ماسک اجباری، دست دادن و روبوسی ممنوع!
پاییز به نیمه رسیده و پیک پنجم کرونا، روزهای اوج خود را پشت سر گذاشته است؛ واکسیناسیون روند قابل قبولی دارد و حتی گروه‌های زیادی از دانش‌آموزان پایه‌های متوسطه دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند. با این همه اما نمی‌توان گفت ویروس نفس‌های آخرش را می‌کشد و موج دیگری در راه نیست. تجربه دو ساله نشان داده که ویروس کووید-19 با فصل و ماه و روزهای هفته پیش نمی‌رود و نمی‌توان تاریخ مشخصی برای خلاص‌شدن از این بیماری اعلام کرد. هنوز آمار ابتلای روزانه در کشورمان به طور متوسط 8-7 هزار نفری است و آمار قربانیان ویروس همچنان سه رقمی و البته تعداد شهرهای قرمز کرونایی در حال زیاد شدن است. با این حال سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش از توافق نهایی با وزارت بهداشت برای حضوری‌شدن مدارس خبر داده است.
بازگشایی مدارس موضوع بسیار گسترده و در عین حال پیچیده‌ای است که باید بر اساس مطالعه و بررسی روزانه آمارهای وزارت بهداشت و درمان از کرونا در همه استان‌ها اتخاذ شود.
علیرضا کمرئی، در گفت‌وگوی ویژه خبری پنجشنبه شب گفت: «دانش‌آموزان پایه دهم، یازدهم و دوازدهم مدارس از ۱۵ آبان در مدارس حضور خواهند یافت و پایه‌های هفتم، هشتم، نهم و دوره ابتدایی نیز از ابتدای آذر به مدرسه می‌روند.»
شرط حضور در مدرسه واکسن نیست
به گفته سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش بر اساس توافق وزارت بهداشت با وزارت آموزش‌وپرورش شرط فعالیت حضور در مدارس واکسیناسیون نیست. کمرئی ادامه داد: «البته تا ۱۰ آبان ۸۸درصد دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال واکسن زده‌اند. در ۱۶ استان ۹۰ تا ۹۹درصد و در ۱۱ استان ۸۰ تا ۹۰درصد دانش‌آموزان واکسن دریافت کرده‌اند.»
سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش اضافه کرد: «در شرایط همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ فاصله‌گذاری‌ها ۹۵درصد در جلوگیری از ابتلا موثر بوده است. آنچه در مدارس آموزش‌وپرورش برای مقابله با کرونا رعایت می‌شود، فاصله‌گذاری و تهویه هوای کلاس‌هاست.»
با این همه این مسئول آموزش‌وپرورش توضیح مشخصی ارایه نداده است که اگر شرایط تغییر پیدا کند، آیا حضوری‌شدن مدارس متوقف می‌شود یا خیر؟ در هر صورت قطعیت دادن بازگشایی‌ها در حال حاضر قدری نگران‌کننده است.
افزایش شهرهای قرمز کرونایی همزمان با اصرار به بازگشایی مدارساصرار آموزش‌وپرورش به حضوری‌شدن مدارس در شرایطی اتفاق می‌افتد که شهرهای قرمز کشور در هفته‌های اخیر به صورت نرم و آهسته‌ای رو به افزایش هستند؛ در جدیدترین رنگ‌بندی شهرهای کشور که در اپلیکیشن ماسک منتشر شده، ۳۳ شهر قرمز، ۹۵ شهر نارنجی، ۲۲۰ شهر زرد و ۱۰۰ شهر هم آبی هستند.
گفتنی است بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا تعطیلی کامل ادارات دولتی، بانک‌ها و مشاغل غیرضروری، آموزش حضوری، تالارهای پذیرایی، بیرون‌بر شدن رستوران‌ها و غذاخوری هتل‌ها، منع سفر، در شهرهای قرمز ضروری است.
