[ شهروند ]  حمله تلافی جویانه ایران به اسرائیل در نیمه‌شب ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ (۱۳ آوریل ۲۰۲۴) موجی از تحلیل و پیش بینی را در رسانه‌ها و اندیشکده‌های جهان به دنبال داشت: «این توانایی باید استراتژیست‌های نظامی اسرائیل را نگران کند»؛ «حمله ایران انجام شد، شکستی آشکار برای آمریکا؛ شکستی در بازدارندگی»؛ «حمله ایران به اسرائیل شکستی نبود که مغرضان ادعا می‌کنند»؛ «ایجاد معادله‌ای جدید با اسرائیل»؛ «واقعیت استراتژیک جدید و دشوار برای اسرائیل»؛ «بدون حمایت آمریکا واقعا هیچ راهی برای اسرائیل وجود ندارد»؛ «موشک‌های سپاه از لایه‌های پدافند هوایی اسرائیل عبور کردند»؛ «ایران می‌توانست کابوسی برای اسرائیل بسازد» و ....در مطلب پیش رو به مرور این تحلیل‌ها از اندیشکده‌ها و رسانه‌هایی چون نیویورک‌تایمز، گاردین، فارن پالیسی، هادسون، بروکینگز، چتم‌هاوس و ... پرداخته‌ایم

تحلیلگران نظامی آمریکا: این توانایی باید استراتژیست‌های نظامی اسرائیل را نگران کند
«نمایش اقتدار در آسمان اسرائیل» و «انتقام‌ ایران از قتل مقامات ارشد نظامی توسط اسرائیل، تماشایی و در سطح عالی طراحی‌ شده بود» عناوین تحلیل روزنامه «نیویورک‌تایمز» درباره حمله ایران به اسرائیل بود که در آن آمد: «انتقام بسیار مورد انتظار ایران از اسرائیل برای قتل مقامات ارشد نظامی‌اش، آسمان اسرائیل و کرانه باختری را به صحنه نمایشی آتشین تبدیل کرد. اما تحلیلگران نظامی گفتند که از جنبه‌های مهم، دقیقا همین بود: تماشایی و بسیار طراحی‌شده.مقامات دفاعی و کارشناسان نظامی معتقدند که بیش از 300 پهپاد و موشکی که روانه اسرائیل شدند، به نظر می‌رسید برای خلق نمایشی عظیم و در عین حال وارد کردن کمترین آسیب طراحی شده ‌بودند. اما تحلیلگران نظامی و مقامات دفاعی در مورد نتیجه‌گیری قطعی درباره توانایی نظامی ایران هشدار دادند. ژنرال  جوزف ووتل که ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا را از سال 2016 تا 2019 رهبری می‌کرد، در مصاحبه‌ای گفت: «ایران نشان داد که سلاح‌هایی که از خاکش شلیک می‌شود، می‌تواند به اسرائیل برسد و این توانایی باید استراتژیست‌های نظامی اسرائیل را نگران کند.» افشون استوار، کارشناس ارتش ایران در دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی در شهر مونتری، کالیفرنیا، نیز گفت که ایران بخش بزرگی از توانایی نظامی خود را به نمایش گذاشت، اما نه همه آن را.

اندیشکده هادسون: شکستی آشکار برای آمریکا بود
اما اندیشکده «هادسون» (Hudson) مستقر در واشنگتن، در تحلیلی از حمله ایران به اسرائیل نوشت: دولت جو بایدن ادعا می‌کند که دفاع در برابر حمله ایران موفقیتی استراتژیک بود، اما چیزی جز این بود. این یک موفقیت نظامی فنی بود، اما این واقعیت که حمله ایران حتی انجام شد، شکستی آشکار برای آمریکا بود؛ یک شکست در بازدارندگی.  

