علی‌رغم مخالفت دلواپسان داخلی و خارجی قرارداد ۸۴میلیارد دلاری با توتال امضا شد شکست پروژه « ایران‌هراسی»

همدلی | مسلم تقوی ـ ایران و توتال روز گذشته نخستین قرارداد جدید نفتی را برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی امضا کردند. نخستین قرارداد جدید نفتی در پساتحریم بین شرکت ملی نفت و کنسرسیوم بین‌المللی به رهبری شرکت نفتی توتال فرانسه برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی به ارزش 4.8 میلیارد دلار امضا شد. با این اتفاق قراردادهای جدید نفتی ایران (IPC) عملی شد. قراردادهایی که مورد تائید کارشناسان است ولی از سوی مخالفان دولت به‌شدت موردانتقاد است. اولین قرارداد جدید نفتی ایران توانست غول نفتی جهان، یعنی توتال را پای عقد قراردادی به ارزش نزدیک به 5 میلیارد دلار بنشاند و مهر تاییدی باشد بر اینکه باوجود روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و همه هجمه‌ها در ترساندن غول‌های بین‌المللی برای همکاری با ایران بی‌تاثیر بوده و همکاری اقتصادی و صنعتی ایران با کشورهای دیگر تازه آغازشده است. البته این مسئله در داخل کشور هم باعث نگران شدن دلواپسان شده است. در میان آن‌ها می‌توان به یادداشت علیرضا زاکانی اشاره کرد که این قراردادها را مایه فساد خوانده و بسم‌الله گفته است به آتش به اختیار، فریاد کشیدن و اقدام مناسب در مبارزه با وزیر نفت و اقداماتش. در همین زمینه علی‌اکبر ولایتی رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بابیان این‌که حجم مبادلات ایران و فرانسه 4 برابر شده است گفت: انعقاد قرارداد وزارت نفت ایران و شرکت توتال نقش بسیار مهمی در توسعه روابط ایران و فرانسه ایفا می‌کند. از سوی دیگر اما زنگنه امضای این قرارداد را دستاورد برجام و دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری کشورمان دانست و افزود: مردم در انتخابات 29 اردیبهشت قاطعانه خواستند تا حرکت دولت یازدهم ادامه یابد. وزیر نفت ابراز امیدواری کرد امضای قرارداد فاز 11 پارس جنوبی راه را برای امضای سایر قراردادها و حضور شرکت‌های خارجی باز کند. مانعی برای حضور شرکت‌های آمریکایی قائل نیستیم، بلکه مانع را دولت آمریکا ایجاد کرده است.
امضای قراردادی با حضور سران مملکتی
قرارداد توسعه بخش فراساحل فاز 11 پارس جنوبی، عصر دیروز - دوشنبه - توسط «علی کاردر» مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، «پاتریک پویانه» مدیرعامل توتال، «لو» مدیرعامل شرکت ملی نفت چین (اینترنشنال) و «عزت‌الله اکبری» مدیرعامل شرکت پتروپارس امضا شد. این قرارداد با حضور بیژن زنگنه وزیر نفت و مسئولان ارشد صنعت نفت کشورمان به امضا رسید. سفیر فرانسه در تهران نیز از میهمانان آیین امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیوم ایرانی-فرانسوی-چینی است.
ارزش قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی چهار میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار است که با به ثمر رسیدن آن، روزانه 56 میلیون مترمکعب (معادل 2 میلیارد فوت مکعب) به ظرفیت برداشت ایران از میدان گازی پارس جنوبی مشترک با قطر افزوده می‌شود. میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ‌ترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران قرار دارد. ذخیره گاز این بخش از میدان 14 تریلیون مترمکعب گاز به همراه 18 میلیارد بشکه میعانات گازی است که هشت درصد کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود.


جزئیات قرارداد
ویژگی مهم این قرارداد، برنامه‌ریزی برای ساخت سکوهای تقویت فشار در پارس جنوبی برای نخستین بار در کشور است. با توجه به افت فشار میدان گازی پارس جنوبی و کاهش تولید، قرار است در توسعه فاز 11 از طریق همکاری با شرکت‌های بین‌المللی، برای نخستین بار از فناوری‌های جدید برای افزایش فشار و جلوگیری از افت تولید این میدان استفاده شود. به گفته مدیران صنعت نفت، قرار است کارشناسان ایرانی پس از بومی شدن دانش ساخت سکوهای تقویت فشار، از این تجربه در سایر فازهای پارس جنوبی استفاده کنند.
