راه بودجه فقط از برجام مي‌گذرد

آرمان‌ملی: «قرار نیست بودجه ۱۴۰۱ با کسری بودجه تهیه و تدوین شود» این سخنان رئیس سازمان برنامه و بودجه است که معتقد است در گذشته بدون درنظرگرفتن منابع موثق هزینه‌های زیادی بر جامعه تحمیل شده که رشد تورمی ‌را به‌دنبال داشته و بر این اساس در سال آینده کسری بودجه باعث رشد تورمی‌ نخواهد شد. اگرچه تردیدی نیست که نبود منابع در سال‌های گذشته مهمترین عامل در کسری بودجه و تورم حاکم بر اقتصاد کشور بوده است اما آنچه باعث شده تا دولت در سال‌های قبل با این کسری دست‌وپنجه نرم کند کاهش درآمدهای نفتی و وابستگی اقتصاد کشور به این درآمده بوده و البته سیاست‌های متعددی از سوی دولتمردان برای توسعه صادرات غیرنفتی و همچنین بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی به کار گرفته شده که در نهایت بازهم مشکلات تحریمی ‌اجازه تحقق تمامی ‌اهداف را نداده است. حال در حالی معاون رئیس‌جمهور دولت سیزدهم از عدم کسری بودجه در سال آینده خبر می‌دهد که فارغ از سیاست‌هایی همچون احداث یک‌میلیون واحد مسکونی در سال که با تکیه بر تسهیلات 360 هزار میلیارد تومانی سیستم بانکی قرار است اجرا شود و به‌گفته کارشناسان خود بزرگترین عامل خلق پول و رشد تورمی ‌است به اعتقاد تحلیلگران تنها راهکار دولت علاوه بر اصلاح ساختار بودجه‌ای با به حداقل رساندن هزینه‌های مازاد بازگرداندن کشور به اقتصاد جهانی بوده که این سیاست تنها از مسیر مذاکرات برجامی‌ می‌گذرد. به گفته کارشناسان نمی‌توان انتظار داشت با برنامه‌هایی همچون تهاتر نفت و افزایش درآمدهای مالیاتی در حالیکه اقتصاد در رکود قرار دارد بودجه غیرمتورم برای سال آینده نوشت.  جلوگیری از جبران کسری با خلق پول مسعـــود میـــرکاظمی، رئیــــس ‌سازمان برنامه و بودجـه در چهاردهمین جلسه ستاد تهیه و تدوین لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور با بیان اینکه بین عملکرد و برنامه مصوب فاصله زیادی است؛ گفت: فاصله چشمگیری بین این دو ایجاد شده است و همین موضوع حکایت از این مهم دارد که برنامه از کارایی لازم برخوردار نبوده است که در نهایت شاهد شکافی هستیم که ایجاد کرده است. وی با اشاره به اینکه نگاه دولت به بهبود شرایط کل جامعه ایران است، خاطرنشان کرد: کارشناسان و تصمیم‌گیران در تهیه و تدوین بودجه ۱۴۰۱ نگاه کلان داشته باشند و تصمیمات اتخاذ شده آثار مثبت برای کل مردم ایران داشته باشد و تنها به‌نفع قشر خاص نباشد. میرکاظمی ‌با عنوان این مهم که سناریوی جبران کسری بودجه وهزینه‌های جاری با خلق پول نادرست است، یادآورشد: سناریوی‌های گذشته روش کار نیست چرا که آثار و تبعات مخرب آن در کشور مشهود است و چنین سناریویی ایجاد فاصله طبقاتی و هدایت بخش بزرگی از جامعه به زیر خط فقر بوده است و اجحاف در حق بخش بزرگی از جامعه شده است که باید تغییر کند. وی با تاکید بر اینکه چرخه معیوب باید اصلاح شود، افزود: چرخه منفی و معیوب در بودجه‌ریزی باید متوقف شود. دولت هزینه‌ها را مدیریت کند استقراض از بانک‌مرکزی و انتشار اوراق قرضه و خلق پول راه‌حل نیست. تداوم چنین سناریویی مشکلات فزآینده‌ای برای کشور ایجاد کرده است و از تمام توان برای توقف چنین چرخه‌ای و بهبود شرایط استفاده خواهد شد. رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اصلاح ساختار بودجه ۱۴۰۱ گفت: قرار نیست بودجه ۱۴۰۱ با کسری بودجه تهیه و تدوین شود در گذشته بدون درنظرگرفتن منابع موثق هزینه‌های زیادی بر جامعه تحمیل شده و باعث افزایش تورم شده است از روش کار گذشته و سیاسی‌کاری درس عبرت گرفته شود باید سنت‌شکنی شود تا آثار و تبعات مثبت و تاثیرگذار بر زندگی مردم حاکم شود.  