گروه انرژی: پاکستان به‌تازگی وضعیت فورس‌ماژوری را به ایران اعلام کرده است تا تعهدات قراردادی خود درخصوص تکمیل پروژه چند میلیارد دلاری خط لوله گازی با ایران را به دلیل عوامل خارجی که خارج از کنترل اسلام‌آباد قرار دارند، تعلیق کند؛ عوامل خارج از کنترل اسلام‌آباد درواقع همان تحریم‌های آمریکا علیه ایران است، تحریم‌هایی که در سال‌های گذشته جدی‌تر شده و رابطه ایران با پاکستان را هم تحت‌الشعاع قرار داده است.
به گزارش تجارت، پایگاه خبری داون پاکستان نوشت: دولت پاکستان با این اطلاعیه، ناتوانی خود را برای پیگیری این پروژه ابراز کرده است مگر این که تحریم‌های آمریکا علیه ایران رفع شود یا واشنگتن به اسلام‌آباد چراغ سبز نشان دهد تا این پروژه‌ که تقریبا به مدت یک دهه متوقف مانده است را ادامه دهد. طبق اظهارات مکتوبی که مصدق مالک، وزیر نفت پاکستان به مجلس ملی داده است، این کشور تحت قرارداد خرید و فروش گاز، یک اخطاریه فورس ماژور به ایران صادر کرده است که در نتیجه، تعهدات پاکستان تحت این قرارداد را به حال تعلیق در می‌آورد. وزیر نفت پاکستان همچنین به این موضوع اشاره کرد که ایران به اعلام وضعیت فورس ماژور اعتراض کرده است. این پاسخ به پرسش‌های یک نماینده درباره این بود که آیا پاکستان، تاریخی برای تکمیل پروژه خط لوله گازی تعینی کرده و در صورت تاخیر، آیا جریمه‌ای تعیین شده است. مالک در این پاسخ تصریح کرد: «پروژه خط لوله گاز ایران پاکستان به دلیل تحریم‌های بین المللی علیه ایران متوقف مانده است و فعالیت این پروژه به محض رفع تحریم‌ها علیه ایران و عدم وجود تهدید تحریم‌ها، آغاز خواهد شد. از این رو، نمی‌توان تاریخ و مهلتی برای تکمیل پروژه خط لوله گاز ایران و پاکستان اعلام کرد.» وزیر نفت پاکستان در عین حال، اذعان کرد که اگر ایران این موضوع را به دادگاه بکشاند، اطلاعیه پاکستان درباره فورس ماژور و اعتراض ایران به اعتبار آن تنها از طریق دادگاه داوری بین‌المللی می‌تواند حل و فصل شود. در نتیجه، میزان دقیق جریمه، در صورت صدور آن، منوط به قضاوت داوران خواهد بود. حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه ایران، چندی پیش در سفر به اسلام‌آباد، بر ضرورت تکمیل این پروژه تاکید کرد و گفت: این پروژه به نفع هر دو کشور خواهد بود. در حالی که دو کشور توافق کرده اند تجارت دوجانبه را در پنج سال آینده، به پنج میلیارد دلار برسانند امیر عبداللهیان، گفت: دو طرف باید مذاکراتی برای یافتن راه‌کاری برای بعضی از مشکلات بانکی و مالی بین دو کشور در چارچوب مقررات و قوانین بین‌المللی پیدا کنند.

لوله گازی ایران، تحت تحریم‌های آمریکا
در این میان اما محسن روحی‌صفت، دیپلمات پیشین ایران در پاکستان به تاثیر تحریم‌های آمریکا به ارتباط ایران با کشورها اشاره می‌کند و می‌گوید برای کشیدن خط لوله نیاز به چند میلیاد دلار پول است، اینطور نیست که کشور‌ها پول نقد داشته باشند و به یکباره چند میلیارد دلار در یک پروژه خرج کنند، بلکه از بانک‌های مختلف جهان و سرمایه گذاران استفاده می‌کنند تا این پروژه‌ها تکمیل شود. وقتی تحریم پیش بیاید تمام صندوق‌های بین المللی با آمریکا ارتباط دارند. یا پول آمریکا در آن هاست یا با دلار کار می‌کنند، آمریکا نیز می‌گوید، چون با دلار کار می‌کنید در نهایت نمی‌توانید پروژه‌ای را پیش ببرید که یک طرف آن ایران است. وی درباره علت جلوگیری از توسعه خط لوله گاز ایران در پاکستان به «انتخاب» گفت: نخستین تحریم‌های ایران در حوزه نفت و گاز شروع شد؛ لذا این خط لوله گاز هم مشمول آن تحریم‌ها می‌شود. البته آمریکایی‌ها ۲۰ سال پیش چندان علنی نمی‌گفتند، اما وقتی خط لوله جدی شد، آمریکایی‌ها به پاکستان اطلاع دادند که جلوی این کار را بگیرد. مسئله اینجاست که چرا پاکستان زیر بار این تحریم رفت؟ چون پاکستان ضعیف است و ارتش و زیرساخت‌های آن وابسته به آمریکاست و نمی‌تواند دیدگاه‌های آن را نادیده بگیرد. ممکن است بر سر یک سری مسائل اختلاف وجود داشته باشد، اما موضوع ایران خیلی اساسی است و برای آمریکا اهمیت دارد؛ لذا آمریکایی‌ها خیلی حساس هستند.

اختلاف‌هایی که به‌مرور به تخاصم تبدیل شد
وی در ادامه درباره علت درگیر شدن ایران در پروژه خط لوله گاز با وجود تحریم‌ها اشاره کرد: این موضوع بستگی به روابط در ادوار مختلف دارد. روابط ما با آمریکا در زمان شروع این پروژه خیلی جدی نبود. ما یک سری اختلاف با امریکا داشتیم که به مرور تبدیل به تخاصم شد. وقتی که ما خط لوله را شروع کردیم آمریکایی‌ها اصلا مخالفتی نداشتند و ما خط لوله را تا مرز سیستان آوردیم، اما به شکلی طراحی کردیم که به درد پاکستان و هند هم بخورد.