بسیج اثربخش و مشکل‌گشا

حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، در پیامشان به مناسبت هفته بسیج با تجلیل از رویش‌های تازه و پویایی و طراوت بسیجی، با اشاره به اثربخشی بسیج و گره‌گشایی آن در چند دهه گذشته از عمر انقلاب بر ضرورت قدرشناسی از این جایگاه و اهتمام بر آن در پرتو خردمندی و درست‌اندیشی تأکید و یادآور شدند که با اعتماد و توکّل به خداوند دانا و توانا، می‌توانید در همه مسائل عمومی کشور و ملت، اثربخش و مشکل‌گشا باشید.
این گزاره‌های کوتاه درواقع نگاهی عمیق بر کارنامه ۴۲ ساله بسیج است که در همه گردنه‌های دشوار انقلاب توانسته غبار از چهره نظام اسلامی زدوده و ناممکن‌های مسیر پرفرازونشیب انقلاب را ممکن سازد.
درایت و دوراندیشی حضرت امام خمینی (ره) در صدور فرمان تشکیل بسیج و ارتش بیست‌میلیونی در پنجم آذرماه ۱۳۵۸ و در شرایطی که انقلاب تازه به پیروزی رسیده و با توجه به تشدید فشار‌های کاخ سفید بعد از تسخیر لانه جاسوسی علیه ملت ایران، این‌گونه تصور می‌شد که دوام انقلاب به دلیل فشار‌های بین‌المللی و توطئه‌های داخلی امکانپذیر نیست، دریچه جدیدی فرا راه انقلاب گشودند، که اکنون باگذشت ۴۲ سال، ابعاد این فرمان حکیمانه بنیان‌گذار انقلاب روزبه‌روز آشکارتر و تحقق تعبیر زیبای رهبر معظم انقلاب اسلامی در این پیام است که فرمودند: بسیجیان ثابت کردند که همچنان فرزندان محبوبِ امام راحل عظیم‌الشأن‌اند. درک درست گزاره‌های پیام رهبر معظم انقلاب مستلزم تعمق در تحولات تاریخی چند دهه گذشته و تأثیر عمیق شکل‌گیری بسیج درروند تحولات کشور است.
تقسیم‌بندی جهان بین دو بلوک شرق و غرب پس از جنگ جهانی دوم سبب شده بود که نظام‌های سیاسی در کشور‌های مختلف جهان، بقای خود را درگرو وابستگی به یکی از دو ابرقدرت ببینند و به همین دلیل استقرار و بقای نظام‌های سیاسی خارج از حوزه دو ابرقدرت غیرممکن می‌نمود و روند کودتا‌ها و انقلاب‌های به‌اصطلاح مارکسیستی در نیمه دوم قرن بیستم به این فرایند شدت بخشیده بود و به همین دلیل بود که وقتی حضرت امام (ره) ایده تشکیل نظام جمهوری اسلامی مستقل از حوزه عمل ابرقدرت شرق و غرب را مطرح و با حمایت و پشتیبانی مردم انقلاب را به پیروزی رساندند، کمتر کسی باور می‌کرد که انقلاب اسلامی به سرانجام رسیده و ارکان نظام جمهوری اسلامی به‌درستی مستقر شود و ازآنجایی‌که هر دو ابرقدرت آن روز به یک‌میزان پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل نظامی مبتنی بر ارزش‌های دینی را برای خود خطرناک می‌دیدند، از همان لحظه پیروزی انقلاب تمام توان خود را برای شکست آن به کار گرفتند، که توطئه تجزیه قومی، حمایت از تروریسم کور و تحمیل جنگ، محصول این برآورد آن‌ها بود، به‌گونه‌ای که از همان روز‌های آغازین مدعی بودند که این انقلاب شش ماه هم دوام نمی‌آورد، اگرچه از همان زمان تاکنون خود و مزدورانشان ناچار شده‌اند که این شش ماه را به‌طور مکرر تمدید کنند.


به‌رغم وجود این باور، حضرت امام بر مبانی همان اندیشه ناب انقلاب و با اتکا به عنایت الهی، برای انقلاب پشتوانه‌ای محکم ساخت و این پشتوانه سازمان‌یابی مردم در حمایت از انقلاب در قالب بسیج بود. حضرت امام خمینی (ره) طی سخنانی در جمع تعدادی از فرماندهان و اعضای سپاه در روز چهارم آذرماه سال ۱۳۵۸ که برای طرح یک مسئله درون‌سازمانی به حضورشان رسیده بودند ضمن تأکید بر اهمیت شناخت موقعیت و شرایط زمان برای طرح مسائل، بر رویارویی قدرتمند‌ترین زورگوی جهان و ضرورت مواجهه همه قوا علیه امریکا تأکید ورزیدند و به اجتناب از تشنج درراه هدف اصلی و پرهیز از اختلاف‌افکنی توجه دادند و ضمن بیان اندرز‌هایی به پاسداران، سنگ بنای یکی از مردمی‌ترین نیرو‌ها و تشکل‌های مردمی یعنی ارتش بیست‌میلیونی یا همان «بسیج مستضعفین» را بنیان گذاردند که حضور بابرکت این نهاد مردمی درصحنه‌های مختلف اجتماعی و به‌ویژه دوران دفاع مقدس بر اهمیت نظر و صائب بودن اندیشه آن بزرگوار در این امر صحه گذاشت. امام در این دیدار تأکید کردند که «اگر یک کشوری با ۲۰ میلیون جوان که دارد بیست میلیون تفنگدار داشته باشد. ۲۰ میلیون ارتش داشته باشد، یک همچه مملکتی آسیب بردار نیست؛ و الآن هم الحمدلله آسیب بردار نیست. الآن هم ما پشتیبانمان خداست؛ و ما برای او نهضت کردیم. برای پیاده کردن دین او نهضت کردیم؛ و خدا با ماست.»
