جستجوگرانی که به کویر خو گرفته‌اند
مرضیه موسوی- شهروند آنلاین؛ «جسی» 10 سالش شده و کم‌کم برای بازنشستگی آماده می‌شود. به جز چند ماه اول، بقیه عمرش را در پایگاه امداد هلال‌احمر گذرانده و همانجا آموزش‌های عمومی و تخصصی برای جست‌وجوی افراد زنده را دیده است.
این روزها که پا به سن گذاشته و توان خود را برای سرعت‌عمل بالا کم‌کم از دست می‌دهد، در همان پایگاه تحت مراقبت و البته تمرین مربیان آنست است.
«وحید نجاتی»، سرمربی تیم آنست استان یزد که از روز نخست تشکیل این تیم، در پایگاه حضور داشته، می‌گوید: «اهمیت سگ‌های زنده‌یاب بعد از زلزله بم در هلال‌احمر پررنگ‌تر شد به طوری که به مرور در هر استان یک تیم آنست مستقر شد با دو سگ آموزش‌دیده. سگ‌های ژرمن که برای تربیت در این تیم‌ها استفاده می‌شوند، سگ‌هایی باهوش هستند و بیش از بقیه سگ‌ها در برابر آب و هوای سرد یا گرم مقاوم هستند. برای همین هم در استان اردبیل و هم در استان یزد، از سگ‌های ژرمن به عنوان سگ‌های زنده‌یاب استفاده می‌شود.»
حالا که این سگ‌ها 10 سال است که در پایگاه امدادی یزد و در آب و هوای کویری این استان زندگی می‌کنند، به گرمای آن هم عادت کرده‌اند، اما سگ‌های زنده‌یاب این استان با سگ‌های آموزش‌دیده در استان‌های دیگر تفاوت قابل‌توجهی دارند؛ زندگی طولانی‌مدت این سگ‌ها در گرمای کویر یزد باعث شده تا آنها از عملیات در دیگر استان‌ها معاف شوند؛ چراکه با این آب و هوا خو گرفته‌اند و قرار گرفتن در آب و هوایی دیگر ممکن است سگ‌ها را به دردسر بیندازد.
نجاتی می‌گوید: «سگ‌های آنست استان یزد به ماموریت‌های دیگر استان‌ها اعزام نمی‌شوند مگر در شرایط خیلی اضطراری. مردم درباره این سگ‌ها اطلاعات کمی دارند و همین موضوع باعث به وجود آمدن توقعاتی از طرف آنها می‌شود. اول اینکه این سگ‌ها، سگ‌های زنده‌یاب هستند و برای پیدا کردن جنازه تربیت نشده‌اند. با این حال برای جست‌وجوی پیکر مفقودشده‌ها مثلا در سیلاب، توقع دارند که از تیم آنست هم استفاده کنیم. در حالی که این سگ‌ها وقتی کارایی خواهند داشت که روزنه‌ای برای گردش بو و هوا در آن وجود داشته باشد. با این وجود، هروقت حادثه‌ای رخ می‌دهد از ظرفیت تمام تیم‌ها ازجمله آنست استفاده می‌کنیم تا هم خانواده‌های مفقودان و حادثه‌دیدگان را دلگرم کنیم و هم همه راه‌ها برای نجات احتمالی افراد را طی کرده باشیم.»
مانوری که از دلسردی می‌کاهد
جست‌وجو در کویر، سگ‌های آنست را زودتر از هر عملیات دیگری خسته می‌کند؛ راه رفتن و دویدن برای مدت‌طولانی در تیغ آفتاب برای این حیوانات کار ساده‌ای نیست. بافت خشت‌وگلی اغلب خانه‌ها در یزد هم از دیگر چالش‌های پیش روی تیم آنست برای موفقیت در عملیات‌هاست.
نجاتی می‌گوید: «کمتر کسی شانس زنده ماندن زیر آوار خانه‌های خشت‌وگلی را دارد؛ چراکه با فرو ریختن ساختمان، روزنه‌ای برای نفس کشیدن وجود ندارد و فرد حتی اگر از ضربه جان به در برده باشد، دچار خفگی می‌شود. اگر مدت زمان زیادی از حادثه نگذشته باشد، سگ‌های جست‌وجوگر هلال‌احمر می‌توانند محل فرد مانده زیر آوار را تشخیص دهند، اما اگر زمان زیادی از مرگ این فرد گذشته باشد و اصطلاحا جمود نعشی اتفاق بیفتد، سگ‌های ما قادر به پیدا کردن جنازه نخواهند بود. ماموریت اخیر سگ‌های جست‌وجوگر یزد حادثه ریزش ساختمان بر اثر سیلاب در مردادماه بود که پیکر فرد غرق‌شده، از میان گل‌ولای پیدا شد.»
