معمای کمبود شکر همچنان بی جواب

هانیه غلامی/ در چند سال اخیر یکی از دغدغه‌های مهم در صنایع استان تأمین شکر برای کارخانه‏های تولیدات شکربر بوده است و همیشه گلایه‌هایی در این باره توسط تولیدکنندگان وجود داشته است؛ به همین منظور، برای پیگیری وضعیت شکر صنایع با دو مسئول در این حوزه گفت و گو کردم . دبیر انجمن صنایع غذایی استان درباره وضعیت شکر در حوزه صنایع گفت: شکی نیست که شکر کم داریم و آن‌چه انجام می‌شود، مسکن است؛ از جمله مشکلات کارخانه‏ها این است که با پرداخت کرایۀ هنگفت، چغندر را از غرب کشور خریداری می‌کنند و می‌‌آورند. امسال نیز با توجه به این‌که سطح زیرکشت چغندر در استان کمتر از سال گذشته است، واحدهای تولیدی باید خرید از غرب کشور را به میزان بیشتری انجام دهند و هزینه‌های مختلفی از جمله هزینه حمل بر دوش کارخانه‏هاست. وی علت کاهش سطح زیرکشت چغندر در استان را دیر اعلام کردن خرید تضمینی چغندر دانست که در نتیجه کشاورزان کاشت محصولات دیگری را ترجیح می‌دهند و زمان کشت را نیز از دست می‌دهند؛ چون مطمئن نیستند با چه قیمتی از آن‌ها خریداری می‌شود. واردات قند به استان؛ بحران‌ساز برای تولیدکننده شفیعی از واردکردن قند از سایر استان‌ها که به شکر ارزان دسترسی راحت‌تری دارند، به عنوان بحران برای صنایع قند و شکر یاد کرد و ادامه داد: وارد کردن قند به استان با قیمتی پایین تولیدکننده استان را دچار صدمۀ بسیار کرده است و بسیاری از واحدهایی که قند کله و شکسته تولید می‌کرده‌اند، تعطیل شده‌اند؛ برای مثال قندی   که وارد استان می‌شود، در بازار کیلویی 33 هزار تومان به فروش می‌رسد، این درحالی است که تولیدکنندۀ ما شکر را کیلویی  33 تا 34 هزار تومان می‌خرد، این تولیدکننده باید با چه قیمتی به قند تبدیل کند و به چه قیمتی بفروشد تا بتواند با آن قند وارد شده از دیگر استان‌ها رقابت کند. دبیر انجمن صنایع غذایی استان اظهار کرد: متأسفانه بعضی از تجار واردکنندۀ شکر خام که قراردادهایی را با کارخانه‌های خارج از استان برای تبدیل شکر سفید به قند بسته‌اند،  چون بهای تمام شده برایشان کمتر است قند را در استان ما با قیمت 32-33 هزار تومان می‌فروشند و تولیدکنندۀ داخل استان باید شکر را با این قیمت تهیه کند. حواله‌هایی که اعتبار ندارند شفیعی افزود: ما شکر 25 هزار تومانی نداریم و به سازمان‌های ذی ربط هم که مراجعه می‌کنیم پاسخ شان این است که نمی‌توانیم شما را تأمین کنیم و برای تنظیم بازار می‌دهیم؛ برای تنظیم بازار نیز مدتی است حواله‌هایی از جهاد استان برای شرکت آوا تجارت  صادر شده است اما هیچ نتیجه‌ای تا الان گرفته نشده است و تمام تولیدکنندگان در سردرگمی و انتظار برای دریافت حواله هایشان هستند. وی به استفاده از سامانه بازارگاه برای شکر نیز اشاره کرد و گفت: از این سامانه در زمینه خرید نهاده‌های دامی هم استفاده شد و موفق نبود؛ در مورد شکر نیز همان اتفاق افتاده است، وقتی کار در مسیر ادارات قرار می‌گیرد بسیار زمان بر می‌شود. شفیعی معتقد است قیمت‌گذاری دستوری نتیجه خوبی ندارد و اگر اجازه داده شود عرضه و تقاضا قیمت را تعیین کند رقابت باعث می‌شود قیمت هم پایین باشد. 3000 تن شکر سهمیه استان در تصرف یک واحد؟! در ادامه با رئیس خانه صمت استان گفت و گو کردم؛ ابراهیمی در توضیح مصرف شکر در صنایع گفت:  حدود 40 هزار تن مصرف ماهانۀ صنایع شکربر ماست، یعنی کارخانه‌هایی که شکر مادۀ اولیه  یا بخش مهمی از مادۀ اولیه برای آن‌ها محسوب می‌شود و الان ماه هفتم است که هیچ گونه شکری به واحدهای صنعتی تخصیص داده نشده است. متولی تأمین جهاد کشاورزی است و کسی که تقسیم می‌کند خانه صنعت، معدن  و تجارت است. وی افزود: حدود یک ماه پیش جهاد کشاورزی اعلام کرد که  4 هزار و 700 تن بین واحدها توزیع کنیم، ما هم بر اساس میزان مصرف هر واحد سهمیه‌بندی کردیم. 