فاز 11 میدان گازی مشترک پارس جنوبی دارای 30 حلقه چاه است که با نصب و راه‌اندازی 2 سکوی تولیدی، روزانه 2 میلیارد فوت مکعب گاز از آن برداشت می‌شود. 40 ماه پس از امضای قرارداد، تولید گاز آغاز می‌شود و پس از سه سال، تولید از این میدان، دچار افت فشار می‌شود که در آن زمان، سکوهای تقویت فشار، راه‌اندازی می‌شود. سایر فازهای پارس جنوبی در سال‌های گذشته، تعیین تکلیف شده‌اند، برخی از فازها به بهره‌برداری رسیده و سایر فازها در مرحله راه‌اندازی یا توسعه قرار دارند اما فاز 11 به دلایل مختلف، همواره بلاتکلیف باقی‌مانده بود.
این طرح دارای دو بخش عمده است. بخش اول طرح شامل حفاری ۳۰ حلقه چاه، دو سکوی تولیدی هر یک با ۱۵ حلقه چاه جهت تولید دو میلیارد فوت مکعب گاز در روز و تاسیسات مربوط و دو رشته خط لوله ۳۲ اینچ جهت اتصال به پالایشگاه‌های فازهای ۶، ۷، ۸ و ۱۲ است. بخش دوم طرح شامل سکوی فشارافزایی برای حفظ تولید از این میدان است که ضمن آنکه جزو فناوری‌های پیچیده در منطقه محسوب می‌شود دارای اهمیت اقتصادی بسیار زیادی است. عملیات بخش دوم که کلیدی‌ترین بخش این پروژه است برای اولین بار در کشور و خاورمیانه انجام خواهد شد.
درآمد ۸۴ میلیارد دلاری برای ایران
بر اساس این گزارش، مطابق زمان‌بندی پیش‌بینی‌شده ۴۰ ماه بعد از امضای قرارداد تولید اولیه از میدان آغاز می‌شود. با توجه به پیچیدگی ساخت تاسیسات فشارافزایی در فاز دوم ۳۶ ماه زمان برای مطالعه و آماده‌سازی و ۶۰ ماه زمان برای ساخت سکو در نظر گرفته‌شده است. مدت قرارداد از زمان امضای آن ۲۰ سال است.
این طرح باهدف تولید حداکثری و پایدار روزانه دو میلیارد فوت مکعب (برابر با حدود ۵۶ میلیون مترمکعب) گاز غنی‌ترش از منابع بخش فراساحل فاز ۱۱ میدان گازی مشترک پارس جنوبی و انتقال آن به خشکی اجرا می‌شود. با اجرای این طرح برآورد می‌شود در طول ۲۰ سال دوره قرارداد ۳۳۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی غنی و ترش از این میدان مشترک تولید شود که از این گاز غنی‌ترش می‌توان حدود ۲۹۰ میلیون بشکه میعانات گازی، ۱۴ میلیون تن گاز مایع، ۱۲ میلیون تن اتان و دو میلیون تن گوگرد به همراه ۳۱۵ میلیارد مترمکعب گاز سبک شیرین تولید کرد.
با فرض قیمت حدود ۵۰ دلار برای هر بشکه نفت خام بدون احتساب ارزش گاز سبک شیرین ارزش سایر محصولات قابل استحصال در طول دوره قرارداد بالغ‌بر ۲۳ میلیارد دلار می‌شود. ارزش گاز سبک شیرین تولیدی نیز با فرض هر مترمکعب ۱۰ سنت دلار بالغ‌بر ۳۱ میلیارد دلار می‌شود و درمجموع بر اساس قیمت‌های فعلی حامل‌های انرژی در بازار بین‌المللی ارزش محصولات این طرح در طول دوره قرارداد برابر با ۵۴ میلیارد دلار آمریکا است. البته درآمد دولت از اجرای این طرح منحصر به دوران قرارداد نبوده و برآورد می‌شود که ارزش تولیدات این میدان پس از پایان قرارداد بالغ‌بر ۳۰ میلیارد دلار می‌شود که درنتیجه درآمد کشور از اجرای این طرح جمعاً از مبلغ ۸۴ میلیارد دلار باقیمت‌های فعلی نفت خام فراتر خواهد رفت.