فقط اسرائیلی‌ها، 1.5 میلیارد دلار برای دفع حمله ایران هزینه کردند
همچنین این یک شکست سیاست اعلام‌شده بلافاصله پس از 7 اکتبر (حمله حماس به اسرائیل) بود، زمانی که دولت آمریکا سخت تلاش کرد، از جمله با نزدیک شدن به ایران، از گسترش جنگ جلوگیری کند. ایران اکنون از خاک خود حمله مستقیم کرده است. اصل ماجرا این است که ایران قابلیت‌های حمله خود را توسعه داده است. این پهپادها، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک وقتی با هم در یک پکیج حمله پرتاب می‌شوند، دفاع در برابر آنها بسیار دشوار است. اسرائیل دفاع کرد، اما فقط اسرائیلی‌ها، نه کل ائتلاف، 1.5 میلیارد دلار برای دفع آن هزینه کردند.

اسرائیل همواره از رهگیری‌ کافی موشک‌ها برخوردار نخواهد بود

اندیشکده چتم هاوس: حمله ایران به اسرائیل شکستی نبود که بسیاری ادعا می‌کنند/ ایجاد معادله‌ای جدید با اسرائیل
اندیشکده چتم هاوس (Chatham House) مستقر در لندن، در تحلیل حمله ایران به اسرائیل در مطلبی با عنوان «حمله ایران به اسرائیل شکستی نبود که بسیاری ادعا می‌کنند»، نوشت: حملات 7 اکتبر حماس، اسرائیل را وادار کرد تا رویکردی جدید علیه ایران دنبال کند، زیرا این حملات نشان داد که استراتژی قبلی اسرائیل در تضمین امنیت خود شکست خورده است. حملات مستقیم و هدفمند ایران به اسرائیل با هدف بازگرداندن بازدارندگی ایرانی نیز تغییر محاسبات و ریسک‌پذیری تهران را نشان داد. این موضع قاطعانه -همان‌طور که حسین سلامی، فرمانده سپاه ایران بیان کرد- تلاش برای ایجاد معادله جدیدی با اسرائیل بود. هدف تهران از پاسخ این بود که خطوط قرمز جدیدی را در درگیری خود با اسرائیل تعریف کند و به وضوح نشان دهد که ایران می‌تواند و می‌خواهد در صورت ادامه اقدامات اسرائیل علیه ایران و شرکایش، زمام امور را خود به دست بگیرد.

ایران می‌توانست کابوسی برای اسرائیل بسازد
عجله برای نتیجه‌گیری درباره حمله ایران به اسرائیل آسان است –و بسیاری نیز چنین کرده‌اند– و گفته‌اند که با توجه به میزان تقریبا خوب رهگیری پهپادها و موشک‌های ایرانی، این حمله یک شکست بزرگ بود. اگر قصد ایران صدمه زدن به اسرائیل بود، یک اصل اساسی عملیات نظامی -عنصر غافلگیری- را نقض نمی‌کرد، اما این کار را کرد. این کشور به واشنگتن و چندین پایتخت عربی و اروپایی هشدار و به آنها اطمینان داد که حمله نسبتا محدود خواهد بود. به جای به کارگیری تاکتیک‌های تهاجمی که به‌طور قابل توجهی دفاع اسرائیل را به چالش می‌کشد و احتمالا آن را از هم می‌پاشد، برعکس عمل کرد. در واقع، اگر ایران به دنبال ضربه جدی و وارد آوردن زخم کاری به اسرائیل بود، دوز سنگین‌تری از موشک های بالستیک سریع پرواز و هدایت‌شونده دقیق را به کار می‌گرفت که به اسرائیل زمان بسیار کمی برای آماده‌سازی و واکنش می‌داد. ایران همچنین می‌توانست قدرت رزمی قابل توجه نیروهای منطقه‌ای –به‌ویژه حزب‌الله توانمند- را در عملیات خود ادغام و این حمله را به یک درگیری واقعی چند جبهه و یک کابوس برای اسرائیل تبدیل کند. به‌علاوه، این آزمایشی بسیار مفید در جمع‌آوری اطلاعات برای ایران بود. می‌توان گفت ارزیابی ایران از دفاع اسرائیل و شریک آن بسیار بهبود یافته است. در یک جنگ فرسایشی احتمالی با اسرائیل چنین اطلاعات و ارزیابی‌هایی ارزشمند خواهد بود.