همچنین هشدار داده که «بازگشایی کلاس‌های حضوری مدارس و دانشگاه‌ها هنوز بسیار پرخطر است.» البته که با وجود این هشدارها، تصمیم‌گیران آموزش‌وپرورش و وزارت بهداشت همچنان راه خودشان را می‌روند.
والدین چه نظری دارند؟ نگران‌اند و مخالف«پسر من کلاس چهارم است و اصلا موافق حضوری‌شدن مدارس نیستم» یک مادر ساکن تهران در گفت‌وگو با «شهروندآنلاین» از دغدغه‌هایش برای حضوری‌شدن مدارس می‌گوید: «پسر من تقریبا با افراد زیادی در ارتباط نبوده، اما از ابتدای سال تا الان دو بار سرماخوردگی شدید داشته که یک بار مشکوک به آنفلوآنزا بود.»
او که فرزندش در مدرسه‌ای دولتی مشغول به تحصیل است، می‌گوید: «کلاس‌های مدرسه کوچک است و تعداد دانش‌آموزان کلاس هم زیاد. حتی اگر دو گروه هم شوند و یک روز در میان مدرسه بروند، باز هم رعایت فاصله‌گذاری تقریبا غیرممکن است. کلاس‌ها تهویه مناسب ندارد و در صورتی که بچه‌ها ماسک بزنند، در ساعت‌های طولانی از نظر تنفسی به مشکل برمی‌خورند.
من نمی‌دانم بر چه اساسی الان این تصمیم گرفته شده است، ولی تا زمانی که حضوری‌شدن مدارس اجباری نشود، من ترجیح می‌دهم پسرم آنلاین آموزش‌های امسال را دریافت کند. کاش دستکم مسئولان آموزش‌وپرورش صبر می‌کردند تا همه گروه‌های سنی محصل واکسینه شوند و حداقل ایمنی جمعی برای گروه‌های همسن در مدرسه ایجاد شود.»
مادر دیگری که پسرش در پایه نهم تحصیل می‌کند نیز همین نظر را دارد: «نگرانی‌هامون کم نیست؛ پسر من هنور دوز دوم واکسنش را نزده و آخر آبان قرار است دوز دوم را دریافت کند. به علاوه اینکه بچه‌ها قرار است ساعت‌های طولانی در مدرسه باشند و این موضوع واقعا نگران‌کننده است. زیرا بچه‌ها به‌خودی‌خود ممکن است در رعایت پروتکل‌های بهداشتی غفلت کنند. ماسک‌زدن از 8 صبح تا 2 بعدازظهر برای بچه‌ها سخت است و البته معلوم نیست چه شرایطی برای تهویه مناسب هوا فراهم باشد.»
او با اشاره به اینکه هنوز از طرف مدرسه اطلاعیه‌ای درباره حضوری‌شدن کلاس‌ها به والدین اعلام نشده، توضیح می‌دهد که امتحانات پسرش از فردا شروع می‌شود که گویا تعدادی از امتحانات حضوری برگزار می‌شود.
یک پدر ساکن تهران که فرزندش محصل پایه دهم است نیز به «شهروندآنلاین» می‌گوید: «نگرانی‌های والدین تمامی ندار . ما خبرها را شنیدیم و از مدرسه پیگیر شدیم که تکلیف بچه‌ها چیست؛ مدیران مدرسه عنوان کردند علی‌رغم اعلام مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش مبنی بر تشکیل حضوری کلاس‌های درسی از 15 آبان، هنوز شرایط برای برگزاری حضوری کلاس‌های دبیرستان دخترم مهیا نشده و تا اطلاع بعدی کلاس‌ها به صورت مجازی ادامه خواهد داشت.»
