گرانی انحصاری لوازم خانگی

حمیدرضا حلاجیان/ راهروهای عریض و طویل بازار اطلس را مغازه های نسبتا بزرگ و کوچک لوازم خانگی محاصره کرده اند؛ فروشگاه هایی مملو از اجناس مختلف و البته تهی از مشتری، صاحبان مغازه ها هر یک سعی در سرگرم کردن خود دارند یا سر در موبایل شان دارند  یا بی آن که اغلب حرف جدی داشته باشند، در کنار هم نشسته اند و گاهی در سکوتی کَر کننده به نقطه ای زل می زنند؛ می توان حدس زد کاسبی که چشمش به در دوخته شده در فکر چیست. ساعت حدود 12 ظهر است و خلوتی راهروهای بزرگ ترین کلونی فروش لوازم خانگی در مشهد حیرت آور است؛ هر چند به نظر یکی از کسبه می شود به این وضعیت هم عادت کرد. واردات تا ابد نمی تواند ممنوع باشد به دنبال گرانی های اخیر لوازم خانگی قصد بازار کردیم تا قیمت ها را بی واسطه لمس کنیم و علت را از مغازه داران جویا شویم. قبل از رفتن به بازار، مصاحبه ای از امید قالیباف سخنگوی وزارت صمت نظرم را جلب کرد که گفته بود: «واردات کالاهایی که تولید بالا دارند و رقابت پذیر هستند، مثل لوازم خانگی، باید آزاد شود و این موضوع در دست بررسی و در فرایند تصمیم گیری است. واردات تا ابد نمی‌تواند ممنوع بماند. خط قرمز این است که به تولید داخل ضربه نخورد. اما اگر واردات کالا منجر به بهبود کیفیت و قیمت بهتر شود، اقدام به لغو ممنوعیت واردات می‌کنیم.» صحبت های قالیباف باعث شد تاثیر نبود واردات بر بازار را ضمن پرس وجوها به صورت ویژه از فروشندگان جویا شوم. قیمت بالا، جنس بی کیفیت و مشتری که مجبور است وارد یکی از مغازه های نسبتا بزرگ می شوم و از صاحب مغازه راجع به گرانی های اخیر می پرسم که  او گرانی ها را تایید و علت را انحصار اعلام می کند. او میزان گرانی ها را تا 30 درصد برای بعضی از کالا ها اعلام می کند و ادامه می دهد: همان اتفاقی که برای خودرو افتاده، این بار برای لوازم خانگی در حال وقوع است؛ انحصار باعث می شود شرکت های داخلی احساس نیاز برای ارتقای محصول شان نداشته باشند پس جنس بی کیفیت و با قیمت بالا عرضه می شود و البته مشتری مجبور به خرید آن خواهد بود. به علت تورم هرسال با افزایش قیمت ها روبه رو هستیم در گذر از راهروهای سوت و کور بازار وارد یکی از نمایندگی های برند تولید لوازم خانگی ایرانی می شوم؛ فروشنده افزایش قیمت بین 10 تا 15 درصدی را تایید می کند و البته می افزاید: هر سال ما به این افزایش قیمت ها مبتلا هستیم و آن هم به علت تورم موجود در کشور است؛ شما حساب کنید که همه چیز از ابتدای سال تا امروز گران شده، چطور این افزایش ها روی اجناس ما اثر نگذارد؟ این گرانی ها باعث کسادی بازار هم می شود چرا که با قدرت خرید مردم همخوانی ندارد؛ امروز تا الان فقط یک مشتری وارد مغازه ام شده، او هم فقط نگاه کرده و قیمت ها را پرسیده و رفته است. باید چهره زوج های جوان را دید که چقدر غمگین اند فروشنده مغازه ای که صاحب نمایندگی یکی از برندهای ایرانی است ادامه می دهد: تا قبل از این که جلوی واردات گرفته شود کسی به اجناس ایرانی نگاه نمی کرد، همه به برندهای خارجی اقبال نشان می دادند و از وقتی کالاهای خارجی وارد نمی شود مردم مجبورند اجناس ایرانی را بخرند و دلیل دیگر خرید کالاهای ایرانی توسط مردم، ناتوانی مالی آن هاست؛ مردم پول ندارند و در همین حال باز قیمت اجناس  ایرانی  بالا می رود و این جاست که همه تقاضای خرید اقساطی می کنند. باید چهره زوج های جوان را در این بازار دید که چقدر غمگین اند. ما از خدا می خواهیم که قیمت ها به کمترین حالت برسد. در چنین حالتی است که بازار رونق می گیرد و همه سود خواهند کرد.