مولدسازی دارایی‌ها در حالیکه میرکاظمی ‌از برنامه‌های سازمان متبوع خود برای اصلاح ساختار بودجه خبر داده و تاکید کرده قرار نیست بودجه سال اینده با کسری بسته شود کارشناسان معتقدند اگرچه اصلاح ساختار بودجه‌ای اجتناب‌ناپذیر است اما نمی‌توان تنها با تکیه با روش‌های همچون افزاش نرخ مالیات و تهاتر نفت با کالا مسیر بودجه را تغییر داد در این رابطه مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «آرمان‌ملی» در خصوص امکان وعده بودجه غیرمتورم بدون هرگونه کسری بودجه می‌گوید: آنچه در بحث بودجه و جبران کسری حائز اهمیت است تعادل بین مخارج و هزینه‌های دولت با درآمدهای واقعی است. وی در ادامه در خصوص راهکارهای جبران کسری بودجه افزود: انجام مذاکرات برجامی ‌و حذف تحریم‌ها نخستین اولویت دولت در سیاست‌های بودجه‌ای محسوب می‌شود همچنین دولت می‌تواند از مالیات نیز درآمدهای خود را افزایش دهد که در شرایط کنونی که اقتصاد در رکود به‌سر می‌برد افزایش نرخ مالیات خود می‌تواند به افزایش رکود دامن زده و بار بیشتری را به دولت تحمیل کند.  پازوکی فروش اوراق بدهی را از دیگر راهکارهای دولت برای جبران کسری بودجه دانست و ادامکه داد: فروش اوراق اگرچه راهکاری مناسب و ضدتورمی‌ محسوب می‌شود اما تجربه فروش اوراق در چند ماه اخیر نشان داده که با عدم استقبال از سوی مردم مواجه شده و همچنین خود دولت نیز چندان تمایلی به بهره‌گیری از این راهکار ندارد. این کارشناس اقتصادی خلق پول را راهکار دیگر دولت برای بودجه دانست و تاکید کرد: به‌کارگیری این روش در حال حاضر باعث چاپ پول و رشد تورمی‌ شده است که قطعا روش مناسبی نیست. پازوکی در ادامه بر لزوم مولدسازی دارایی‌های دولت تاکید کرد و گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد اکثر سازمان‌ها و نهادهای دولتی از دارایی‌هایی برخوردارند که نه تنها بار هزینه‌ای دارد بلکه با عرضه آن می‌توان درآمدهای زیادی را به ارمغان بیاورد. وی افزود: به‌عنوان مثال در دولت احمدی‌نژاد موسسه‌ای به‌نام «موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی توسعه» که به موسسه نیاوران معروف بود به نهاد ریاست‌جمهوری واگذار شد که در نهایت در آن به تدریس رشته حقوق خصوصی پرداخته شد. این در حالی بود که در دولت روحانی مجدد سازمان برنامه موسسه پژوهش و آینده‌نگری را ایجاد کرد که همان اهداف موسسه نیاوران را دنبال می‌کرد. این در حالی است که در بودجه امسال نیز موسسه تحقیقات استراتژیک نیز دیده شده که بازهم هزینه دیگری را بر دولت تحمیل می‌کند. بنابراین دولت سیزدهم باید در قدم نخست برای اصلاح ساختار بودجه‌ای از این هزنیه‌های مازاد بکاهد و نسبت به بستن این دوکان‌های موازی اقدام کند.  مجلسیان تورم‌ساز این تحلیلگر اقتصادی با عنوان اینکه خط‌قرمز دولت و مجلس باید منافع ملی باشد، گفت: ضرورت دارد تا دولت سنت‌شکنی کند، متاسفانه در بسیاری از موارد خود مجلس و نمایندگان با فشار بر دولت زمینه‌ساز ایجاد موسساتی شده‌اند که بار بودجه‌ای برای دولت داشته است. به‌عنوان مثال بررسی‌ها نشان می‌دهد 50 درصد فرودگاه‌های کشور فاقد توجیه اقتصادی است اما در بودجه امسال احداث فروودگاه‌هایی همچون بناب یا آباده گنجانده شده که فاصله آن با نزدیکترین شهر دارای فرودگاه 25 کیلومتر است. این مضوع نشان‌دهنده فشاری نمایندگان و عدم گسترش تفکر منافع ملی هستیم که ضرورت دارد در شرایطی که هماهنگی کامل بین سه قوا وجود دارد دولت از چنین هزنیه‌های جلوگیری کند. به گفته پازوکی به‌غیر لزوم اصلاح ساختار بودجه و هزینه‌های مازاد بازگشت کشور به اقتصاد جهانی رویکردی است که باید اولویت نخست دولت قرار بگیرد.