نمی‌خواهیم با جان بچه‌ها بازی کنیم«دختر من دانش‌آموز کلاس پنجم است و به هیچ عنوان با حضوری‌شدن مدارس موافق نیستم. دو سال کرونایی خیلی سختی را پشت سر گذاشته‌ایم و همه به نوعی با این بیماری درگیر بودیم. بسیاری از خانواده‌ها عزیزشان را با کووید-19 از دست داده‌اند.» این مادر با اشاره به اینکه ویروس هنوز تمام نشده است و آمارها نسبتا بالاست، می‌گوید: «ما دوست نداریم با جان بچه‌هایمان بازی کنیم. هرچقدر هم آنلاین‌بودن مدارس برای ما سخت باشد و مجبور باشیم پابه‌پای بچه‌ها درس بخوانیم و درس بدهیم، ولی در این شرایط کرونایی نمی‌توانیم خطر کنیم.»
او می‌گوید: «چند روز پیش در گروه مجازی کلاس دخترم نظرسنجی شد تا نظر والدین درباره حضوری‌شدن کلاس‌ها پرسیده شود؛ از کلاس سی و چند نفره فقط یک مادر موافق حضوری‌شدن مدرسه بود آن هم به صورت بسیار کوتاه و محدود.»
این مادر از چند برابر شدن دغدغه‌هایش در صورت حضوری‌شدن مدارس می‌گوید: «بچه‌های دوره ابتدایی هنوز نمی‌توانند از خودشان در محیط های جمعی در برابر ویروس و آلودگی‌ها مراقبت کنند. تا الان هم خود ما مدام این نکته‌ها را به آنها تذکر می‌دادیم؛ چه از نظر ضدعفونی کردن دست‌ها و چه ماسک زدن و رعایت فاصله. قطعا معلم و مربی‌های دیگر مدرسه هم نمی‌توانند مدام بر این مسائل نظارت داشته باشند.»
نظارت بهداشتیاران بر رعایت نکات بهداشتیاستفاده از سرویس بهداشتی و آبخوری و بوفه مدارس از دغدغه‌های اصلی والدین در موضوع حضوری‌شدن مدارس عنوان می‌شود. در همین راستا نیمه آبان ماه روز ملی بهداشتیاران و سفیران سلامت مدارس نام‌گذاری شده است. همین موضوع هم اصلی‌ترین دلیل بازگشایی مدارس از 15 آبان عنوان شده است. به گفته مسئولان آموزش‌وپرورش بهداشتیاران نقش بسزایی در پیشگیری از شیوع بیماری در زمان بازگشایی مدارس خواهند داشت؛ از همین رو باید به برخی نکات بهداشتی به منظور حفظ سلامت دانش‌آموزان و سایر کارکنان توجه کنند.
فاطمه ولی‌نژاد، رئیس گروه سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر بازگشایی مدارس در نیمه آبان ماه وظایف این گروه را بسیار مهم می خواند: «بهداشتیاران در مدارس مسئول توجه، توصیه و نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند که این وظیفه در دوران همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ نقش بسزایی پیدا می‌کند.»
او درخصوص اصول کلی پیشگیری و کنترل بیماری کرونا عنوان می‌کند: «واکسیناسیون همگانی، شست‌وشوی مرتب و صحیح دست‌ها، رعایت فاصله فیزیکی مناسب، استفاده از ماسک و رعایت بهداشت تنفسی و تهویه مناسب از مواردی است که برای بازگشایی مدارس باید به آنها توجه کرد.»
نشستن در کلاس با یک‌ونیم متر فاصلهدانشآموزان برای انتخاب محل نشستن خود در کلاس‌ها باید اصول فاصله فیزیکی را مدنظر قرار دهند و با سایر همکلاسی‌های خود در تمام جهات یک متر و نیم فاصله داشته باشند.
به گفته ولی‌نژاد همچنین از هرگونه تجمع در داخل مدرسه، حیاط، کارگاه، نمازخانه، کتابخانه و آزمایشگاه باید خودداری شود. بر همین اساس انجام فعالیت‌های ورزشی و فرهنگی به صورت انفرادی یا حداکثر ۱۵ نفره با رعایت فاصله‌گذاری در محیط‌های باز بلامانع است.
