شیر بی صرفه!

 در آخرین جلسه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی، استاندار بعد از استماع پاره ای از مشکلات در این حوزه پیشنهاد تشکیل کارگروه شیر را داد؛ نظری در این جلسه گفت: در حوزه لبنیات پیشنهاد من این است یک کارگروه ویژه برای موضوع دامداری و کشاورزی که دو سال تحت تأثیر خشکسالی مفرط و شدید قرار گرفته، تشکیل شود و این موضوعات در ذیل آن بررسی و رفع شود.  اما مشکل از آن جا شروع شد که موضوع خروج شیر خام از استان و ورود فراوری های لبنی به استان مطرح شد؛ موضوعی که جعفری معاون بهبود تولیدات دامی استان، در مصاحبه با خراسان به آن واکنش نشان داد و میزان ورود و خروج شیر خام از استان را این طور بیان کرد: برابر آمار سامانه قرنطینه دام‎پزشکی، ورودی شیر خام به استان از ابتدای امسال 29435 تن و خروجی شیر خام 23243 تن بوده است. این ارقام تراز ورودی شیر را مثبت عنوان می کند که خود موضوع مهمی در این زمینه است اما موضوعات دیگر در این حوزه مثل کم شدن ظرفیت کارخانه های لبنی به دلیل تورم، کم شدن قدرت خرید و همچنین به صرفه نبودن تولید شیر توسط دامداران را بار دیگر به مسئولان مربوط گوشزد می کند.   چرا شیر از استان خارج می شود؟  سراج احمدی عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان درباره خروج شیر خام و ورود محصولات لبنی فراوری شده به استان بیان کرد: از بین حدود ۲۰۰ کارخانه تولید محصولات لبنی در استان تنها 70 عدد از آن ها در حال فعالیت‎اند؛ این در حالی است که ما 90 درصد پنیر پیتزای مصرفی در کشور را تولید می کنیم و طبیعی است که کل این مقدار تنها مصرف استان نیست و برای کل کشور است؛ بسیاری از کارخانه های ما با ظرفیت های پایین تر خودشان در حال کار هستند، حالا چرا شیر از استان خارج می شود در حالی که می تواند در کارخانه های خود استان که ظرفیت خالی دارند، فراوری شود حتی با برند خود شرکت های خارج از استان و با همان ویژگی که باعث رونق اشتغال، بهره وری بالاتر و گردش مالی مناسب تر در استان خودمان شود که این هم به نفع دامدار و هم به نفع تولیدکننده و مصرف کننده خواهد بود. حالا وقتی این شیر خارج می شود محصول نهایی به دلیل کرایه حمل گران تر خواهد شد.   لبنیات سنتی و موضوع نظارت او درباره لبنیات فروشی های سنتی اظهار کرد: یکی از موضوعات مهم در حوزه لبنیات، کارگاه های زیر پله ای و لبنیاتی های سنتی است که ما در مورد نظارت آن ها دچار خلأ قانونی هستیم، چرا که ما نمی دانیم این لبنیاتی ها باید تحت نظارت دام‎پزشکی باشند یا معاونت غذا و دارو و این خلأ قانونی است که وجود دارد؛ پروانه های آن ها اغلب در رسته خواربارفروش قید شده است، و تنها نظارت برآن ها موضوع بهداشت فنی و محیط است و از تولیدات آن ها نمونه برداری و آزمایش برای سالم بودن محصولات گرفته نمی‌شود؛ در حالی که در کارخانه‎ها به صورت مستمر از تمام مراحل تولید و عرضه نمونه برداری و آزمایش انجام می‌شود؛ هم از شیر به عنوان ماده اولیه هم از  لوازم تولید و ظروف بسته بندی و... چنین مسائلی باعث می شود که هزینه های کارگاه‌ها از تولیدی های صنعتی کمتر باشد.   سرانه مصرف شیر نصف دنیا عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان درباره سرانه مصرف شیر بیان کرد: سرانه مصرف شیر در ایران در سال 70 کیلو بود، در حالی که این عدد در دنیا 110 کیلوگرم را نشان می داد و حالا باتوجه به افزایش قیمت ها و مشکلات اقتصادی خانواده ها  حتما آمارهای واقعی به 50 کیلو رسیده است و این خود می‌تواند به افزایش هزینه های درمان و پوکی استخوان و مشکلات دندان و بیماری‌های آن در سال‌های آینده دامن بزند. سراج احمدی درباره تشکیل کمیته شیر در استان برای پیگیری مسائل این حوزه که سال ها قبل در شورای گفت و گو به تصویب رسیده بود، بیان کرد: متاسفانه چند سال است که جلسات این کمیته تشکیل نمی شود. در گذشته در شورای گفت وگوی استان مصوبه ای داشتیم مبنی براین که عوارضی از نوشابه ها و چربی های ترانس بالا اخذ و در جهت افزایش مصرف شیر هزینه شود، این موضوع توسط شورای گفت‎وگوی کشور به دولت اعلام شد تا در برنامه ششم و هفتم توسعه گنجانده شود اما متاسفانه از برنامه توسعه هفتم حذف هم شد.   