با این تدبیر، امام نه‌تن‌ها دغدغه نداشتن پشتیبان برای نظام را از بین برد، بلکه در پیوند با مبانی و اصول انقلاب اسلامی بسیج به خط مقدم مواجهه با همه تهدیدات علیه نظام اسلامی و نه‌تن‌ها تهدیدات نظامی، تبدیل شد و در فرایند حرکت انقلاب ازآنجایی‌که دشمنان برای هر مرحله یک توطئه‌ای را طراحی کردند این بسیج بود که در خط مقدم مقابله با آن قرار گرفت و توانست این توطئه‌ها را یک‌به‌یک خنثی کند و آن‌ها را به فرصتی برای ماندگاری و پویایی انقلاب و رسیدن به توان بازدارندگی تبدیل کند، که مصداق بارز آن حضور بسیج در عرصه‌های دفاع مقدس و تبدیل جنگ تحمیلی به فرصتی برای جهانی کردن انقلاب و به الگویی برای مقاومت و به‌تبع آن گسترش فرهنگ انقلاب در جهان بود. در جنگی که در آن قدرت‌های سلطه با حمایت علنی از صدام، تمام توان و ظرفیت خود را برای شکست انقلاب به کار گرفته و حتی ناچار شدند که برای نجات او مستقیماً وارد جنگ با ایران شوند، اما حضور بسیج مردمی در کنار نیرو‌های مسلح، سرنوشت آن را تغییر داد و سبب شد که دیگر پس‌ازآن تصور تهدید نظامی ایران در مخیله هیچ دشمنی نگنجد. این حضور البته به صحنه جنگ نظامی و تهدیدات امنیتی خلاصه نشد، بلکه بسیج قابلیت خود را در دوران سازندگی نشان داد و پس‌ازآن در عرصه دفاع از حرمین شریفین با ایثارگری‌های خود زمینه تحکیم بسیج جهانی اسلام تثبیت نیرو‌های جبهه مقاومت را فراهم کرد و در عرصه‌های دیگر نظیر کمک به مسئولان کشور در مقابله با بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله و یا کمک به مقابله با ویروس کرونا در سال‌های اخیر تحقق همان پیش‌بینی امام بود که باعث شد به کشور آسیبی نرسد.
قابلیت‌های میدانی بسیج که به‌واقع مظهر تجلی حضور مردم در پای انقلاب بود، سبب شد که از همان آغاز بسیج به هدف اصلی هجمه‌های دشمنان تبدیل شود، چراکه به‌زعم آن‌ها اثربخشی این هجمه‌ها که از سال‌ها قبل در قالب جنگ نرم سازمان‌دهی شده است، این تصور را برای آنان ایجاد کرده که با استحاله بسیج می‌توانند انقلاب را از پشتوانه مردمی خالی کنند، تمرکز این جنگ بر محور‌هایی نظیر مقابله بافرهنگ دینی، روحیه ایثار و ازخودگذشتگی، تضعیف روحیه دین‌مداری و پشیمان‌سازی از ایثار‌های گذشته و درنهایت روحیه امید به آینده در زمره مؤلفه‌هایی بود که تحقق آن می‌توانست، بسیج را از میدان خارج کند، به همین دلیل فرمانده معظم کل قوا در بیانات خود در جمع بسیجیان در ۶ آذر سال ۱۳۹۸ با تأکید بر اهمیت آمادگی بسیجیان برای مقابله با جنگ نرم دشمن، همچون جنگ سخت، یادآور می‌شوند: «بسیج به همان دلیل که برای مردم و کشور بسیار مهم است، به‌شدت در معرض توطئه و نفوذ دشمن قرار دارد تا این حرکت عظیم را از درون دچار مشکل کنند»، رهبر انقلاب اسلامی در ادامه با اشاره به گذشت ۴۰ سال از تشکیل بسیج و ایجاد فرصتی مناسب برای استفاده از تجربه‌های اندوخته شده، چند توصیه خطاب به بسیجیان بیان کردند: ۱- بسیج در همه میادین دفاع سخت، نیمه سخت و نرم، آماده‌به‌کار باشد و در همه محله‌های کشور در مقابل حوادث گوناگون، راهبرد و تاکتیک آماده داشته باشد. ۲- در هیچ زمینه‌ای غافلگیر نشوید و سعی کنید در همه محله‌ها حضورداشته باشید. ۳- در جنگ نرم، عکس‌العملی رفتار نکنید البته باید پاسخ دشمن را داد، اما همیشه مانند شطرنج‌بازی ماهر یک‌قدم از دشمن جلو باشید و کنشی عمل کنید. ۴- ارتباطات خود را با مساجد تقویت کنید چراکه بسیج متولد مساجد است. ۵- با مجموعه‌های همسو با اهداف بسیج در دانشگاه‌ها و خارج از آن، هم‌افزایی و همکاری کنید. ۶- بسیج در عین گستردگی چابک باشد و اسیر پابند‌های رایج اداری نشود.