او درخصوص استفاده از سرویس مدارس تاکید می‌کند: «دانش‌آموزانی که با سرویس به مدرسه می‌روند، با حضور افراد مبتلا یا مشکوک به ابتلا در سرویس، از سوار شدن خودداری کنند. همچنین باید از واکسینه‌شدن راننده سرویس اطمینان حاصل کرده و حداقل تعداد افراد سوار شوند.»
ماسک اجباری، دست دادن و روبوسی ممنوعرعایت بهداشت فردی زمان حضور در مدارس الزام دارد؛ دانش‌آموزان حتما باید ماسک بزنند، از دست دادن، روبوسی و بغل کردن یکدیگر پرهیز کنند، وسایل خود را با سایر همکلاسی‌ها تبادل نکنند، به طور مرتب و صحیح دست‌های خود را با آب و صابون بشویند و محلول ضدعفونی‌کننده با خود به همراه داشته باشند.
رئیس گروه سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از تعطیلی بوفه مدارس در زمان همه‌گیری بیماری کرونا خبر می‌دهد: «توصیه می‌شود دانش‌آموزان از منزل با خود خوراکی ببرند، از دست به دست کردن مواد غذایی با همکلاسی‌های خود خودداری کنند، در طول روز حتما آب بنوشند و محصولات فله‌ای و باز از دست‌فروشان نخرند.»
هر یک ساعت 10 دقیقه پنجره کلاس باز شودوجود تهویه هوای مناسب در تمام قسمت‌های مدرسه مهم است: «پنجره تمامی قسمت‌های مدرسه باید باز باشد تا هوا جریان پیدا کند. دانش‌آموزان و سایر کارکنان نباید در اتاق‌های بدون تهویه قرار گیرند. در زمان سرما و استفاده از وسایل گرمایشی نیز باید هر یک ساعت یک بار هوای کلاس‌ها تهویه و پنجره‌ها به مدت ۱۰ دقیقه باز شود. بنابراین دانش‌آموزان باید لباس مناسب به همراه داشته باشند.»
زمان بازگشایی مدارس تغییر نکرده و نمیکندگفتنی است علیرضا کاظمی، سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش در حاشیه مراسم زنگ ملی مبارزه با استکبار جهانی، در پاسخ به اینکه آیا زمان بازگشایی مدارس دیگر تغییری نمی‌کند، عنوان کرد: «خیر، قرار نیست تغییر کند. تغییر هم نکرده است. از روز اول سیاست ما در بازگشایی مدارس این بود که مدارس روستایی و عشایری از روز اول مهر فعالیت‌شان را آغاز کنند که این اتفاق افتاد. مدارس شهری با جمعیت بالا هم آموزش را به صورت مجازی آغاز کردند.»
کاظمی ادامه داد: «فرآیند بازگشایی برای مدارس متوسطه از ابتدای آبان شروع شده و قرار است طی آبان ماه مدارس خودشان زمان و الگوی بازگشایی را مشخص کنند.»
سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش درباره بازگشایی مدارس ابتدایی اظهار کرد: «وضعیت مدارس ابتدایی مجدد در جلسه روز شنبه 15 آبان ستادملی کرونا مطرح و تصویب می‌شود. این موضوع یک‌مرتبه مطرح و کلیاتش پذیرفته شد. در مجموع مدارس با رعایت پروتکل‌ها باز خواهند شد.»
بازگشایی مدارس اصلا به صلاح نیستوعدهها و قول‌ها داده شده و همه موارد شاید به صورت تئوری منطقی باشد، نگرانی‌ها اما به قوت خود باقی است. یک فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی در این رابطه به «شهروندآنلاین» می گوید: «این تصمیم در این شرایط اصلا صلاح نیست. زیرا بچه‌ها واکسینه نیستند؛ یک دوز واکسنی که به نوجوانان زده شده، واکسینه کامل محسوب نمی‌شود و برای رسیدن به ایمنی باید دو دوز را گرفته و دو هفته هم از تاریخ دوز دوم گذشته باشد.»
