جازموریان 100 درصد

محمد فرتوت عنایت
کارشناس هواشناسی
تالاب جازموریان که همین چند هفته پیش، حتی یک قطره آب هم نداشت، حالا پس از بارش‌های اخیر دوباره آبی شده و لااقل برای مدتی جان تازه گرفته است.تصاویر ماهواره سنتینل 2 و شاخص NDWI نشان می‌دهد که بیش از 300 کیلومتر مربع از مساحت این تالاب آبگیری شده است. البته اگر قدری با ارفاق مساحت آبگیری تالاب را به همراه آب‌های بسیار کم عمق آن حساب کنیم، سرجمع حدود 700 کیلومتر از آن آبگیری شده است.
آخرین باری که جازموریان رنگ آب را به خود دیده بود به حدود 20 ماه قبل یعنی بهار سال 1399 برمی‌گردد؛ بهاری که به لطف بارش‌های سنگین زمستان 98 و سیلاب‌های پیاپی آن، به طور کم سابقه‌ای جازموریان را زنده کرد.


مسئولان محلی در کرمان فروردین سال 99 میزان آبگیری جازموریان را 100 درصد مساحت آن اعلام کردند و همان زمان گفتند که قطعاً تالاب در فصل گرم سال خشک می‌شود.
آنها‌ حتی پیش‌بینی کردند که پس از خشک شدن آب تالاب و از بین رفتن پوشش گیاهی آن، احتمال آتش‌سوزی در آن نیز وجود دارد.این پیش‌بینی دقیقاً رخ داد و زندگی جازموریان کمتر از چند ماه بیشتر دوام نیاورد و تیرماه سال گذشته به طور کامل از دست رفت. بررسی تصاویر ماهواره‌ای‌ نشان می‌دهد که این خشکیدگی طولانی تا اوایل دی ماه امسال ادامه یافت.حالا هم انگار همان چرخه دارد تکرار می‌شود و تالاب جان گرفته پس از بارش‌های قابل توجه، احتمالاً چند ماه بعد دوباره خشک می‌شود.اما خشک شدن جازموریان به چند دلیل عمده اتفاق می‌افتد که دمای بالای هوا در فصل گرم سال و وزش بادهای محلی شدید از مهم‌ترین دلایل تبخیر آب آن محسوب می‌شود و سدسازی در حوضه آبریز آن و عدم تخصیص حقابه نیز سبب می‌شود تا تالاب پس از چند ماه به طور کامل خشک شود.
خشکی جازموریان اما پیامدهای منفی زیادی دارد که طوفان‌های شن و ذرات غبار یکی از عواقب این خشکی است. شرایطی که در کنار آب و هوای گرم و خشک اطراف جازموریان، وضعیت زندگی را برای مردم اطراف آن دشوارتر می‌کند.
البته این عواقب فقط دامن مناطق اطراف را نمی‌گیرد بلکه به مدد وزش بادهای محلی به عمق استان‌های اطراف نیز می‌رسد و جمعیت میلیونی را درگیر خود می‌کند.