دیپلماسی نرم سعودی در عراق

‏«عبدالعزیز الشمری» سفیر عربستان سعودی در عراق پس از بازدید از کربلا در ماه گذشته  این هفته نیز با سفر به نجف اشرف و زیارت بارگاه مطهر امام علی (ع) با دو تن از مراجع شیعه ‏دیدار کرد. این سفر با برقراری اولین پرواز تجاری میان شهر دمام (یکی از مراکز تجمع شیعیان عربستان) و نجف ‏اشرف مصادف بود.  این اولین بار است که یک سفیر سعودی به طور عمومی به کربلا و نجف سفر می‌کند. این اقدام سفیر عربستان ‏می‌تواند ریشه در تغییرات داخلی عربستان داشته باشد و در چارچوب سیاست‌های جدید عربستان پس از ‏اصلاحات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بن‌سلمان به ویژه تلاش برای کاهش نفوذ وهابیت و اصلاح سیاست‌های ‏فرقه‌گرایانه مذهبی قابل تفسیر باشد.  یک هدف سیاسی این اقدام می‌تواند کاهش فشار بر عربستان درباره نحوه ‏تعامل با شیعیان باشد.  این اقدام سفیر همزمان با برقراری پروازهای هوایی مستقیم میان دمام و نجف (به عنوان مقصد میلیون‌ها شیعه از ‏جمله شیعیان عربستان) همچنین می‌تواند نشانه خواست ریاض برای تقویت روابط با عراق از طریق گردشگری ‏دینی و سپس گسترش آن به سمت افق‌های جدید اقتصادی از طریق سرمایه‌گذاری و گسترش تبادلات تجاری ‏در چارچوب سیاست‌های جدید اقتصادی عربستان باشد.‏ در واقع با روی کار آمدن ملک سلمان در سال ۲۰۱۵ و تعیین بن‌سلمان به‌عنوان ولیعهد و درگیر شدن عربستان ‏در بحران‌های منطقه‌ای مانند جنگ یمن، تنش با ایران و همچنین قطر، نفوذ عربستان در عراق کمرنگ‌تر شد. اهل سنت عراق به عنوان گروه مورد حمایت عربستان در این دوره، همواره دچار اختلافات جدی میان خود بوده ‏به‌نحوی‌که از سال ۲۰۲۳ تاکنون این گروه نتوانسته است درباره رئیس پارلمان به اجماع برسد. این امر ‏سرمایه‌گذاری سیاسی عربستان روی اهل سنت عراق را با تردید روبه‌رو کرده است.‏ روند تنش‌زدایی روابط عربستان و ایران نیز به نظر می‌رسد در این موضوع بی‌تاثیر نباشد. در حالی که اختلافات و ‏تنش‌ها با ایران باعث حمایت عربستان از گروه‌های افراطی در عراق در چارچوب جنگ نیابتی برای نفوذ در ‏منطقه شد با بهبود روابط با ایران، عربستان دیگر نیازی به پیگیری سیاست‌های گذشته نمی‌بیند.‏ به نظر می‌رسد مجموع این دلایل باعث شده است عربستان رویکرد متفاوتی در روابط خود با عراق در پیش ‏بگیرد که از یک طرف نوید ایجاد ثبات سیاسی در عراق  و منطقه را می‌دهد و از سوی دیگر زنگ خطری برای ‏نفوذ نرم عربستان در عراق و ایجاد زمینه‌هایی برای واگرایی بغداد با تهران محسوب می‌شود.‏