شتاب تغییر اقلیم، بی برنامگی ما

صادق غفوریان-این که از لحاظ آب و هوایی و زیست محیطی در شرایط نامناسبی قرار گرفته ایم و بنابر اعلام رسمی دستگاه های مسئول، در حال گذراندن چهارمین سال پیاپی خشکسالی در سایه پدیده تغییر اقلیم هستیم به یک کنار، اما نکته غم انگیز ماجرا این‎جاست که رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس از آن گلایه می کند: «امسال مکرر در رسانه ها اعلام می شود که امسال چهارمین سال خشکسالی کشور است. ما سه سال را به راحتی از دست دادیم و هنوز یافته علمی نداریم که دلایل متعدد این وضعیت چیست. در خصوص پدیده  بی بارشی می توان هزار و یک دلیل متقن علمی آورد.» این انتقاد سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس را اگر ما خوب دریافته باشیم نشان می دهد، کشور ما به عنوان یکی از کشورهایی که اکنون بیشترین آسیب های زیست محیطی را به واسطه تغییر اقلیم و مسائلی از این دست تجربه می کند، چراغ راه و مطالعات به روز و مستندی در این زمینه در دست ندارد؛ یا اگر دارد، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس به عنوان مهم ترین نهاد تقنینی و نظارتی کشور در جریان آن نیست.   در پژوهش گامی برداشته نشده است رفیعی در انتقادهایش به این موارد هم اشاره کرده است: -گلایه بنده از دستگاه ها این است که چرا در طول همه این سال هایی که کشور با پدیده های اقلیمی نادر مواجه بوده ، در حوزه پژوهش گامی برداشته نشده است. -این که دقیقا این پدیده را به چه چیزی باید نسبت داد و شرایط ما با کشورهای پیرامون خود چقدر می‌تواند متفاوت باشد، نیازمند کار علمی و پژوهشی است. با این که زمان زیادی را از دست داده‌ایم هنوز دیر نیست. ما به کار عمیق و دقیق علمی در این حوزه نیاز داریم.   درباره تغییرات اقلیمی برنامه جامعی نداشتیم او همچنین درباره فقدان برنامه جامع درخصوص تغییر اقلیم هم لب به انتقاد گشود: «بحث تغییرات اقلیمی خود می‌تواند یک عامل بزرگ و مهم برای وضعیت این سال های کشور باشد. تغییرات اقلیمی  می‌تواند در تمامی ساحت‌های حکمرانی در کشور اثرگذار باشد. اما ما تا به حال یک برنامه جامع درخصوص تغییرات اقلیمی نداشتیم.»   تازه به فکر برنامه تغییر اقلیمی افتاده ایم؟ منطقی نیست که تا در یک موضوع و مسئله ای گرفتار و آسیب پذیر نشویم، طرح و برنامه ای از قبل طراحی نمی کنیم؛ اما چه کنیم که موضوع تغییر اقلیم که حدود یک دهه است، به طور جدی درباره آن گفت وگو می شود، هنوز در کشور ما برنامه و سند ملی ندارد. اگرچه شاید کمی دیر شده باشد اما این برنامه هفتم توسعه (که اکنون در شورای نگهبان در حال بررسی است) بود که سازمان محیط زیست کشور را ملزم به تدوین این برنامه کرد. همان گونه که در ماده 22 این لایحه آمده است: «به استناد بند ( 8) سیاست‌های کلی محیط زیست و به منظور توسعه اقتصاد سبز، صنعت کم کربن و تقویت سازگاری و کاهش آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است با همکاری وزارتخانه‌های نفت، نیرو، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به تدوین برنامه مدیریت تغییرات اقلیمی کشور طی سال اول برنامه اقدام و ترتیبات قانونی مورد نیاز را اعمال نماید.»     سال 1403 برنامه تغییر اقلیم باید تدوین شود با آن چه در برنامه 5 ساله توسعه کشور، پیش بینی و تکلیف شده است، دولت باید در سال اول اجرای این برنامه یعنی 1403 اقدام به تدوین برنامه مدیریت تغییرات اقلیمی کشور کند. بی شک نمی توان، از این که چرا تاکنون کشور، برنامه مدون و مشخصی در خصوص تغییر اقلیم نداشته است، ابراز تعجب نکرد.   جزو ۹ کشور آسیب پذیر  همه این موارد د رحالی است که رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم گفته است : ۱۷ کشور دنیا دچار چالش آبی هستند که از این میان ۱۲ کشور در منطقه خاورمیانه و آفریقا قرار دارند. ایران نیز جزو ۹ کشور آسیب پذیر است که اثرات سوء تغییر اقلیم بر آن تأثیر می‌گذارد و همین اهمیت موضوع را نشان می‌دهد و باید ذیل برنامه‌هایی میزان آسیب پذیری را به حداقل برسانیم.       تهیه برنامه ملی تغییر اقلیم شاید 2 تا 3 سال زمان ببرد در عین حال دکتر داریوش گلعلیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم هم در گفت وگو با خراسان، به همین ماده در برنامه هفتم توسعه اشاره و بیان می کند: «موضوع تدوین برنامه تغییر اقلیم در برنامه هفتم توسعه، درج شده است و به محض این که ابلاغ شود، مراحل تحقیقاتی تهیه این برنامه را آغاز خواهیم کرد. گلعلیزاده می گوید: همان طور که در برنامه هفتم توسعه آمده، سازمان محیط زیست باید طی یک سال با همکاری دستگاه های اجرایی این لایحه و برنامه را آماده کند. اکنون ما منتظر هستیم برنامه هفتم ابلاغ شود که ما در مرکز ملی تغییر اقلیم و سازمان محیط زیست، بتوانیم سازوکار تدوین این برنامه را طراحی کنیم.از  رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم می پرسم، آیا این مرکز می تواند طی سال 1403 برنامه مدنظر برنامه هفتم توسعه در خصوص تغییر اقلیم را آماده و تدوین کند، که پاسخ می دهد: برنامه هفتم به ما تکلیف کرده است که طی یک سال باید برنامه تغییر اقلیم را تدوین کنیم اما تصور ما این است که تهیه این برنامه شاید 2 تا 3 سال زمان ببرد. چراکه ما باید بتوانیم برنامه سازگاری کشور در حوزه های گوناگون همچون کشاورزی، هواشناسی، بهداشت و سلامت، راه، نیرو، صنعت و...  در برابر تغییر اقلیم را تدوین کنیم. در واقع ما در این برنامه باید برای تمام حوزه های کشور که در برابر تغییر اقلیم می تواند آسیب پذیر باشد، راهبرد تعیین کنیم تا تاب آوری کشور را در برابر این آسیب ها تقویت کنیم.سوال بعدی من از گلعلیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم این است که آیا قبول دارید کشور در این بخش دچار یک تاخیر جدی است، که این طور می گوید: بله، من همیشه در مصاحبه ها با رسانه ها هم بر این موضوع تاکید کرده ام که اکنون مهم ترین مسئله کشور «تغییر اقلیم» است و چنان چه این موضوع برای تمام دنیا یک «ابر چالش» است، برای ما این آسیب پذیری در برابر تغییرات اقلیمی بیشتر است.  
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال