بازگشت حصارها به شهر

بازگشت حصارها به شهر نورا حسینی: قرار است دور ساختمان استوانه‌ای‌شکل تئاتر شهر را حصار‌کشی کنند. مدیران شهری می‌گویند تصمیم نهایی را تا پایان سال می‌گیرند اما به نظر می‌آید تا پایان سال شکل و شمایل حصار‌کشی نهایی می‌شود و سازمان زیبا‌سازی هم مأموریت طراحی این حصارها را دارد.
مدتی است که مدیران و برخی از هنرمندان تئاتر موضوع احیای حصارهای قدیمی مجموعه تئاتر شهر را دنبال می‌کنند؛ حصارهایی که در زمان حضور غلامحسین کرباسچی در شهرداری تهران هم‌زمان با حذف حصارهای بوستان‌های پایتخت برداشته شد. فضای اطراف مجموعه تئاتر شهر فضایی ناامن است. دیوارهای دودگرفته، کاشی‌های ناپدید‌شده، معتادانی که دور‌تا‌دور این بنای فرهنگی گوشه‌ای خوابیده‌اند، دلایلی است که این هنرمندان برای درخواستشان مطرح می‌کنند. مخالفت‌های برخی مدیران شهری در دوره گذشته باعث شد این پیشنهاد اجرائی نشود اما با تغییر مدیریت باز‌هم پرونده حصارکشی از سوی هنرمندان به جریان افتاد. این هفته دو عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران به مجموعه تئاتر شهر رفته‌اند و مدیران این مجموعه نیز اسلایدها و نمونه‌های تصویری با موضوع معضلات و بزهکاری‌ فضای پیرامونی مجموعه تئاتر شهر اعم از خرید و فروش و استعمال مواد مخدر و قمه‌کشی و... را پخش کرده‌اند، قادر آشنا، مدیرکل هنرهای نمایشی هم درخصوص ضرورت تعیین حریم اطراف این مجموعه با توجه به اهمیت این موضوع به‌منظور حفظ سلامت و آرامش افرادی که در این مجموعه تردد دارند و همچنین حرمت و جایگاه این ساختمان که به ثبت ملی نیز رسیده، توضیحاتی داده است. او هدف اصلی را امنیت مخاطبان تئاتر در این فضا عنوان کرده است. علی‌رضا نادعلی، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران هم گفته است ‌کل شهر دچار این وضعیت نامناسب و معضلاتی از این دست است و دیدن این صحنه‌ها برای من به‌واسطه رفت‌و‌آمدم از گذشته‌ها به این مجموعه بسیار غم‌انگیز است. به اعتقاد من حصارکشی تا حدی می‌تواند از معضلات موجود جلوگیری کند، با‌این‌حال ما در شورای شهر و شهرداری تهران به آخرین دستاوردها در این زمینه نیاز داریم و درصورتی‌که به این نتیجه برسیم که باید حریمی برای اطراف مجموعه تئاتر شهر تعیین شود، باید برای آن طراحی مناسب و در‌خور داشته باشیم و درصورتی‌که طراحی درست باشد، نیاز است تا دستگاه‌های مختلف اعم از انتظامی و امنیتی را نیز برای این موضوع بسیج کنیم. سید‌احمد علوی، عضو شورای شهر تهران هم در گفت‌وگویی به ایسنا گفته است‌: مقرر شد تا شهرداری منطقه ۱۱ به همراه سازمان زیباسازی مسئول بررسی احداث حصار اطراف تئاتر شهر شوند و همه جوانب امر را بررسی کنند. پیشنهاد ما این بود که حصار به شکلی طراحی شود که به هویت بصری تئاتر شهر لطمه وارد نکند. در کنار هویت بصری موضوع استفاده‌کنندگان از پارک دانشجو نیز مطرح است که این حصار نباید مزاحمتی برای شهروندان جهت استفاده از پارک ایجاد کند. موضوع آسیب‌های اجتماعی تبدیل به یک دغدغه برای آنان شده‌ و امیدواریم احداث حصار بتواند از مشکلات موجود در اطراف تئاتر شهر بکاهد. این درحالی است که حصارکشی اطراف تئاتر شهر مخالفان جدی‌ای دارد. به گفته حسن خلیل‌آبادی، عضو شورای پنجم شهر تهران آسیب‌های اجتماعی با حصارکشی برطرف نمی‌شود.
او با بیان اینکه فضای اطراف مجموعه تئاتر شهر یک فضای عمومی برای تمام مردم شهر تهران است و یکی از پاتوق‌های فرهنگی شهر محسوب می‌شود، گفت:‌ نمی‌توان با دیوارکشی آسیب‌های اجتماعی را از این محدوده دور کرد. اگر با حصار و دیوار آسیب‌های اجتماعی حل‌شدنی بود که این اتفاق در زندان‌ها می‌افتاد. به گفته خلیل‌آبادی، تفکر حصار‌کشی برای دور‌کردن آسیب‌های اجتماعی یک تفکر قدیمی است. برای حل مشکلات اجتماعی ما نیاز به مطالعه و راهکارهای کارشناسی داریم.
