ایران با همسایه‌ها در جاده جدید

این رویکرد دولت مردمی درست همان سیاستی است که دکتر رئیسی در جریان رقابت‌های انتخاباتی و پس از آن همواره بر آن تأکید و سیاست خارجی دولت خود را بر تقویت روابط با همسایگان و کشور‌های اسلامی استوار کرده است؛ سیاستی که اگرچه به مذاق برخی در داخل که همواره برای چند کشور اروپایی غش و ضعف می‌روند، خوش نیامده، اما اثرات مثبت آن از هم اکنون نمایان است. افکار عمومی از یاد نبرده است که دولت گذشته با این ادعا که زبان دنیا را می‌فهمد، و راه تعامل با جهان را بلد است، برجام را دریچه ورود این تعامل قرار داد و پس از سال‌ها مذاکره و سپردن تعهدات یکطرفه به طرف‌های غربی بدعهد، شد آنچه نباید می‌شد.
ملت ایران خوب به یاد دارند که دولت برآمده از اصلاحات در مواضعی شتابزده حتی آب خوردن مردم را به امضای برجام منوط کرد و رسانه‌ها فردای روز امضای برجام ادعا کردند که سیل شرکت‌های اروپایی و غربی برای امضای قرارداد با تهران به راه افتاده است، اما این رؤیاپردازی‌ها چندان دوام نداشت و چند شرکت نفتی اروپایی که قرارداد نصف و نیمه با تهران بستند، با اشاره امریکا زیر تعهدات خود زدند و بدون کم‌ترین هزینه‌ای، نیامده ایران را ترک کردند. با روی کارآمدن دولت مردمی، اما این رویه تغییر کرده است، رئیسی از همان روز‌های اول دولتش اگرچه خود را متعهد به برجام می‌داند، اما بار‌ها تأکید کرده که سیاست خارجی خود را به این توافقنامه گره نزده و همه تخم مرغ‌های خود را درون سبد برجام قرار نخواهد داد. اما در عین حال مسیر دیپلماتیک برای حل این مناقشه را که غرب آغازگر آن بوده، نبسته است.
آنچه در دولت رئیسی مشهود می‌نماید، تقویت روابط با کشور‌های همسایه و همسو است که سفر امیر قطر، رئیس‌جمهور تاجیکستان، رئیس‌جمهور ترکمنستان، وزیر امورخارجه پاکستان، رئیس‌جمهور ونزوئلا و اکنون رئیس‌جمهور قزاقستان طی ۴۰ روز گذشته نشانه‌ای از این رویکرد است که سفر رئیسی به کشور‌های روسیه، عمان، قطر، ترکمنستان و تاجیکستان را هم از این زاویه باید تحلیل کرد. شاید اوج این همگرایی در عضویت ایران در پیمان اقتصادی و امنیتی شانگ‌های باشد.
رئیسی کوشیده است به جای نگاه به غرب، آن هم محدود به چند کشور اروپایی، چند‌جانبه‌گرایی و نگاه به شرق را در دستور کار خود قرار دهد و همین عامل اکنون جمهوری اسلامی ایران را به کانون رایزنی‌های منطقه‌ای تبدیل کرده و انتظار می‌رود، متأثر از تحولات جهانی و منطقه‌ای ایران به محور بلوک‌های اقتصادی در منطقه تبدیل شود. استقبال رسمی از رئیس‌جمهور قزاقستان


دیروز رئیس‌جمهور کشورمان از قاسم ژومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، در سعدآباد استقبال کرد. همزمان با سفر توکایف به ایران، نخستین قطار کریدور جدید ریلی KITI (قزاقستان - ترکمنستان - ایران- ترکیه) وارد ایستگاه راه‌آهن تهران شد. رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و همتای قزاقستانی وی سال گذشته در حاشیه اجلاس همکاری‌های شانگ‌های در تاجیکستان با یکدیگر دیدار و گفت و کردند و دراین دیدار قرار شد همکاری‌های دو‌جانبه از جمله همکاری‌های ریلی افزایش یابد. امضای ۹ یادداشت تفاهم و سند همکاری
پس از استقبال رسمی، نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و قزاقستان به ریاست رؤسای جمهور دو کشور برگزار شد؛ که حاصل این نشست امضای ۹ یادداشت تفاهم و سند همکاری بین ایران و قزاقستان بود. «یادداشت تفاهم میان مرکز مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه و مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی وزارت امور خارجه قزاقستان»، «برنامه مبادلات فرهنگی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و وزارت فرهنگ و ورزش قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری در زمینه مطالعات تحلیلی و تبادل تجربه میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تجارت و همگرایی قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری در خصوص افزایش تجارت دوجانبه، میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تجارت و همگرایی قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت جهاد کشاورزی ایران و وزارت کشاورزی قزاقستان در زمینه کشاورزی»، «یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت جهاد کشاورزی ایران و وزارت کشاورزی و وزارت صنعت و توسعه زیرساخت قزاقستان در زمینه تجارت و ترانزیت محصولات کشاورزی»، «یادداشت تفاهم همکاری بین سازمان صدا و سیمای ایران و آژانس دولتی خبر قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری شرکت ملی نفت ایران با شرکت گاز مونای گاز قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری میان راه آهن ایران و شرکت سهامی راه آهن ملی قزاقستان» اسنادی بود که در حضور سران ایران و قزاقستان به امضای وزرا، استانداران و مسئولان مربوطه دو کشور رسید. نگاه‌های مشترک ایران و قزاقستان در مسائل منطقه‌ای و جهانی
دکتر سید ابراهیم رئیسی سپس در نشست مطبوعاتی مشترک با قاسم ژومارت توکایف، با اشاره به افزایش ۵۰ درصدی روابط تجاری دو کشور در چند ماه اخیر، اظهار داشت: ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری دو کشور این گنجایش را دارد که در گام اول حجم مبادلات تجاری از سطح فعلی تا ۳ میلیارد دلار افزایش یابد. جمهوری اسلامی ایران مصمم است علاوه بر روابط دوجانبه با قزاقستان، روابط و همکاری‌های منطقه‌ای بین دو کشور و کشور‌های منطقه نیز، از جمله در سازمان‌های منطقه‌ای، از قبیل سازمان همکاری‌های شانگ‌های و اتحادیه اوراسیا گسترش یابد. رئیس‌جمهور همکاری با همسایگان در دریای خزر را برای کشورمان دارای اولویت دانست و گفت: بنا داریم این همکاری‌ها را گسترش دهیم و علاوه بر همکاری‌های منطقه‌ای، بنای دو کشور آن است که در سازمان‌های بین‌المللی و همکاری‌های بین‌المللی نیز گام‌هایی جدی بردارند.
دکتر رئیسی با اشاره به اینکه دو کشور در مسائل منطقه‌ای و جهانی نگاه‌های مشترکی دارند، افزود: ایران و قزاقستان نسبت به تحولات افغانستان مواضع مشترکی دارند. دو طرف بر این اعتقاد هستند که راهکار رفع مشکلات افغانستان تشکیل دولتی فراگیر است که همه گروه‌های سیاسی و اقوام را نمایندگی کند. رئیس‌جمهور اظهار داشت: همچنین دو کشور در این مسئله اتفاق نظر دارند که حضور بیگانگان در منطقه به هیچ‌عنوان امنیت‌ساز نیست و مشکلی را از منطقه حل نخواهد کرد. اعتقاد و باور مشترک ما آن است که فقط کشور‌های منطقه می‌توانند مسائل منطقه را حل کنند. برنامه‌ریزی برای ایجاد اتاق بازرگانی مشترک
قاسم ژومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان نیز در این نشست مطبوعاتی با اشاره به روابط خوب همسایگی، اشتراکات تاریخی و فرهنگی دو کشور را عمیق توصیف و تصریح کرد: در دوره قحطی و خشکسالی، خیلی از قزاق‌ها در ایران پناه گرفتند و این کشور با آغوش گرم از هموطنان ما استقبال کرد؛ قزاقستانی‌ها هرگز این مسئله را فراموش نخواهند کرد. توکایف با بیان اینکه آیت‌الله رئیسی سهم بزرگی در ارتقای سطح روابط دو کشور دارند، خاطرنشان کرد: تعاملات دو کشور در ۳۰ سال سپری شده از آغاز روابط دیپلماتیک، همواره رو به گسترش و تحکیم بوده است. سطح همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف از جمله فرهنگی و همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای نیز به شکل قابل توجهی ارتقا یافته است.
‌توکایف فعالیت منظم کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور را در گسترش و توسعه روابط مؤثر دانست و خاطرنشان کرد: برای ایجاد اتاق بازرگانی مشترک بین دو کشور برنامه‌ریزی کرده‌ایم. در این راستا قزاقستان برای تجار ایرانی روادید ۱۴ روزه فرودگاهی صادر می‌کند.