ازنظر زیست‌محیطی نیز با استفاده از گاز طبیعی حاصل از اجرای این طرح و جایگزینی آن با انواع سوخت‌های مایع برآورد می‌شود سالیانه حدود ۲۱ میلیون تن دی‌اکسید کربن و ۱۳۸۰ تن مونوکسید کربن ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی کاهش یابد.
برآورد میزان سرمایه‌گذاری، تامین منابع مالی و نحوه بازپرداخت
برآورد هزینه سرمایه‌گذاری مستقیم این طرح ۴۸۷۹ میلیون دلار است. در این قرارداد طرف دوم موظف به تامین کلیه منابع مالی موردنیاز برای اجرای پروژه بوده و شرکت نفت تا پیش از آغاز تولید از میدان هیچ مبلغی به‌طرف دوم پرداخت نخواهد کرد. بازپرداخت اصل هزینه سرمایه‌ای مستقیم طرف دوم ۱۰ ساله خواهد بود که در مقایسه با قراردادهای پیشین بیع متقابل (با دوره بازپرداخت چهار تا شش‌ساله) یک دستاورد مهم خواهد بود. میزان پرداخت دستمزد به پیمانکار در هرسال وابسته به مقدار تولید از میدان است. پرداخت هزینه بهره‌برداری، هزینه سرمایه‌ای غیرمستقیم به‌صورت جاری و بر اساس هزینه‌های واقعی خواهد بود. کلیه هزینه‌های ذکرشده باید بر اساس برنامه‌وبودجه عملیاتی سالیانه انجام‌شده و بازپرداخت آن‌ها منوط به اخذ تاییدیه‌های لازم شرکت ملی نفت ایران است.
علاقه‌مندی توتال برای صرف انرژی بیشتر در ایران
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به سابقه حضور توتال در ایران اظهار کرد: این شرکت علاقه‌مندی خود را برای صرف انرژی بیشتر در ایران نشان داده است. علی کاردر در مراسم امضای قرارداد توسعه بخش فراساحل فاز ۱۱ پارس جنوبی با اشاره به اینکه قرارداد اولین قراردادی است که در قالب قراردادهای جدید نفتی امضا شد، افزود: با امضای این قرارداد ظرفیت دو میلیارد فوت مکعب در فاز ۱۱ پارس جنوبی ایجاد می‌شود و برآورد می‌شود در طول ۲۰ سال دوره قرارداد ۳۳۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی قوی و ترش از این میدان مشترک تولید شود و از این گاز می‌توان حدود ۲۹۰ میلیون بشکه میعانات گازی، ۱۴ میلیون تن گاز مایع، ۱۲ میلیون تن اتان، دو میلیون تن گوگرد به همراه ۳۱۵ میلیارد مترمکعب گاز سبک شیرین تولید کرد. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران افزود: اگر قیمت نفت خام را ۵۰ دلار در نظر بگیریم، ارزش محصولات قابل استحصال در طول دوره قرارداد بالغ‌بر ۲۳ میلیارد دلار می‌شود و درآمد ما باقیمت‌های فعلی نفت خام از مبلغ ۸۴ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. در همین رابطه مدیرعامل توتال نیز در خصوص امضای این قرارداد گفت: گام بعدی ما در ایران حضور در صنعت پتروشیمی و بخش بالادستی نفت خواهد بود.
هشدار زاکانی نسبت به قرارداد ساعت ۱۵ امروز فاز ۱۱ پارس جنوبی
در همین زمینه نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی با انتشار یادداشتی، نسبت به مفاسد قرارداد ساعت ۱۵ امروز که قرار است میان ایران و شرکت توتال فرانسه برای فاز ۱۱ پارس جنوبی امضا شود، هشدار داد. علیرضا زاکانی نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و عضو جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی، با انتشار یادداشتی در کانال تلگرامی خود، از انعقاد قراردادی با فرانسوی‌ها خبر داد که قرار است امروز امضا شود؛ وی در این یادداشت، نسبت به اشکالات و مفاسد این قرارداد هشدار داده است.