آمیتیس رمضانی با تاکید بر اینکه حتی در بزرگسالان هم هنوز تنها 40میلیون نفر دو دوز واکسن دریافت کرده‌اند، ادامه می‌دهد: «جامعه نیاز به واکسیناسیون حداکثری دارد تا به ایمنی نسبی برسد. این یعنی 85درصد از جمعیت واکسینه کامل شوند که هنوز تا رسیدن به این آمار فاصله داریم.»
این فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: «به طور کلی تجمع در هر جایی خطرناک است و با یک دوز واکسن ایمنی در میان گروه‌های زیر 18 سال ایجاد نمی‌شود و نمی‌توان با اطمینان خاطر مدارس را حضوری کرد.»
او به سویه دلتا اشاره می‌کند: «این سویه مثل واریانت اولیه ووهان نیست؛ تجربه نشان داد بچه‌ها در کرونا دلتا فرم شدید بیماری را می‌گیرند که نسبت به بزرگسالان کمتر است، ولی از ویروس اولیه کرونا قوی‌تر است که حتی کارشان به بستری و آی‌سی‌یو هم کشیده شد.»
تمام رشته‌های واکسیناسیون پنبه میشودبه گفته این پزشک بچه‌ها با مدرسه رفتن اگر مبتلا هم نشوند، ناقل می‌شوند و ویروس را به خانواده منتقل می‌کنند و در نهایت تمام زحماتی که در این فاصله با واکسیناسیون داشتیم بر باد می‌رود.
او با تاکید بر اینکه در روند واکسیناسیون شروع خوبی داشته‌ایم، می گوید: «ولی خیلی بهتر بود که صبر می‌کردیم که واکسیناسیون تکمیل می‌شد و هر بازگشایی و رفع محدودیتی به صورت تدریجی اتفاق می‌افتاد، چراکه این تصمیم‌گیری‌های ناگهانی قطعا ما را به سمت پیک ششم می‌برد.»
رمضانی به تجربه دیگر کشورها در رفع محدودیت‌ها اشاره می‌کند: «کشورهای دیگر را داریم می‌بینیم که همه محدودیت‌ها برداشته شد و در حالی که واکسیناسیون هم کامل بود، سویه جدیدی از دلتا به اسم دلتا پلاس آمده است. در کشورهای اروپایی و روسیه دیده شده که شبیه دلتا ولی قوی‌تر، مسری‌تر و جدی‌تر است. ما که سفرها را آزاد، مرزها را باز و دیگر گشایش ها را داریم، قطعا این سویه وارد کشور ما هم شده و همین می‌شود که شهرهای قرمز در حال زیاد شدن است.»
این متخصص به تفاوت‌های بچه‌ها با بزرگسالان در رعایت نکات بهداشتی هم اشاره می‌کند: «بچه‌ها با بزرگسالان متفاوت هستند. از بچه‌ها انتظار نداریم مثل افراد بالغ حواس‌شان به همه چیز باشد و از خودشان مراقبت کنند. از طرفی پدر و مار مجبور هستند بچه را پیش خودشان نگه دارند تا خیال‌شان بابت مریض‌نشدن راحت باشد. به علاوه ما در بیمارستان‌ها نیز امکانات درمانی و بستری برای بچه‌ها زیاد نداریم. اگر دبیرستان‌ها باز شود، جمعیت بالایی در معرض بیماری قرار می‌گیرند و شرایط سخت‌تر می‌شود.»
رمضانی معتقد است: «بازگشایی مدارس در این شرایط ریسک بزرگی است، زیرا کنترل‌کردن بچه‌ها کار سختی است؛ رفت‌و‌آمد و نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی از طرف آنها بسیار سخت است و این نگرانی همه والدین است. از سوی دیگر در مدارس سیستم تهویه مناسب نداریم و باز کردن پنجره کلاس‌ها در این هوای سرد مشکل است. بنابراین از هر طرف این موضوع را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که بسیار خطرناک است و با این کار به استقبال پیک ششم می‌رویم.»