ایران بیش از اعتراف منتقدان مغرض توانایی و قابلیت نشان داد
بنابراین، زمانی که حمله ایران تنها با هدف استراتژیک آن از منظر ایران -تقویت بازدارندگی ایرانی و تلاش برای بازنویسی قوانین درگیری با اسرائیل- مورد قضاوت قرار گیرد، تا حد زیادی موفقیت‌آمیز بود. ایران در حمله خود بیش از آنچه منتقدان مغرض بخواهند اعتراف کنند، توانایی و قابلیت نشان داد. ایران اسرائیل و آمریکا را مجبور کرد بیش از یک میلیارد دلار برای مقابله با حمله خود هزینه کنند. با توجه به اینکه ایران تقریبا یک‌دهم آن را برای حمله خود خرج کرده، این نتیجه ناچیز و کم‌اهمیتی نیست.

ائتلافی نه چندان موثر/ اسرائیل بسیار به چتر امنیتی غیررسمی آمریکا وابسته است
«چتم هاوس» در پایان می‌گوید: ائتلاف غربی‌ها، اعراب (اردن) و اسرائیلی‌ها برای دفاع در برابر حمله ایران به سختی آنقدر که به نظر می‌رسد مؤثر یا متحد است. کشورهای حاشیه خلیج (فارس) هیچ علاقه‌ای به رویارویی نظامی با ایران ندارند، به همین دلیل است که به اسرائیل و آمریکا شفاف اعلام کرده‌اند که به اقدامات یا لفاظی‌های ضد ایرانی نخواهند پیوست. آنها حتی مانع استفاده ارتش آمریکا از خاک خود برای حمله به ایران شدند. مهم‌تر از همه، مداخله آمریکا برای موفقیت تاکتیکی اسرائیل حیاتی بود. آمریکا با استقرار هواپیماهای جنگنده رهگیر و به اشتراک گذاشتن اطلاعات با اسرائیل در مورد فعالیت‌های نظامی ایران قبل و در حین حمله، نشان داد که اسرائیل بسیار به چتر امنیتی غیررسمی آمریکا وابسته است.

گاردین: تحلیلگران معتقدند سیاست بازدارندگی اسرائیل «در هم شکسته» است
«گاردین» هم در مطلبی با عنوان «منتقدان نتانیاهو می‌گویند حمله ایران نشان می‌دهد که سیاست بازدارندگی اسرائیل «در هم شکسته» است»؛ نوشت: به گفته رهبر اپوزیسیون اسرائیل، تحلیلگران و مقامات سابق اسرائیل، حمله ایران نشانه آن است که سیاست دفاعی کلیدی بازدارندگی اسرائیل با اقدامات نتانیاهو به شدت آسیب دیده است. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، بعد از حمله ایران گفت: این دولت، این نخست‌وزیر، به تهدیدی وجودی برای اسرائیل تبدیل شده است. آنها قدرت بازدارندگی اسرائیل را از بین برده‌اند. سیاست بازدارندگی اسرائیل از دیرباز مورد وسواس محافل سیاسی و نظامی این کشور بوده و به عنوان رکن حیاتی امنیت آن تلقی می‌شود. این اصطلاح به سیاست‌های نظامی -از جمله تلافی‌جویی در برابر حملات و حفظ قابلیت‌ها- و به‌کارگیری قدرت نرم و سخت برای متقاعد کردن دشمنان مبنی بر اینکه یک حمله ارزشش را ندارد، اشاره دارد.