قیمت تعیین کننده است در همین زمینه صراف رئیس اتحادیه گاوداران سنتی نیز بیان کرد: موضوع خروج شیر متعلق به امروز نیست و ابتدا مازاد شیر به خارج از استان می رفته است، نکته بعدی این است که وقتی شیر به خارج از استان می رود باید ببینیم به چه قیمت خارج می شود که برای دامدار صرفه اقتصادی دارد چرا که ممکن است کارخانه های داخلی به قیمت مناسب شیر را نخرند و این یک کار کاملا طبیعی است و بر اساس قواعد بازار است، باید در نظر داشت که شیر وارد استان ما هم می شود، در شهرهای مرزی استان با استان های دیگر، این اتفاق می افتد و یک موضوع کاملا عادی است.صراف درباره کم شدن ظرفیت کارخانه ها بیان کرد: به نظر می رسد به دلیل افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید و طبعا کاهش مصرف این اتفاق رخ داده است.او درباره این که با وجود قیمت مصوب برای شیر چرا قیمت ها برای خرید متفاوت است، گفت: بعضی کارخانه ها به دلیل این که ظرفیت تولید کمی دارند، صرفه اقتصادی برایشان این است که شیر را ارزان تر بخرند و این موضوعات طبیعی هر فعالیت اقتصادی است، دامدار هم به دلیل این که نگهداری شیر سخت است مجبور می شود که گاهی شیر را با قیمتی پایین تر از قیمت مصوب بفروشد و باید بدانید که خیلی از دامدارهای ما با برخی کارخانه ها رابطه دوستانه ای دارند و در روزهایی که اوضاع کارخانه خوب نیست به کمک آن ها می آیند.   باید نگاه جامع داشت و نه دستوری رئیس اتحادیه گاوداران سنتی استان در پاسخ به این سوال که کارگروه شیر که چند سال پیش تشکیل شد چرا منحل شد، گفت: این چیزی است که در مملکت ما باب است، هزاران کارگروه و کمیته و ... تشکیل می شود و بدون این که خروجی مشخصی در بلندمدت داشته باشد، منحل می‎شود؛ چرا که یک ساختار محکم که همه جوانب را در نظر بگیرد، ندارند؛ یعنی وقتی می گوییم کارگروه شیر یعنی باید نهاده هم در آن دیده شود و از آن طرف  مصرف کننده هم در انتهای کار باید در نظر گرفته شود، در غیر این صورت هر کارگروه و کمیته ای که به صورت دستوری شکل بگیرد ناخواسته از بین خواهد رفت.   کارخانه های فراوری لبنی با یک سوم ظرفیت در حال کارند رضایی مدیر صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی استان درباره خروج شیر با وجود ظرفیت خالی در کارخانه های فراوری در استان توضیح داد: کارخانه های لبنی استان حدود 3 میلیون تن شیر خام ظرفیت دارند، در حالی که هم اکنون این کارخانه ها با حدود یک سوم ظرفیت به کار خود ادامه می دهند، چراکه شیر موجود پاسخ گوی ظرفیت آن ها نیست، یعنی اگر کل شیر خام استان در کارخانه های ما بیاید، کارخانه های ما باز ظرفیت بالاتری دارند.   شیر کافی وجود ندارد رضایی دلایل ظرفیت خالی کارخانه ها را این طور صورت بندی می کند: دلیل اول این که به دلیل قیمت بالا مصرف شیر کم شده و دلیل دیگر این که اصلا شیری وجود ندارد که کارخانه ها از آن استفاده کنند؛ چرا که به دلیل تورم در نهاده ها و دلایل دیگر اساسا ظرفیت تولید شیر ما پایین آمده است.او در پاسخ به این سوال که چرا به هنگام اعطای مجوز به کارخانه ها برآوردی از ماده اولیه ارائه نمی شود تا آن ها اقدام به این کار نکنند، گفت: در خیلی از صنایع مقدار ماده اولیه با ظرفیت ها تناسب ندارد اما تبصره 2 ماده 7 قانون اصل 44 به من به عنوان مدیر اجازه نمی دهد که اگر متقاضی برای ساخت واحد تولیدی آمد، بگویم مجوز نمی دهم؛ من باید نسبت به صدور پروانه تاسیس‎اش اقدام کنم.رضایی درخصوص دلایل نرفتن کارخانه‎های فراوری شیر به سمت راه اندازی کشت و صنعت و داشتن زنجیره پیوسته تولید بیان کرد: این موضوع گران است، می توان گفت آن هایی که الان در حال تولید هستند زنجیره تولید دارند، ولی همه توانایی داشتن این زنجیره را ندارند؛ چرا که نقدینگی کافی را ندارند.   راه حل اصلی بالا بردن قدرت خرید است او درباره این که به زعم بعضی لبنیات سنتی به لبنیات صنعتی ضربه وارد می کند اظهار کرد: در جلسات همیشه تولیدکننده های سنتی و صنعتی لبنیات این اصطکاک را باهم دارند که موضوعات قیمت تمام شده و یا طعم شیر و البته ایرادات سلامت شیر مطرح است؛ اما مشکل اصلی به نظر من این نیست و اگر ما بتوانیم قدرت خرید مردم را بالا ببریم تا مردم بتوانند بیشتر سبد لبنیات را در سفره خود داشته باشند، راه حل اصلی موضوع را به دست آورده ایم.   