روزنامه اعتماد
1396/08/04
155هزار تن طلا زير پاي خليج فارس
اميرعباس آذرموندمنطقه «پارس جنوبي»، مهم‌ترين سرمايه نفت و گاز كشور است كه ارزش آن طبق برآوردها، با 155 هزار تن طلا برابري مي‌كند. درواقع ميدان گازي پارس جنوبي، يكي از بزرگ‌ترين منابع گازي جهان است كه روي خط مرزي مشترك ايران قرار دارد. طبق برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده، قرار است تا پايان سال 97 توسعه همه فازهاي آن (به جز فاز 11) پايان يابد.
البته قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبي در قالب الگوي جديد قراردادهاي نفتي، ميان شركت ملي نفت ايران و كنسرسيومي متشكل از توتال فرانسه، شركت ملي نفت چين (سيانپيسي) و پتروپارس نيز در تيرماه سال جاري امضا شد كه ارزش قرارداد توسعه اين فاز، چهار ميليارد و ٨٠٠ ميليون دلار است كه با به ثمر رسيدن آن، روزانه 56 ميليون مترمكعب (معادل 2 ميليارد فوت‌مكعب) به ظرفيت برداشت ايران از ميدان گازي پارس جنوبي مشترك با قطر اضافه مي‌شود. وزير نفت نيز اخيرا درباره وجود موانع بانكي در قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبي، گفته كه مشكلي در اجراي اين قرارداد وجود ندارد و پرداخت‌هاي آنها، وارد سيستم مالي ايران نمي‌شود. اين قرارداد، نخستين قرارداد در قالب مدل جديد قراردادهاي نفتي است كه پس از لغو تحريم‌ها امضا شد.
مسعود حسني، مديرعامل مجتمع گاز پارس جنوبي در اين خصوص معتقد است: مخزن گاز پارس جنوبي با 3 هزار و 700 كيلومترمربع مساحت، داراي ظرفيت 14 تريليون مترمكعب گاز طبيعي و 19 ميليارد بشكه ميعانات گازي است. همچنين اين مخزن هشت درصد از ذخاير گاز جهان و 50 درصد ذخاير گاز ايران را تشكيل مي‌دهد.
هم‌اكنون طبق آخرين آمارها، توليد نفت خام ايران، 12 درصد توليد اوپك را شامل مي‌شود و از زمان برداشت گاز در پارس جنوبي تاكنون هزار و 60 ميليارد مترمكعب گاز در اين ميدان مشترك توليد شده كه ارزش آن در اقتصاد ملي ايران 191 ميليارد دلار است.
ازطرفي ميدان‌هاي گازي ايران با ميزان ذخيره ۲۷ تريليون مترمكعب، در رتبه دوم ميدان‌هاي گازي جهان از لحاظ حجم گاز طبيعي قرار گرفته است.
اين ذخاير غالبا در ميدان گازي، كلاهك‌هاي نفتي يا همراه با نفت در ميادين نفتي هستند. همچنين ميدان گازي پارس جنوبي داراي حدود 1800 تريليون فوت‌مكعب (51 تريليون مترمكعب) گاز طبيعي درجا و 50 ميليارد بشكه (9/7 ميليارد مترمكعب) ميعانات گازي است. اين ميدان گازي، مساحتي حدود 9700 كيلومترمربع (3700 مايل‌مربع) را پوشش مي‌دهد كه از اين مساحت، 3700 كيلومترمربع (1400 مايل‌مربع) آن واقع در آب‌هاي ايران است و 6000 كيلومترمربع (2300 مايل‌مربع) واقع در آب‌هاي قطر است.
ايران از سال 1381 بهره‌برداري و توليد گاز از نخستين فاز پارس جنوبي را آغاز كرد و با گذشت نزديك به 15 سال هم‌اكنون ظرفيت توليد گاز ايران در اين ميدان مشترك با قطر به حدود 500 ميليون مترمكعب در روز رسيده است.