ایرانی‌ها نمی‌ترسند/ واقعیت استراتژیک جدید و دشوار برای اسرائیل
بن کاسپیت، مفسر، پس از حملات ایران در روزنامه «معاریو»، (Maariv) نوشت: «بازدارندگی اسرائیل که مانع از حمله مستقیم ایران به آن شده بود، فروپاشید. ایرانی‌ها نمی‌ترسند. دیگر خبری از عملیات مخفی نیست. از این به بعد، ایران در مقابل اسرائیل است، علنی.» «تامیر هیمن»، رئیس سابق اطلاعات نیروهای دفاعی اسرائیل، با انتشار پستی در وبلاگ موسسه مطالعات امنیت ملی، واقعیت استراتژیک جدید و دشواری را برای اسرائیل توصیف کرد: اسرائیل و آمریکا نتوانستند ایران را از حمله بازدارند. ایران بدون اینکه آمریکا را در همراهی با اسرائیل وادار به حمله کند، موفق شد به اسرائیل آسیب برساند.

بدون آمریکا واقعا هیچ!
«اچ ای هیلر» (HA Hellyer) عضو ارشد اندیشکده دفاعی رویال یونایتد سرویس (RUSI)،  نیز گفت حمله ایران، به‌شدت طراحی‌شده بود. اگر این قدر خوب طراحی نشده بود، اگر کاملا غافلگیرکننده بود، موشک‌های بیشتری از خط دفاع عبور می‌کرد. اگر آمریکا و سایر متحدان در کنار اسرائیل نمی‌بودند، ما شاهد نتیجه‌ای متفاوت بودیم. این واقعیت که اسرائیل مجبور به تکیه بر یک ائتلاف بود حاوی یک پیام است: اینکه نمی‌توانید تصور کنید که همیشه این‌طور خواهد بود. فکر نمی‌کنم مردم قبلا آن را به درستی درک کرده باشند. بدون حمایت آمریکا واقعا هیچ راهی برای اسرائیل وجود ندارد که پارادایم (رویکرد) امنیتی خود را به همان شکلی که دارد حفظ کند.»
اهمیت «نواتیم»
پایگاه هوایی «نواتیم» تقریبا در مرکز اسرائیل، جنوب کرانه باختری و غرب بحرالمیت قرار دارد. این پایگاه چه اهمیتی برای اسرائیل داشت و چرا یکی از اهداف اصلی ایران بود. این پایگاه در 90 کیلومتری بیت‌المقدس قرار دارد؛ پایگاهی با چندین باند پرواز و آشیانه اصلی هواپیمای نخست‌وزیر اسرائیل، « Zion Wing» یا همان «بال‌های صهیون». اما مهم‌تر اینکه این پایگاه آشیانه پیشرفته‌ترین جنگنده‌های اسرائیل یعنی جت‌های اف 35 است؛ جنگنده‌ای رادار گریز و گران‌قیمت. هواپیماهای سوخت‌رسان و هواپیماهای مجهز به سیستم‌های الکترونیکی برای جاسوسی و شناسایی هم در این پایگاه آشیانه دارند. ایران اعلام کرد پرواز جنگنده‌های اف 35 که کنسولگری ایران در دمشق را هدف گرفت از این پایگاه بوده است. دقایقی پیش از حمله ایران، اسرائیل هواپیمای نخست‌وزیر و ده‌ها جنگنده اف 35 مستقر در این پایگاه را به پرواز درآورد تا از حملات ایران در امان باشند.

«آسوشیتدپرس»: زرادخانه ایران توانایی رسیدن به اسرائیل را دارد
یکی از اهداف ایران در حمله به اسرائیل پایگاه هوایی «نواتیم» (Nevatim Air Base) بود. یکی از پایگاه‌های اصلی اسرائیل که در ۲۰ کیلومتری مرکز هسته‌ای دیمونا قرار دارد و بر اساس اعلام ایران، جنگنده‌های این پایگاه در حمله به ساختمان کنسولگری تهران در دمشق شرکت داشتند. اسرائیل مدعی آسیب جزیی به این پایگاه شد و ویدیوی ۱۹ ثانیه‌ای از پرواز جنگنده‌‌ای را نشان داد تا بگوید روند فعالیت پایگاه مختل نشده، اما در ویدیو مشخص نیست جنگنده از کدام یک از باندهای پایگاه پرواز می‌کند. در این میان، بر اساس تجزیه و تحلیل «بی‌بی‌سی» از تصاویر ماهواره‌ای، تغییرات پایگاه «نواتیم» بعد از حمله ایران مشهود است.
خبرگزاری آمریکایی «آسوشیتدپرس» هم درباره آسیب به پایگاه «نواتیم» گفت: «تصویر ماهواره‌ای که روز شنبه، 20 آوریل، تجزیه و تحلیل شد، نشان داد که حمله ایران به پایگاه هوایی «نواتیم» آسیب رساند. این نشان می‌دهد که زرادخانه ایران توانایی رسیدن به اسرائیل را دارد.»