در حمایت از تولید خیلی کار مهمی انجام نداده ایم مدیر صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی استان درباره ظرفیت صادراتی صنایع لبنی گفت: من فکر می کنم که باید تولید برای صادرات داشته باشیم، نه این که ما محصول را تولید می کنیم و یکهو می گوییم الان فلان محصول به دلیل داخلی صادراتش ممنوع شد و شما صادر نکنید و وقتی مشکل رفع شد، شما صادرات را ادامه بدهید، در دنیا هم این نیست. ما برای حمایت از تولید باید کارهای زیادی کنیم مثلا الان بیمه و مالیات را از دامداران و تولیدکننده ها می گیریم حتی قیمت انرژی را مانند صنایع دیگر با آن ها حساب می کنیم اما طبیعی است که باید فرقی باشد بین دامداری ها با صنایع فلزی و سنگین و .... به طور کلی من به عنوان یک مدیر دولتی فکر می کنم در حمایت از تولید خیلی کار مهمی انجام نداده ایم که مصرف کننده و تولید کننده به جهت کاهش قیمت بتوانند کاری کنند. به عنوان مثال شما به نرخ تسهیلاتی که به تولید کننده داده می شود نگاه کنید.     خبر مرتبط:   خطر کاهش سرانه مصرف شیر دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان‌ رضوی نیز چندی پیش با یکی از رسانه های استان مصاحبه کرد و درباره کاهش سرانه مصرف شیر گفت: با افزایش قیمت محصولات لبنی در اردیبهشت ماه امسال ، سرانه مصرف لبنیات در استان ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. مهدی هدایت‌نیا درباره وضعیت تولید و میزان تقاضای لبنیات در خراسان‌ رضوی اظهار کرد: با افزایش قیمت محصولات لبنی در اردیبهشت ماه امسال ، سرانه مصرف لبنیات در استان ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش یافته است. او افزود: سرانه مصرف استان سالانه در حال کاهش است؛ در گذشته سرانه مصرف لبنیات ۱۱۰ کیلوگرم بوده اما اکنون به ۷۰ کیلوگرم رسیده، یعنی ظرف ۱۰ سال سرانه مصرف لبنیات در استان ۴۰ کیلوگرم کاهش یافته است. دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان‌ رضوی درباره صادرات مواد لبنی در استان بیان کرد: با کاهش سرانه مصرف، صادرات لبنیات افزایش پیدا کرده و سال گذشته حدود ۷۱۶ میلیون و ۴۶۹ هزار دلار مواد لبنی صادر شد که سهم خراسان رضوی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد این مقدار است. هدایت‌نیا خاطرنشان کرد: صادرات در ۶ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به دلیل این که قیمت جهانی کاهش و قیمت مواد لبنی در ایران افزایش پیدا کرده، کاهشی بوده و در این صورت صادرکنندگان زیان فراوانی را متحمل خواهند شد و تنها دلیلی که محصولات خود را صادر می‌کنند، نبود نقدینگی در بازار داخل است. ارزش صادرات محصولات لبنی از قیمت تمام شده بسیار کمتر است.هدایت‌نیا در ادامه درباره کاهش تولید شیر نیز بیان کرد: سال گذشته روزانه ۲۵۰۰ تن شیر وارد کارخانه‌های استان می‌شد که این رقم در سال جاری روزانه به حدود ۲۰۰۰ تن رسیده؛ یعنی تولید شیر گاو ۲۰ درصد کاهش داشته است.دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان‌ رضوی درباره تولید شیر گاوداران سنتی استان افزود: تولید شیر گاو سنتی به دلیل قیمت بالای علوفه ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش داشته است. علوفه دولتی به دست گاودار سنتی نمی‌رسد و به اجبار علوفه مورد نیاز را از بازار آزاد خریداری می‌کند؛ یک گاودار سنتی روستایی نمی‌تواند از سامانه بازارگاه خرید انجام دهد. در این صورت نگهداری دام برای گاودار هیچ سودی ندارد و متاسفانه قیمت گوشت نیز افزایش پیدا کرده و به کیلویی ۵۰۰ هزار تومان رسیده است که گاودار قطعا تمایل بیشتری دارد تا دام خود را به کشتارگاه ببرد. هدایت‌نیا با اشاره به فعالیت کمتر از ظرفیت کارخانه‎های مواد لبنی بیان کرد: کارخانه‎های مواد لبنی مجموعا با ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند زیرا تولید توجیه اقتصادی ندارد و به دنبال شیرخام هم نیستند.