او با اشاره به اینکه مگر می‌توان مکان عمومی شهر را به مکانی خصوصی و اختصاصی تبدیل کرد، گفت که این حصار‌کشی‌ها به نمای این بنای تاریخی هم لطمه می‌زند، مگر مجموعه فرهنگی که در حریم این مجموعه ساخته شد، به سیما و منظر این بنا لطمه نزد؛ این دیوار‌ یا حصار هم حتما نمای این بنا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خلیل‌آبادی پیشنهاد کرد: حضور اهالی فرهنگ و هنر با اجرای برنامه‌های هنری و استفاده از کاربری‌های فرهنگی و هنری می‌تواند امنیت را به این مجموعه بازگرداند. ناصر امانی، عضو شورای شهر ششم هم با تأکید بر اینکه هنوز تصمیمی برای حصار‌کشی بر دور مجموعه تئاتر شهر گرفته نشده است‌، گفت‌: درخواست اهالی هنر برای جلوگیری از تردد افراد آسیب‌دیده اجتماعی در این محل منجر به پیگیری برخی از اعضای شورای شهر شده اما اینکه این حصارکشی عملی است یا نه و مدیریت شهری آن را اجرائی می‌کند، مشخص نیست و قول قطعی در این زمینه داده نشده است. وی ادامه داد‌:‌ موضوع آسیب‌های اجتماعی را باید ریشه‌ای حل کنیم و اینکه دور مجموعه‌ای حصار‌کشی کنیم، سیاست مناسبی نیست و اگر باب این موضوع باز شود، تعداد اماکنی که این درخواست را از مدیریت شهری دارند، زیاد می‌شود و این با سیاست‌های اعلام‌شده از سوی مدیران شهری برای حل ریشه‌ای آسیب‌های اجتماعی متضاد است و ما باید مشکل را حل کنیم نه مشکلات را کانالیزه کنیم. اعضای دوره پنجم شورای شهر هم در زمان طرح این موضوع با آن مخالف بودند. زهرا نژاد‌بهرام در زمانی که این طرح حصار‌کشی مطرح شد، در واکنش به آن گفت که حصار‌کشی دور تئاتر شهر مثل این است که پل‌های عابر پیاده را تعطیل کنیم؛ چون ممکن است آسیب اجتماعی داشته باشد!». حجت نظری هم این اقدام را برابر با «ایزوله‌کردن» یک بخش از شهر قلمداد کرده بود. علی اعطا هم در همان زمان در نطقی پیش از دستور گفت ‌واقعیت این است که مجموعه تئاتر شهر و محوطه آن وضعیت مناسبی ندارد. چگونه می‌توان دغدغه‌ هنرمندان به‌عنوان نخستین ذی‌نفعان این مجموعه را نادیده گرفت؟ تئاتر شهر، خانه اهالی تئاتر است و وقتی هنرمندان از فضای ناامن و ناایمن پیرامون این خانه از مدیریت شهری گلایه می‌کنند، نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود. اما در این میان نکات دیگری نیز هست که نمی‌توان در جایگاه نمایندگی شهروندان آن را نادیده گرفت. در هفته‌های اخیر، در برخی رسانه‌ها مطالبی در رابطه با ضرورت ایجاد حائل فیزیکی میان محوطه تئاتر شهر و پیرامون آن مطرح شده است. برخی از مدیران، در توجیه این سخن چنین استدلال می‌کنند که امنیت و ایمنی در محوطه پیرامون تئاتر شهر کاهش پیدا کرده است، پس باید این محوطه محصور شود. به گفته اعطا چنین مواضعی البته در سال‌های پیش نیز مطرح شده است. محوطه پیرامون تئاتر دچار آسیب‌هایی است و نمی‌شود نافی آن شد. برخی از رفتارهای ناهنجار که آنجا انجام می‌شود، در شأن آن نقطه از شهر نیست. از دیگر‌سو، مجموعه‌ای از رفتارها و اقدامات توسط برخی، تئاتر شهر به‌عنوان یک اثر ثبت‌شده در فهرست ملی را در معرض تخریب قرار داده است و نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه ماند و صرفا نظاره‌گر بود. اما اینکه چه راهکاری می‌توان اندیشید، این راهکار حتما جداسازی محوطه تئاتر شهر از شهر نیست. تئاتر شهر چنانکه از نامش پیداست، متعلق به شهر است و همین نکته که در مهم‌ترین تقاطع شهر که کانون و قلب فرهنگی، هنری و دانشگاهی شهر نیز هست، چنین شخصیتی به آن داده است.
اعطا پیشنهاد کرده بود‌: ایجاد حصار فیزیکی میان محوطه تئاتر شهر و فضای عمومی شهر، پیام نامناسبی به شهروندان می‌دهد. ممکن است گفته شود این اقدام برای کنترل آسیب‌های اجتماعی و تأمین ایمنی و امنیت است. اما صحیح‌تر این است که تأمین ایمنی و امنیت این مجموعه از طریق مدیریت فضای عمومی و رونق‌بخشی به آن و تعریف رویداد در آن صورت بگیرد. حصارکشی، ارتباط شهروندان و هنرمندان را مخدوش می‌کند. توجه کنیم که اصلا مکان‌یابی این ساختمان در این نقطه از شهر و طراحی آن با این ایده که در یک فضای شهری واقع شود، پیام روشنی دارد. پیام آن این است که باید بین فضای شهری و شهروندان با هنر و اهالی هنر ارتباط مستمر وجود داشته باشد. ایجاد دیوار و حصار، چه به لحاظ کارکردی و چه به لحاظ نمادین، مخدوش‌کردن ارتباط شهروندان و اهالی هنر است.