«بی‌بی‌سی»: موشک‌های سپاه از لایه‌های پدافند هوایی اسرائیل عبور کرده‌اند
طبق تصاویر ماهواره‌ای که «بی‌بی‌سی» تحلیل کرد، بین روزهای ۱۲ تا ۱۴ آوریل، دستکم در چهار نقطه از پایگاه نواتیم تغییراتی دیده می‌شود. چنانکه در تصاویر ۱۲ آوریل پیداست، در باند جنوبی پایگاه «نواتیم» که آشیانه هواپیماهاست، هیچ تغییری دیده نمی‌شود. اما یک روز بعد، یعنی پس از حمله ایران، لکه بزرگی روی همان باند پرواز قابل شناسایی است. عرض این باند نزدیک به ۲۳ متر است و این لکه تقریبا تمام عرض باند را پوشانده است. یکی دیگر از نقاطی که مقام‌های اسرائیل به عنوان اصلی‌ترین خسارت وارد شده از طرف ایران به زیرساخت‌ها نشان دادند، گودالی در کنار دیوار یک ساختمان تازه‌ساخت است. این ساختمان در نزدیکی باندهای شمالی پایگاه نواتیم قرار دارد. بررسی‌ تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد این مکان نشان می‌دهد این سازه به‌تازگی در کنار دو سازه سقف‌دار و مشابه دیگر ساخته شده است. تحقیقات «بی‌بی‌سی» نشان می‌دهد با اینکه اسرائیل خود را در مهار موشک‌های ایران پیروز دانسته است، اما در چند مورد موشک‌های سپاه از لایه‌های پدافند هوایی اسرائیل عبور کرده‌اند. «بی‌بی‌سی» دست‌کم دو نقطه دیگر از پایگاه «نواتیم» را شناسایی کرده که دگرگونی‌های قابل ملاحظه‌ در آن دیده می‌شود که شبیه جای گودال است و بلافاصله پس از حمله ایران به وجود آمده است. به گفته اسکات ریتر، بازرس سابق تسلیحات سازمان ملل متحد، «۵ تا ۷ موشک به نواتیم اصابت کرده» است. شبکه آمریکایی «ای‌بی‌سی» هم به نقل از برخی منابع اسرائیلی نوشت که ۵ موشک به پایگاه «نواتیم» اصابت کرده است.

آمار باورنکردنی فقط برای رضایت مردم و ارتش!
بعد از آنکه ارتش اسرائیل اعلام کرد ۹۹ درصد موشک‌ها و پهپادهای ایران را رهگیری کرده، روزهای بعد رسانه‌های اسرائیلی این آمار «غیرعاقلانه» و «باورنکردنی» را زیر سوال ‌بردند. روزنامه اسرائیلی «معاریو» (Maariv) گفت: به نظر می‌رسد که میزان رهگیری موشک‌ها و پهپادهای شلیک شده ایران حدود 84 درصد است؛ این آمار بالاست، اما با اعداد اعلام شده از سوی ارتش اسرائیل که این تصور را ایجاد می‌کند که تمام تهدیدات ایران به طور کامل رهگیری شده، قابل مقایسه نیست. «اور فیالکوف» کارشناس امور نظامی و تروریسم در اسرائیل در گفت‌وگو با این روزنامه گفت: «وقتی آنها میزان موفقیت دیوانه‌وار و غیرعاقلانه  99 درصد رهگیری را اعلام و حالتی از کمال مطلوب ایجاد می‌کنند، این می‌تواند باعث رضایت شهروندان و همچنین ارتش شود!»