4700 تن، حدود 12 درصد نیاز استان برای یک ماه بود، با این حال، سهمیه‌بندی انجام شد، برای اولین بار مکانی که باید شکر را تحویل می‌داد، شرکتی در تهران بود. درنهایت این 4700 تن روی کاغذ توزیع شد ولی در عمل هیچ تخصیصی به واحدها داده نشد و شرکت تهرانی معتقد بود که 3000 تن از این شکر را یکی از واحدهای استان گرفته است. شکر به هیچ واحد تولیدی نیامد از ابراهیمی سؤال کردم بر چه مبنایی یکی از واحدها توانایی این کار را می‌تواند داشته باشد؟ وی در پاسخ گفت: آن‌چه به ما گفتند این بوده است بنابراین، نهایتا 1400-1500 تن مانده است که آن هم تخصیصی داده نشد و عملاً راه به جایی نبرد و شکر گیر هیچ واحد تولیدی نیامد. اخیرا هم 2500 تن اعلام کرده‌اند که بین واحدها سهمیه بندی و به جهاد برای ادامه کار معرفی کرده‌ایم که شرکت توزیع آن نیز در تهران است. وی اظهار کرد: مقامات استانداری به ما قول داده اند که 10 هزار تن از مبدأ توزیع خود استان طی هفته آینده تخصیص داده شود. سایر استان‌ها این مشکل را ندارند رئیس خانه صمت استان گفت: قیمت هر کیلو شکر اختصاص داده شده برای کارخانه‌ها 25500 تومان است، در استان‌های دیگر طی ماه‌های گذشته شکر به دفعات با همین نرخ مصوب توزیع شده است و قند تولیدی آن‌ها با قیمت 31-32 هزار تومان الان در مشهد به فروش می‌رسد این درحالی است که صنایع ما باید شکر را 32-33 هزار تومان   خریداری کنند، عملاً قدرت رقابت از واحدها گرفته می‌شود و واحدها دچار تعدیل نیرو و تعطیلی می‌شوند، چطور برای سایر استان‌ها این امکان وجود دارد؟ در استان ما شکر فراوان است ولی واحدها باید با قیمت 33 هزار تومان خریداری کنند. با معرفی دستگاه دولتی بوده است دوباره از رئیس خانه صمت استان پرسیدم آیا ادعای این شرکت را که گفته است یکی از واحدهای استان 3000 تن شکر را گرفته است پیگیری کرده اید؟ شما مسئول توزیع هستید، آن واحد چطور توانسته است  این مقدار زیاد شکر را دریافت کند؟ به طوری که سایر واحدها امکان گرفتن شکر نداشته باشند! ابراهیمی در جواب گفت: تحویل شکر با معرفی دستگاه‌های مربوط انجام می‌شود، به ما اعلام کرده‌اند، اگر این ادعا صحت داشته باشد، با معرفی یک دستگاه دولتی اتفاق افتاده است و این دستگاه دولتی هم نمی‌تواند استان ما باشد، چون شکری که برای صنعت اختصاص داده می‌شود متولی‌اش جهاد کشاورزی است و در اختیار ما می‌گذارد و ما توزیع می‌کنیم، نمی‌دانم چقدر صحت دارد؛ ولی چیزی که به ما گفته‌اند همان بوده است، قطعا این کار جهاد کشاورزی استان ما نیست. اگر این اتفاق واقعیت داشته باشد باید مستقیم از تهران اتفاق افتاده باشد. سرگردانی تولیدکننده برای دریافت کد رئیس خانه صمت استان در پاسخ به این سوال که علت انتخاب شرکت توزیع کننده در تهران چه بوده است؟ گفت: آن‌چه من شنیدم این شکر را بخش خصوصی وارد کرده است و در دفعات قبل همه از اداره غله استان شکر را دریافت می‌کردند. در نهایت به ماجرای سامانه بازارگاه اشاره کردم و پرسیدم خرید از آن‌جا به چه شکل خواهد بود و آیا تمهیدات لازم برای این اتفاق افتاده است؟ ابراهیمی جواب داد: آن چیزی که می‌گویند این است که به زودی شکر هم مانند بسیاری دیگر از اقلام از جمله آرد، نهاده دامی و ... وارد سامانه بازارگاه می‌شود، این موضوع مستلزم دریافت یک کد بود، واحدها 10-15 روزی سرگردان دریافت این کد بودند. ابراهیمی افزود: از یک ماه دیگر شرایط مقداری متفاوت خواهد شد چون فصل برداشت چغندر است و شرایط مقداری بهتر می‌شود ولی ما فصل تابستان را که بسیاری از محصولات باید کنسرو می‌شد، از دست دادیم و کشاورزی و باغداری ما آسیب دید به دلیل ناتوانی در تأمین شکر صنایع. برای تکمیل گزارش سعی کردیم با مدیران جهاد کشاورزی استان صحبت کنیم اما متاسفانه نتیجه ای حاصل نشد.