روزنامه اعتماد
1404/01/31
اقتصاد ديپلماسي
مذاكرات اخير ايران و ايالات متحده در عمان كه در تاريخ ۱۲ آوريل ۲۰۲۵ آغاز شد، نقطه عطفي در روابط پرتنش دو كشور به شمار مي‌رود. اين مذاكرات كه با ميانجيگري عمان و به صورت غيرمستقيم برگزار شد، از منظر اقتصاد ديپلماسي داراي ابعاد و پيامدهاي مهمي است. اقتصاد ديپلماسي به بررسي تعاملات ديپلماتيك با هدف ارتقاي منافع اقتصادي و كاهش فشارهاي مالي ناشي از تحريم‌ها يا منازعات بين‌المللي مي‌پردازد. در اين يادداشت، به تحليل اين مذاكرات از زاويه اقتصاد ديپلماسي، با تمركز بر اهداف اقتصادي ايران، پيامدهاي بازار داخلي و چالش‌هاي پيش‌رو پرداخته مي‌شود.۱- اهداف اقتصادي ايران در مذاكرات عمان
ايران با اقتصاد تحت فشار تحريم‌هاي گسترده ايالات متحده، به دنبال دستيابي به اهدافي مشخص در اين مذاكرات است:
رفع يا كاهش تحريم‌ها: تحريم‌هاي امريكا، به‌ويژه در بخش‌هاي نفت، بانكداري و تجارت بين‌المللي، اقتصاد ايران را با چالش‌هاي جدي مواجه كرده است. كاهش ارزش پول ملي، تورم بالا و محدوديت دسترسي به بازارهاي جهاني از جمله پيامدهاي اين تحريم‌ها هستند. سخنگوي دولت ايران تاكيد كرده كه هدف اصلي مذاكرات، رفع تحريم‌ها و كاهش فشار بر معيشت مردم است.
تقويت ارزش پول ملي: گزارش‌ها حاكي از آن است كه پس از اعلام مذاكرات، قيمت دلار در بازار آزاد ايران كاهش يافت و ارزش ريال تقويت شد. اين واكنش بازار نشان‌دهنده حساسيت اقتصاد ايران به سيگنال‌هاي ديپلماتيك است.
بازگشت به بازارهاي جهاني: ايران به دنبال احياي دسترسي به بازارهاي نفتي و مالي بين‌المللي است. مذاكرات مي‌تواند زمينه‌ساز بازگشت ايران به توافق هسته‌اي (برجام) يا توافقي جديد باشد كه صادرات نفت و جذب سرمايه‌گذاري خارجي را تسهيل كند.
۲- اقتصاد ديپلماسي و نقش عمان
عمان به عنوان ميانجي، نقشي كليدي در تسهيل اين مذاكرات ايفا كرده است. از منظر اقتصاد ديپلماسي، انتخاب عمان به دليل بي‌طرفي، روابط خوب با هر دو طرف و سابقه ميانجيگري موفق استراتژيك است.
كاهش هزينه‌هاي تنش: ميانجيگري عمان به ايران و امريكا امكان مي‌دهد بدون مواجهه مستقيم كه مي‌تواند به دليل ملاحظات سياسي داخلي براي هر دو طرف پرهزينه باشد، به گفت‌وگو بپردازند. اين روش هزينه‌هاي سياسي و اقتصادي ناشي از تشديد تنش‌ها را كاهش مي‌دهد.
ايجاد اعتماد اقتصادي: فضاي مثبت مذاكرات مي‌تواند به اعتمادسازي در بازارهاي مالي و سرمايه‌گذاري كمك كند.
۳- پيامدهاي اقتصادي مذاكرات
در كوتاه‌مدت و بلندمدت
كوتاه‌مدت:
تثبيت بازار ارز: اعلام مذاكرات سيگنال‌هاي مثبتي به بازار ارز ارسال كرد و قيمت دلار كاهش يافت. اين امر مي‌تواند به كاهش فشار تورمي در كوتاه‌مدت كمك كند.
افزايش خوش‌بيني در بازار سرمايه: پيش‌بيني‌هايي از احتمال جهش در بازار بورس ايران مطرح شده است، زيرا سرمايه‌گذاران به كاهش ريسك‌هاي سياسي اميدوار شده‌اند.
كاهش فشار رواني بر اقتصاد: مذاكرات، حتي اگر به توافق فوري منجر نشود، مي‌تواند انتظارات منفي در ميان فعالان اقتصادي را تعديل كند.
بلندمدت:
احياي صادرات نفت: در صورت رفع تحريم‌ها، ايران مي‌تواند صادرات نفت خود را افزايش دهد كه منبع اصلي درآمد ارزي كشور است.
جذب سرمايه‌گذاري خارجي: توافق احتمالي مي‌تواند سرمايه‌گذاران خارجي را به بازار ايران جذب كند، به‌ويژه در بخش‌هاي انرژي و زيرساخت.
چالش‌هاي وابستگي به مذاكرات: وابستگي بيش از حد اقتصاد ايران به نتايج مذاكرات مي‌تواند شكنندگي ايجاد كند، به‌ويژه اگر مذاكرات به بن‌بست برسد.
۴- چالش‌هاي پيش‌رو
عدم قطعيت سياسي: تغيير مواضع احتمالي طرفين يا فشارهاي داخلي در امريكا و ايران مي‌تواند روند مذاكرات را مختل كند.
مديريت انتظارات داخلي: دولت ايران بايد با اطلاع‌رساني شفاف، از ايجاد انتظارات غيرواقعي در بازار و جامعه جلوگيري كند.
مذاكرات عمان فرصتي بي‌نظير براي ايران فراهم كرده تا از طريق اقتصاد ديپلماسي، فشارهاي اقتصادي ناشي از تحريم‌ها را كاهش دهد و به سمت تثبيت بازارهاي داخلي و بازگشت به اقتصاد جهاني حركت كند. با اين حال، موفقيت اين مذاكرات به توانايي طرفين در غلبه بر بي‌اعتمادي تاريخي، مديريت خواسته‌هاي حداكثري و حفظ فضاي سازنده بستگي دارد. در حالي كه سيگنال‌هاي اوليه از مذاكرات مثبت بوده و تاثيرات كوتاه‌مدت آن در بازارهاي ايران مشهود است، پايداري اين روند مستلزم تعهد به ديپلماسي عادلانه و شرافتمندانه است.
سایر اخبار این روزنامه
مذاكرات رو به جلو است
راز نزدیکی این مرد به‌ترامپ
اهداف انقلاب اسلامي از نگاه بنيانگذار (۹)
ايران فرهنگي زماني براي بازگشتن
تحريم‌گر و چرخه فساد
تقويت فرهنگ و سنت بومي درجشنواره موسيقي كوچه
پايان عصر انقلاب‌ها
الگوريتم رفتاري ترامپ در پرونده ايران
اقتصاد ديپلماسي
ضرورت احياي جريان طبيعي موسيقي
معاون وزارت بهداشت: زور هيچكس به مافياي خودروسازي نمي‌رسد
پيشرفت خاموش
کشتی‌های اقیانوس‌پیمایی که متولد نمی‌شوند
دسترسي به «جاده ابريشم» آغاز تهاجم اروپا به آسيا بود
اهداف انقلاب اسلامي از نگاه بنيانگذار (۹)
ايران فرهنگي زماني براي بازگشتن
تحريم‌گر و چرخه فساد
تقويت فرهنگ و سنت بومي درجشنواره موسيقي كوچه