با فروشنده دیگری که در کنار مغازه اش ایستاده صحبت می کنم. او نیز با اشاره به راهرو های خالی بازار از کسادی گلایه دارد و معتقد است: این گرانی ها برای هیچ کس خوب نیست. فروشنده مغازه نسبتا کوچک افزایش قیمت ها را برای انواع کالا ها متفاوت می بیند و از افزایش 30 درصدی در بعضی از کالا ها خبر می دهد.در حالی که با متصدی مغازه صحبتم را به پایان بردم، نگاهم متوجه چند نفری شد که به همراه زوجی جوان وارد مغازه دیگری در بازار شدند، بی معطلی خود را به آن مغازه رساندم تا فرایند خرید آن ها را ببینم. فروشنده قبلی راست می گفت، حیرت و عصبانیت همراه با غم را می شد از چهره زوج جوان و البته همراهان آن ها تشخیص داد؛ بهت گرانی حتی برای خرید کالاهای تولید داخلی همه را فرا گرفته بود و تکان دادن سر مرد جوان از روی نگرانی توام با استیصال صحنه ای تکراری شده بود.بعضی از مغازه های طبقات بالای بازار دایر بودند و در صورت دایر بودن هم می توان آن ها را جزو بایرها دانست. یکی از علل گرانی نوسانات ارزی است به یکی از مغازه ها که مرد میان سال و استخوان خرد کرده ای پشت میز نشسته بود وارد شدم و از او درباره گرانی ها و دلایل آن پرسیدم؛ او با روی باز مرا به دفترش دعوت و گویی که از نبود مشتری خیالش راحت است شروع به صحبت کرد.وی یکی از علت های اصلی افزایش قیمت را نوسانات قیمت دلار دانست و اضافه کرد: تجربه 25 ساله من ثابت کرده قیمت ها در کشور ما پایین نمی آید و ما همواره افزایش قیمت داریم یا اگر روند کاهش قیمت را تجربه کنیم،تجربه ای با عمر بسیار کوتاه است که بعد از آن قیمت ها بیش از گذشته افزایش پیدا خواهد کرد.وقتی از نسبت قیمت دلار با کالاهای داخلی سوال کردم، او توضیح داد: خیلی از قطعات کالاهای تولید داخل از خارج وارد می شود و مضاف بر آن قیمت فلزات استفاده شده در لوازم خانگی به طور غیر مستقیم تابع قیمت ارز است.صاحب فروشگاه لوازم خانگی در باره جلوگیری از ورود لوازم خانگی به بازارهای داخلی گفت: این تصمیم بدی بود که باعث آشفتگی در بازار شد، هیچ جا به صورت سلیقه ای با این موارد نمی توان برخورد کرد، علاوه بر این الان قاچاق کالای خارجی بیشتر از گذشته و با قیمت گزاف تر وجود دارد حتی با این شرایط که هیچ خدمات پس از فروشی برایشان نیست؛ با همه این ها هنوز مردم به کالاهای خارجی تمایل دارند چرا که کیفیت آن ها اصلا با اجناس داخلی قابل مقایسه نیست. ایجاد مافیا به علت انحصار او ادامه داد: مسئله مهم تر از همه ایجاد مافیا به علت انحصار است همان طور که در خودرو به وجود آمده است. مثلا حدود یک سال و نیم پیش فرد قدرتمندی اقدام به واردات یک برند ماشین لباس شویی از ترکیه کرده بود که البته کارتن ها و بسته بندی آن قدر تمیز بود که مشخص بود با کولبر و این ها وارد نشده و از کانتینر استفاده شده بود؛ کالا هم وارد بازار شد و سود هنگفتی برایشان داشت.شایان ذکر است که سوالات ما از مسئولان صنفی این حوزه به رغم تلاش چند باره بی نتیجه و سوالات ما از آن ها بی جواب ماند.