روزنامه ابتکار
1396/05/22
لزوم بازنگری ایران در روابط خارجی با روسیه
به رغم همه اختلاف‌ها و تضادهایی که در مواضع آمریکا و روسیه در بحران های منطقه دیده می شود، اما راهبرد این دو کشور از اواخر ماه ژوئن در قبال سوریه همسو شده است. حمایت از آتش بس و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از اقدامات تحریک آمیز علیه نیروهای دولتی سوریه بخشی از راهبرد های همسو و مشترک آمریکا و روسیه در قبال سوریه است، به گونه ای که این دو کشور در دو نوبت برای انجام مذاکرات محرمانه ای بابت آتش بس در جنوب غربی سوریه به توافق رسیدند. نوبت اول این مذاکرات در اوایل ماه ژوئیه در عمان و نوبت دوم آن در ششم همین ماه در حاشیه نشست کشورهای گروه جی ۲۰ در هامبورگ صورت گرفت. هم اینک نیز مذاکرات میان واشنگتن و مسکو بصورت محرمانه در حال برگزاری است و خبرها حاکی از آن است که اسرائیل نیز در این مذاکرات محرمانه حضور و نقش فعال دارد.آنگونه که از مواضع آمریکا و روسیه پیداست، هدف اصلی این مذاکرات به منظور کاهش تنش و نیز تلاش برای ایجاد مناطق امن در سوریه صورت می گیرد. اگر چه چنین تلاش هایی در سایه مواضع راهبردی کشور ها در قبال بحران ها امر بدیهی و طبیعی است و روسیه و آمریکا هم در صدد تحقق همین راهبرد مشترک هستند، اما اینکه روسیه تن به قبول حضور و خواسته اسرائیل در مذاکرات می دهد کمی نگران کننده است. خواسته اسرائیل آن است که صرف توافق برای آتش بس و ایجاد منطقه امن در جنوب غربی سوریه کافی نیست،لذا تنها راهبرد موثر برای استقرار آتش بس آن است که ایران و حزب‌الله و مبارزان شیعه باید از سوریه خارج شوند تا حیات سرزمینی اسرائیل در معرض تهدید و خطر ایران نباشد. به واقع تداوم حضور ایران در سوریه در نگاه رهبران واشنگتن و تل آویو به معنای آن است که جنوب غربی سوریه همانند جنوب لبنان به پایگاهی برای حملات موشکی ایران به تل آویو یا حیفا می شود. لذا باید به حضور ایران که خطراتش به مراتب بیشتر از خطرات داعش است، پایان داد. البته چنین مواضع و نگرشی از سوی اسرائیل و آمریکا که در اساس با ایران سر عناد و ستیز دارند امر طبیعی است،اما حیرت آور آن است که مسکو تحت اغوای تل آویو و واشنگتن به جلوگیری از جایگاه یابی و تعیین کنندگی نقش ایران در منطقه رضایت داده است. واقعیت آن است که حضور مسکو در خاورمیانه با ائتلاف با تهران صورت گرفته است و مسکو می توانست لااقل برای تدارک مافات و پاداش این همکاری تهران،از پذیرش خواسته واشنگتن و تل آویو امتناع می کرد و نکرد.
این کنش مسکو به معنای دور شدن تدریجی مسکو از تهران و در مقابل نزدیک شدن آن به تل آیو و واشنگتن است. این مواضع و رفتار مسکو حاوی چند پیام است. اول آنکه این رفتار مسکو به معنای آن است که مسکو همسویی با تل آویو را در مناسبات منطقه نسبت به ایران ترجیح داده است. دوم آنکه مسکو هم به همان اندازه تل آویو و واشنگتن تهران را مشکل اصلی بی ثباتی سوریه و تاخر در فرایند صلح می داند. سوم آنکه نگاه ابزار گرایانه،فرصت طلبانه مسکو در قبال تهران در حال تکرار است و چهارم آنکه مسکو در صورت لازم می تواند در سایه راهبرد عدم دوست یا دشمن دائمی در سیاست خارجی از ایران عبور کند و از همه مهمتر حامل این پیام است که مناسبات مسکو- تهران آنگونه که گفته
می شود استراتژیک و راهبردی نیست،بلکه در میان راهبرد دوست و دشمن دائمی در نوسان است.
این رفتار روسیه اقتضا می کند که دستگاه دیپلماسی ایران در روابط خود به روسیه باز نگری کند. این بازنگری با توجه به تحرکات ضد ایرانی محافل عرب و همچنین حرکت جدید مقتدی صدر در صفحه شطرنج خاورمیانه بیش از اندازه لازم است، چراکه احتمال دارد که مسکو بخواهد این راهبرد خود را با هدف عبور از تهران در قبال محافل عرب تکرار کند. این راهبرد با توجه به مواضع ابزار گرایانه مقامات کرملین دور از انتظار نیست.
*مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
سایر اخبار این روزنامه
سید محمود میرلوحی:
نتایج وعده‌های رئیس‌جمهوری باید در دولت دوازدهم دیده شود
«ابتکار» افق سیاسی تعامل میان اصلاح طلبان و اعتدالیون را بررسی کرد
دوراهی اصلاحات و اعتدال
به بهانه اعلام محرومیت دو لژیونرفوتبال ایران
فیفا از فدراسیون فوتبال توضیح خواست
جهانبخش محبی نیا
شناسنامه دولت یازدهم
خطرات و تهدیدات تعطیلی و بازگشایی دوباره یک ساختمان تاریخی بررسی شد
تلخی های یک کارخانه قند
چرا حقوقی‌ها در 4 ماهه ابتدایی سال در خرید اوراق از حقیقی‌ها عقب افتادند؟
شکست سهام از «سخاب»
چه اتفاقی می‌افتد که فیلم‌های توقیفی پس از چند سال اکران می‌شوند؟
فرصتی برای نمایش فیلم های از رمق افتاده
رشد اقتصادی بدون نفت 4/6 اعلام شد
تحقق نزدیک رویای اقتصاد بدون نفت
شهیندخت مولاوردی:
وزارت آموزش و پرورش به من پیشنهاد شده بود
در جلسه ارائه برنامه ظریف به فراکسیون امید برای دولت دوازدهم چه گذشت؟
حوزه همسایگان و دیپلماسی اقتصادی در اولویت وزارت امور خارجه
پروفسور لطفی‌زاده؛ بنیانگذار «منطق فازی» درگذشت
شهردارى در راستاى انسان‌محورى
لزوم بازنگری ایران در روابط خارجی با روسیه