اگر حرف‌های قبل از حمله پخش می‌شد، 4 میلیون اسرائیلی به دنبال راهی برای فرار بودند
اندیشکده بروکینگز (Brookings) مستقر در آمریکا، هم در تحلیلی به قلم «جاگانات سانکاران» آورده: پیش از حمله ایران، مقامات اسرائیل در مورد احتمال وقوع جنگی ویرانگر بحث می‌کردند. یکی از منابع اسرائیلی به خبرگزاری اسرائیلی وای نت (Ynet) گفت که اگر گفت‌وگوی میان میانه‌روها و جناح‌های تندرو مقامات سیاسی اسرائیل قبل از حمله ایران پخش می‌شد، «چهار میلیون اسرائیلی در تلاش برای یافتن راهی برای فرار بودند».

یادآوری مرگ و ویرانی با حمله‌ای تمام عیار
اسرائیل علنا مدعی رهگیری 99 درصدی موشک‌ها و پهپادهای ایران شد. با این حال، ممکن است کمتر باشد. بر اساس گزارش‌ها، به نظر می‌رسد 9 موشک بالستیک به اهداف نظامی از جمله پایگاه هوایی «نواتیم» اصابت کرده‌اند. به نظر می‌رسد ایران این شکل از حمله را، که احتمالا اقدامی برای نشان دادن قدرت بود، برای جلوگیری از تلفات گسترده غیرنظامیان انتخاب کرده بود. ایران با این حمله می‌تواند اعلام کند که مرگ و ویرانی را به اسرائیلی‌ها یادآوری کرده است، آنچه که یک حمله تمام‌عیار با هدف قرار دادن شهرها ممکن است باعث شود.

فارن پالیسی: آمریکا آتش را در خاورمیانه شعله‌ور کرد
مجله آمریکایی «فارن پالیسی» هم در تحلیلی با عنوان «آمریکا آتش را در خاورمیانه شعله‌ور کرد»، نوشت: تصمیم ایران برای انتقام از حمله اسرائیل به کنسولگری این کشور در دمشق، سوریه، با پرتاب هواپیماهای بدون سرنشین و حملات موشکی نشان می‌دهد که دولت بایدن تا چه اندازه در خاورمیانه بد رفتار کرده است. حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از اسرائیل به مقامات این کشور انگیزه کمی برای توجه به درخواست‌های خویشتنداری داد، بنابراین جای تعجب نیست که آنها را نادیده گرفتند.

حمایت بی‌قید و شرط آمریکا/ سوءاستفاده اسرائیل از قدرت کنترل‌نشده
فارن پالیسی  در پایان گفت: تصمیم ایران برای انتقام بمباران کنسولگری‌اش در دمشق، به‌گونه‌ای انجام شد که به اسرائیل هشدار داد و به نظر می‌رسد برای نشان دادن اینکه تهران نمی‌خواهد تنش‌ها تشدید شود، طراحی شده بود. ایران صرفا در تلاش است تا بازدارندگی را بازگرداند.  فراموش نکنیم که آمریکا برای چندین دهه منطقه خاورمیانه را با تسلیحات پر کرده است . این کشور سالانه میلیاردها دلار تجهیزات نظامی پیشرفته را به اسرائیل ارائه می‌کند، همراه با تضمین‌های مکرر مبنی بر اینکه حمایت آمریکا بدون قید و شرط است.کشورهای دارای قدرت کنترل‌نشده تمایل دارند از آن سوءاستفاده کنند و اسرائیل نیز از این قاعده مستثنی نیست. دهه‌ها حمایت سخاوتمندانه و بی‌قید و شرط آمریکا، به اسرائیل این امکان را داده است که هر کاری می‌خواهد انجام دهد، که به سیاست و همچنین شدت رفتار نامتعارفش در قبال فلسطینی‌ها در طول زمان کمک کرده است.