی، هویج، خیار، انبه و بادمجان نیز به شرط وجود نداشتن مواد شیمیایی روی آن، قابل خوردن هستند. اگر هم مایل نبودیم پوست میوه‌ای را مصرف کنیم، می‌توانیم آن را خشک و تبدیل به منبع تغذیه باغچه کنیم. با این کار از تبدیل آن‌ها به گازهای گلخانه‌ای و تولید زباله پیشگیری می‌کنیم.
باقی مانده غذای رستوران را ببرید
به این دلیل که پرس غذای عرضه شده در رستوران ممکن است با میزان مصرف ما یکی نباشد، خیلی وقت‌ها پیش می‌آید که غذا اضافه بیاید. در این شرایط بهتر است ظرفی همراهتان باشد که باقی مانده غذا را با خودتان بردارید یا ظرفی از رستوران برای این کار بخواهید. از این کار خودتان خجالت نکشید و بدانید که انجام این کار اتفاقا نشانه فرهنگ و شخصیت بالای شماست.
اندازه وعده‌ها را اصلاح کنید
علت بسیاری از اسراف‌ها در میزان در نظر گرفتن وعده‌های غذایی است که باعث پرخوری و چاقی هم میشود. وعده‌های غذایی را در اندازه معقول و مناسب میل کنید. آگاهی از این که چقدر گرسنه هستید و چه مقدار غذا نیاز دارید، کمک می‌کند در هر وعده، اندازه غذای خود را تنظیم کنید.
ناهار خود را بسته‌بندی کنید
اگر هر روز وعده غذایی در محل کار میل می‌کنید، بهتر است به جای تولید زباله و گرفتن غذایی که اندازه نیازتان نیست، خودتان ناهار خانگی تهیه کنید. اگر نیاز به گرم کردن دارد آن را در ظرف قابل گرم شدن به محل کار ببرید.
آب را با سبزی و میوه طعم‌دار کنید
خوشبختانه می‌توان به آب عطر و طعم داد و از این طریق همزمان از هدردادن غذا اجتناب کرد. بسیاری افراد به‌اندازه کافی آب مصرف نمی‌کنند. یک راه آسان برای دریافت آب بیشتر این است که آن را خوشمزه کنید! می‌توانید پوست مرکبات، سیب و خیار را به آب اضافه و آن را طعم‌دار کنید. گیاهان وحشی و توت‌ها هم گزینه مناسبی برای افزودن به بطری آب است.
سایر اخبار این روزنامه
رئیسی: تورم خط قرمز ماست
شهید هاشمی‌نژاد؛ الگوی اخلاقی «جهاد تبیین»
اندازه نگه دار که اندازه نکوست
واکاوی قتل تلخ یک پدر
دیدار شمخانی و الجبیردر بغداد؟
آن سوی تغییر لحن سعودی
سایه پاییز خشک و کم باران بر کشور
واکسن نزن ها؛ پرهیاهو ، کم طرفدار
تیمی که خیلی پیر بود!
تغییر ریل مهم کشاورزی از خرید تضمینی به خرید قراردادی
ماجرای مال باخته ای که دزد را ربود!
تلفن هایی که جیب شما را می زند!
