ایران در رونداحیای توافق هسته‌ای جدی است

با توجه به توافق‌های انجام شده  بین ایران و آژانس مدارک لازم برای حل و فصل موضوعات اختلافی تا آخر خردادماه تبادل خواهد شد. تهران در تلاش است با حل موضوعات اختلافی باقی مانده با آژانس یک بار برای همیشه امکان فشارهای سیاسی آژانس بر پایه مدارک جعلی را ببندد و مانع از آن شود که این ادعاها راهی برای جنجال‌سازی تکراری علیه ایران بیابد.

گروه سیاسی/ «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران را در روند مذاکرات احیای برجام در وین جدی دانست و اعلام کرد که منتظر پاسخ‌هایی قانع‌کننده درباره شماری از فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان است. مدیرکل آژانس در حالی به خواسته خود از ایران برای شفاف‌سازی موضوعات ادعایی اشاره کرده است که پیش‌تر قرار شده بود این موضوعات در چهارچوب یک توافق موقت با ایران مورد بررسی قرار گیرد و پرونده آن تا پایان خردادماه بسته شود.
«گروسی» در شرایطی اسفندماه گذشته در سومین سفر خود در دولت سید ابراهیم رئیسی راهی تهران شد که مرحله پایانی مذاکرات وین جریان داشت و بستن پرونده‌های باز ایران در آژانس یکی از شروط مورد تأکید مقام‌های کشورمان برای احیای برجام بود. شرط‌‌ گذاری ایران از آن جهت حائز اهمیت بود که آژانس روی موضوعاتی دست گذاشته بود که پرونده آنها پیش‌تر یعنی یک سال پس از دستیابی به برجام در قالب پرونده موسوم به مطالعات ادعایی بسته شده بود؛ مقام‌های رژیم صهیونیستی مدعی شده بودند اسناد ادعایی آنها نشان می‌دهد ذراتی هسته‌ای در ایران وجود دارد که جمهوری اسلامی از گزارش پیرامون آنها خودداری کرده است. جالب آن بود که صهیونیست‌ها برای این ادعا هرگز اسناد معتبری به آژانس ارائه نداده بودند. اما این درست نقطه مقابل روند همکاری‌ بود که میان ایران و آژانس در چهارچوب برجام جریان داشت. چه آن‌که پیش از آن، گزارش‌های مدیر کل آژانس به‌طور مرتب درباره پایبندی ایران به برجام منتشر می‌‌شد و تأیید می‌کرد که روند فعالیت‌های هسته‌ای ایران در تطابق کامل با تعهداتی است که پذیرفته است. ایران به پشتوانه چنین تجربه‌ای از آژانس خواست که ادعاهای جدید و بدون سند این نهاد بین‌المللی باید همزمان با حل شدن چالش‌های پیرامون برجام بسته شود؛ مطالبه‌ای که به یکی از شروط اصلی ایران در گفت‌وگوهای وین تبدیل شد. چنان‌که رئیس جمهور ایران در گفت‌وگویی تلفنی با همتای فرانسوی‌اش این موضوع را به‌صراحت مطرح کرد.


ادعای موهوم
پیش از سفر «گروسی» به تهران، آژانس بر اساس اسنادی جعلی که رژیم صهیونیستی در اختیار آن قرار داده ادعا کرده بود ایران باید در مورد فعالیت‌های مشکوک در ۴ مکان مشخص شده، شفاف‌سازی کند. در پی همین ادعا مدیرکل آژانس خواهان روشن شدن و شفافیت فعالیت ایران در مکان‌هایی از جمله سایت هسته‌ای کرج، تورقوزآباد و سایت‌هایی در نزدیکی اصفهان و آباده در استان فارس شد. پیش از آن، ایران درخواست‌های آژانس در مورد تعویض دوربین تخریب شده و حافظه دوربین‌های نظارتی در تأسیسات کرج را بی‌پاسخ گذاشته بود و با توافقی که بعدها میان دو طرف به دست آمد این کار انجام شد. توافق درباره نصب دوربین‌های آژانس در مجتمع تسای کرج هم در پی سفر بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران و رضا نجفی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه ایران به وین و رایزنی‌های فنی این مقامات با مدیرکل آژانس صورت گرفت. این در حالی بود که علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی نیز در بحبوحه بالا گرفتن اختلافات میان ایران و آژانس خواستار آن شد تا ایران پیش از بازگشت به تعهدات برجامی از بسته شدن پرونده سایت‌های مورد ادعای آژانس، اطمینان پیدا کند. با این حال آژانس در مواضع متعدد ادعا کرد که ایران پاسخ‌های رضایت‌بخشی به پرسش‌های این آژانس درباره وجود ذرات اورانیوم در سه محل که به آژانس گزارش نشده، نداده است.
تبادل مدارک
پس از حل یکی از موضوعات اختلافی میان ایران و آژانس، «گروسی» اسفندماه سال گذشته راهی تهران شد و در پی حضورش، ایران و آژانس به توافق جدیدی دست پیدا کردند که بر اساس آن مقرر شد سازمان انرژی اتمی ایران حداکثر تا ۲۹ اسفندماه گذشته توضیحات کتبی مطرح‌شده توسط آژانس درباره موضوعات مربوط به سه مکان ادعایی را به همراه اسناد پشتیبان مربوط، به این نهاد ارائه کند. مدیرکل آژانس هم در خلال این سفر مدعی شد که ایران و غرب، بدون حل مسائل میان این آژانس و ایران، به توافق هسته‌ای دست پیدا نخواهند کرد.  رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز با توجه به توافق‌های انجام شده اعلام کرد که تا آخر خردادماه مدارک لازم بین ایران و آژانس تبادل خواهد شد.
همکاری همه‌جانبه ایران با آژانس در حالی جریان دارد که مذاکرات وین به دلیل تعلل امریکا در تصمیم‌گیری نهایی با وقفه‌ای نامعلوم روبه‌رو شده است. با این همه تهران در تلاش است با حل موضوعات اختلافی باقی مانده با آژانس یک بار برای همیشه امکان فشارهای سیاسی آژانس بر پایه مدارک جعلی را ببندد و مانع از آن شود که این ادعاها راهی برای جنجال‌سازی تکراری علیه ایران بیابد. روند مثبت همکاری فشرده ایران با آژانس چنان است که به اذعان رسانه امریکایی «بلومبرگ» حتی با وجود تصمیم تهران برای توقف بازدیدهای سرزده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شمار بازرسی‌ها از تأسیسات هسته‌ای ایران در سال گذشته میلادی، به بالاترین میزان خود رسید. امری که به این معناست ایران به‌رغم متوقف کردن اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، حسن نیت خود را نسبت به آژانس در موضوعات اختلافی نشان داده است.