او از چالش دیگری می‌گوید که در کارایی سگ‌های جست‌وجوگر تاثیر زیادی دارد: «تربیت جست‌وجو برای سگ‌ها از طریق سیستم پاداش و تشویق انجام می‌شود، اما اگر این سگ‌ها به صورت پیاپی در ماموریت‌هایی حضور داشته باشند که نتوانند گم شده را پیدا کنند، در نتیجه جایزه‌ای هم نصیبشان نمی‌شود. این باعث می‌شود به مرور از این کار که برای آنها حکم بازی را دارد دلسرد شوند. برای همین ما مجبوریم هر هفته برای آنها تمرین‌های ساختگی برگزار کنیم تا با دریافت جایزه، همچنان آمادگی لازم را داشته باشند.»
چالش سگ‌های آنست در یزد
تشکیل تیم‌های آنست در هر استان و تداوم فعالیت‌های آنها با مشکلات و چالش‌های زیادی روبرو است؛ از تامین غذا و مراقبت‌های جسمی از سگ‌ها گرفته تا تمرینات مختلف مربوط به آنها.
نجاتی می‌گوید :«یکی از تمرینات سگ‌ها، عادت دادن آنها به محیط‌های مختلف است. برای همین باید آنها را در فضاهای مختلف از جمله پارک و خیابان و … ببریم تا بتوانند با دیگر انسان‌ها و همچنین گونه‌های جانوری ارتباط برقرار کنند. اما در برخی از شهرها مردم نگاه خوبی به این موضوع ندارند و به سختی اجازه بردن این سگ‌ها به مکان‌های عمومی شهر را می‌دهند. خوشبختانه در یزد مردم برخورد بدی با حیوانات ندارند و آنها را از پارک‌ها بیرون نمی‌کنند. اما گاهی که با ناراحتی برخی شهروندان روبرو می‌شویم باید به آنها توضیح دهیم که این‌ها سگ‌های زنده‌یاب هستند و باید با محیط‌های مختلف اخت شوند.»
اهمیت حضور مربیان مربیان آنست در کنار هر قلاده سگ جست و جو گر را نباید دست کم گرفت؛ افرادی که پیش از حضور سگ‌ها در محل آوار و یا حادثه، به ارزیابی موقعیت می‌پردازند تا احتمال خطر را برای افراد حادثه دیده و همچنین تیم جست و جو کم کنند. از پایدار بودن سازه ویران شده مطمئن شوند و محیط عملیات را برای انجام ماموریت امن کنند.
نجاتی می‌گوید :«سگ‌های زنده‌یاب مزیت‌های زیادی نسبت به دستگاه‌های زنده‌یاب دارند. یکی از مهمترین این مزیت‌ها بالا بردن سرعت عمل در عملیات است. این شگ‌ها حتی برای ماموریت‌های جست و جو در کویر هم کارآمد هستند به شرطی که موقعیت رخ دادن حادثه را بدانیم. مثل حادثه‌ای که اخیرا در کویر رخ داده بود و ما موقعیت حادثه را می‌دانستیم و فرد حادثه را به کمک سگ‌ها با سرعت بیشتری پیدا کردیم.»
کوهستان، جاده، کویر
حوادث جاده‌ای، در صدر حوادث معمول در استان یزد هستند. با گرم شدن هوا در نیمه اول سال، حوادث کوهستان هم به اوج خود می‌رسند، اما حوادث کویر در هر فصلی از سال در این استان در حال وقوع‌اند. هرچند در فصل پاییز تعداد این حوادث بیشتر از هر زمان دیگری می‌شود.
«سیدمهدی حسینی»، معاون امدادونجات هلال‌احمر یزد می‌گوید: «به‌طور متوسط 10 تا 15 حادثه در ماه در استان یزد رخ می‌دهد که اغلب آنها حوادث جاده‌ای هستند. چراکه یزد در مرکز ایران واقع شده و مسیرهای شمال به جنوب کشور از این استان عبور می‌کند. حوادث مربوط به شن‌زار و کویر گرچه بعد از حوادث جاده‌ای و کوهستان قرار دارند، اما در کشور ما این حوادث بیشتر در استان یزد به‌وقوع می‌پیوندند. ما بیشترین آمار گمشدگی‌ها در کویر را در بین استان‌های کشور داریم. برای همین تیم آنست می‌تواند در پیدا کردن افراد مفقودشده در کویر موثر باشد البته در شرایطی که فضا برای انجام عملیات از طریق سگ‌های زنده‌یاب مهیا باشد.»
سگ‌های تجسس تیم آنست علاوه بر کویر در حوادث آوار که در سال‌های گذشته در یزد رخ داده هم حضوری موثر داشته‌اند. حسینی می‌گوید: «در سال‌های گذشته حوادثی مثل تخریب خانه‌های مسکونی به‌خصوص در بافت قدیمی یزد داشتیم. سگ‌های زنده‌یاب در این حوادث به کمک تیم‌های جست‌وجوی هلال‌احمر آمدند و در برخی از این حوادث موثر بودند و باعث پیشرفت عملیات شدند.»
//انتهای پیام