به گفته حسني، ارزش مخزن پارس جنوبي معادل 155 هزار و 992 تن طلا است. يعني اگر اين مقدار طلا را در كاميون بارگيري كنيم و در هركاميون 20 تن طلا قرار گيرد، 7 هزار و 800 كاميون و كارواني به طول 78 كيلومترخواهد شد؛ به عبارت ديگر، مخزن پارس جنوبي ارزشي معادل 120 سال توليد نفت كشور را داراست. اما رسيدن به اين درآمد نيازمند تاسيساتي است كه پايدار و ايمن كار و ارزش افزوده ايجاد كند كه تبديل گاز پارس جنوبي به محصولات با ارزش و در واقع احياي اين ارزش و تزريق منابع مالي به كشور برعهده مجتمع گاز پارس جنوبي است. وي تصريح مي‌كند: درحال حاضر توليد گاز اين شركت روزانه معادل 2 ميليون و 243 هزار بشكه نفت خام است كه پس از پايان توسعه به حدود پنج ميليون بشكه معادل نفت خام افزايش خواهد يافت. همچنين اين ميزان توليد وقتي بسيار مورد توجه قرار مي‌گيرد كه بدانيد، شركت بريتيش پتروليوم (BP) در سال 2010 موفق به توليد گاز طبيعي، نفت خام، ميعانات و ان‌جي‌ال معادل سه ميليون و 822 هزار بشكه نفت خام شده كه اين ميزان در سال 2014 به سه ميليون و 151 هزار بشكه معادل نفت خام كاهش يافته است.
به گفته حسني، در واقع ارزش محصولات پارس جنوبي پس از توسعه كامل حدود 2 ميليون بشكه از توليد شركتي مانند بي‌پي انگليس بيشتر خواهد بود.
بر اساس اين گزارش هر چند كه طي سال‌هاي گذشته اقدامات زيادي براي توسعه و برداشت ازاين ميدان گازي صورت گرفته است اما همراه شدن تحريم‌هاي غربي با برنامه‌هاي توسعه‌اي اين ميدان در كنار عدم مديريت صحيح پروژه‌هاي توسعه‌اي فازهاي مختلف اين ميدان موجب شده تا ايران هنوز در برداشت از اين ميدان گازي از شريك قطري‌اش عقب بماند. البته طي سال‌هاي گذشته تلاش‌هاي زيادي براي تسريع در توسعه فازهاي پارس جنوبي موجب شده تا ميزان برداشت ايران از اين ميدان افزايش يابد اما ناگفته پيداست كه اين امر هنوز محقق نشده است و تا رقم‌هاي برنامه‌ريزي شده فاصله داريم. البته محمد مشكين‌فام، مديرعامل شركت نفت و گاز پارس ايران در ابتداي سال 96 بود كه از برابري برداشت ايران و قطر از اين ميدان سخن گفت و افزود: ميزان توليد ايران از ميدان گازي پارس جنوبي به 570 ميليون متر مكعب در روز رسيد كه با برداشت قطر از اين ميدان برابري مي‌كند. دو كشور با هدف هماهنگي در امور و برداشت صيانتي، گاه مذاكراتي دارند اما به هيچ عنوان حق دخالت در روند توسعه ميدان‌هاي يكديگر را ندارند.
اولويت‌بندي فازهاي پارس جنوبي در دولت يازدهم سبب تسريع در روند اجراي طرح‌هاي در دست اجرا در ميدان عظيم گازي پارس جنوبي شد. بر اساس تصميم وزارت نفت در سال 1392، پنج فاز 12، 15، 16، 17 و 18 كه نسبت به ساير فازها پيشرفت بيشتري داشتند در اولويت اصلي و ساير فازها در اولويت بعدي قرار گرفتند كه تاكنون بخش زيادي از آنها به بهره‌برداري رسيده است. پس از راه‌اندازي كامل فازهاي 12، 15 و 16 و بخش‌هايي از 17 و 18، اكنون توسعه فازهاي 19، 20 و 21 در اولويت قرار گرفته است.
