پیام‌های همکاری نظامی ایران و روسیه

علی بیگدلی کارشناس روابط بین‌الملل  
 
 
 


قطعنامه 2231 اعلام مي‌دارد ايران تا سال 2023 حق خريد و فروش تسليحات ندارد. با ورود جهان به 2023 ايران اين حق را براي خود قائل شده است که همکاري نظامي خود را با روس‌ها گسترش دهد. ايران مشتري سوخو35 است و در برابر، روس‌ها نيز خواستار خريد موشک و پهپادهاي ايراني‌اند. خريد و فروش سلاح در برابر سلاح به نفع روسيه است زيرا روس‌ها در شرايط تحريمي قرار دارند و اين معامله پاياپاي نشان مي‌دهد که دست روس‌ها بسته نيست. روس‌ها مي‌خواهند به غرب ثابت کنند که به رغم تحريم‌هاي گسترده عليه مسکو، روسيه در انزوا قرار نخواهد گرفت. زيرا روس‌ها به صورت مستقيم و غيرمستقيم رابطه اقتصادي با ساير کشورها برقرار مي‌کنند. در اينجا بايد به نکاتي توجه شود. در علم سياست «قطار منوريل» به کشورهاي گفته مي‌شود که تنها روي يک خط عمل مي‌کنند و روابط خود را با يک کشور توسعه مي‌دهند. اين تئوري اعلام مي‌‌کند که يک جانبه گرايي در حوزه بين‌المللي اشتباه است زيرا بر اساس علم سياست دولت‌ها هر مقدار بر تنوع شرکاي اقتصادي خود بيفزايند، از آسيب پذيري کمتري برخوردار خواهند بود. براي نمونه محمد بن سلمان با غرب و شرق عالم از آمريکا تا روسيه داد و ستد مي‌کند تا از آسيب پذيري خود بکاهد. ايران نيز بايد چنين تنوعي را در دستورکار قرار دهد و اين مورد به نفع توسعه اقتصادي ايران است. از قبل قابل پيش بيني بود که تهران با روس‌ها در ارتباط با مسائل نظامي به همکاري‌هاي بيشتر روي خواهد آورد. روابط ايران با روسيه در شرايط کنوني که اوکراين براي اروپايي‌ها در اولويت قرار دارد براي اروپايي‌ها مطلوب نيست. چرا که اروپا اوکراين را به نوعي عضو خود مي‌داند اين نگاه موجب شده اروپايي‌ها به موضع گيري و حتي وضع تحريم‌هاي مختلف عليه ايران روي آورند. اروپايي‌ها آغاز مذاکرات برجامي را تنها از دريچه خود مي‌دانند زيرا سال‌ها بين ايران و آمريکا در ارتباط با پرونده هسته‌اي ايستاده‌اند، احتمال اينکه ديگر تمايل چنداني نداشته باشند که بين ايران و آمريکا در مساله هسته‌اي بايستند وجود دارد. از اين جهت تهران نبايد اجازه دهد اين دريچه در مورد برجام بسته شود. چرا که در شرايط کنوني برجام و بازگشت به آن است که موجب خواهد شد تهران از وضعيت اقتصادي کنوني خارج شود و هر روز شاهد موضع گيري‌هاي ساير کشورها عليه ايران نباشيم.