تخمين زده مي‌شود با توسعه كامل فازهاي پارس جنوبي ضمن تامين پايدار نياز كشور به انرژي، سالانه 100 ميليارد دلار درآمد عايد كشور شود. از سوي ديگر، ميزان توليد گاز پارس جنوبي در دولت يازدهم جهش قابل توجهي يافت به طوري كه نسبت به آغاز به كار اين دولت، 2 برابر شد. توليد گاز از ١٠ فاز نخست پارس جنوبي در سال 13٩٢، نزديك به ٢٨٥ ميليون متر مكعب بود كه اين ميزان با بهره‌برداري از ١١ بخش جديد پارس جنوبي به ٥٤٠ ميليون مترمكعب در روز مي‌رسد.
افزايش 300 ميليون مترمكعبي توليد گاز
در پارس جنوبي
توليد گاز در پارس جنوبي، روزانه رشد 300 ميليون مترمكعبي را تجربه كرده و همچنان در حال افزايش است. ميزان توليد گاز پارس جنوبي در سال 1393 نزديك به ١٠٣ ميليون متر مكعب رشد كرد. اين رشد در سال 1394 به ٥٧ ميليون متر مكعب در روز رسيد. پيش از اين «محمد مشكين فام» مديرعامل شركت نفت و گاز پارس، اعلام كرده بود تا پايان سال 1395 نيز ١٤٠ ميليون مترمكعب ديگر به اين رقم افزوده مي‌شود.
چندي پيش وزير نفت در اين باره گفت: تا پايان دولت يازدهم به حجم عظيم گاز كه در عسلويه توليد مي‌شود، 300 ميليون مترمكعب اضافه شده و اين امر بدان معناست كه برداشت گاز در اين مدت به 2 برابر مي‌رسد. بيژن زنگنه يادآوري كرد: 10 فاز پارس جنوبي در دولت اصلاحات به بهره‌برداري رسيد. در دولت يازدهم نيز 11 فاز پارس جنوبي به بهره‌برداري مي‌رسد تا يك‌بار ديگر با كشور قطر در برداشت از مخزن مشترك پارس جنوبي برابر شويم و حتي پيشي بگيريم.
با تكميل بخش‌هاي باقي مانده پارس جنوبي تا پايان سال 13٩٧، ظرفيت توليد گاز كشور در اين ميدان به ٧٢٥ ميليون متر مكعب در روز مي‌رسد.
افتتاح اين پنج فاز پارس جنوبي در حالي صورت مي‌گيرد كه طرح توسعه فاز 12 به عنوان بزرگ‌ترين فاز پارس جنوبي و فازهاي 15و 16 نيز در دولت يازدهم با حضور حسن روحاني رييس‌جمهوري اسلامي ايران افتتاح شده و به بهره‌برداري رسيدند. پيش از اين بيژن زنگنه، وزير نفت وعده داده بود در سال 1396برداشت روزانه گاز ايران از ميدان مشترك پارس جنوبي بيشتر از قطر خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
مي‌خواستند يك‌فوتباليست‌را در استاديوم شلاق بزنند
اقتصاد نفتي نا امن است
گراميداشت «روز آمار» در غربت آماري!
امنيت ملي و آسيب‌هاي‌اجتماعي
بحث درباره شوراي نگهبان
آيا ترامپ ديوانه است؟
صفر تا صد مساله حصر با شوراي عالي امنيت ملي است
نظام سياسي رياستي يا پارلماني
سنگاپور اول ايران 89
مسعود بارزاني عقب نشست
كتاب‌خواني پنجشنبه‌ها با مرور كتاب‌هاي:
155هزار تن طلا زير پاي خليج فارس
