مجلسي‌ها به‌دنبال شفافيت بودجه مجلس

شرق، محمدحسن نجمي: شفاف‌سازي مسائل مالي مجلس؛ نقطه اشتراک نامه 30 نماينده به هيئت‌رئيسه بود و همچنين نطق ديروز دو نماينده تهران در مجلس شوراي اسلامي؛ «محمود صادقي» و «مصطفي کواکبيان». البته اين شفافيت منحصر به دستگاه‌هاي ديگر نيست و آنها درخواست آغاز شفافيت از خود مجلس داشتند؛ آن هم درباره مسائل مالي مجلس.
30 نماينده مجلس شامل محمد قمي، محمود صادقي، احمد مازني، حسن کامران و بيشتر نمايندگان زن مجلس ديروز در نامه‌اي به هيئت‌رئيسه خواستار شفافيت بودجه مجلس شدند. کنار هم قرارگرفتن نام نمايندگان اصلاح‌طلب در کنار اسامي‌اي مانند «حسن کامران» نشان از عزم جدي نمايندگان فارغ از جناح‌بندي‌هاي سياسي، براي شفافيت بودجه مجلس دارد. به گفته قمي، در اين نامه درخواست شده تا در جلسه غيرعلني به سؤالات نمايندگان درباره هزينه‌هاي جاري و سرمايه‌اي مجلس پاسخ داده شود. او گفت که مطهري هم که رياست جلسه را بر عهده داشته، قول بررسي داده است.
شفافيت را از مجلس آغاز کنيم
همچنين ديروز محمود صادقي در بخشي از نطق خود خواستار شفافيت شد و پيشنهاد داد که آغاز روند شفافيت از مجلس باشد. او افزود: «آيا مجلس عصاره فضايل ملت است؟ ما عصاره فضايل شوراي نگهبان هستيم. بياييم شفافيت را از مجلس آغاز کنيم. نظام مالي مجلس، غيرشفاف است. چرا اجازه نمي‌دهند بودجه سالانه مجلس به طور شفاف حسابرسي شود؟ آيا نمايندگان مجلس در جريان حسابرسي‌هاي سالانه بودجه‌اي مجلس هستند؟ چرا گزارش شفافي از حسابرسي‌هاي سالانه مجلس ارائه نمي‌شود؟ حسابرس‌هاي ديوان محاسبات هر سال بودجه مجلس را حسابرسي مي‌کنند و ۴۰، ۵۰ ايراد مي‌گيرند؛ ولي رئيس ديوان محاسبات همه آنها را خط مي‌زند».


مصطفي کواکبيان هم در نطق خود از شفافيت گفت؛ او شفافيت مالي براي نمايندگان را يک اصل اساسي دانست و گفت: «آيا بهتر نيست اين شفافيت از مجلس شروع شود؟ بنده به‌عنوان رئيس شوراي اجرائي بين‌المجالس جهاني بارها تقاضاي يک اتاق معمولي کردم، مي‌گويند نداريم. حتي تقاضاي ارائه گزارش مجالس قبلي از فعاليت‌هاي IPU داشته‌ام كه اجازه نمي‌دهند. آن وقت شما مي‌خواهيد در اصلاح مواد آيين‌نامه باز هم به قدرت رئيس مجلس اضافه کنيد، اشکالي ندارد». کواکبيان افزود: «يادتان است هنگام تنظيم برنامه ششم گفتند چند صد هزار ميليارد تومان بر دوش دولت مي‌گذاريم، لايحه ۳۴ماده‌اي را به ۱۴۴ ماده تبديل مي‌کنيم، حاصل آن چه شد؟ جز اينکه بودجه ۹۷ تقديم مجلس شده و ارتباطي با برنامه ششم ندارد. رئيس مجلس ما هم موضوع را به شوخي، خنده و تمسخر مي‌گيرد، راستي چرا رئيس مجلس به جاي اينکه خودش را سخنگوي مجلس بداند، همه‌کاره مجلس مي‌داند؟».
طرح تحقيق‌وتفحص از مجلس در محاق؟
چندي پيش بود که «محمدجواد ابطحي»، از چهره‌هاي اصولگراي مجلس، از ارائه طرح تحقيق‌وتفحص از مجلس به هيئت‌رئيسه خبر داد؛ اما او در‌عين‌حال سرنوشت اين طرح را مبهم توصيف کرده بود. او به «الف» گفته بود که «اين طرح که بيش از 20 امضا دارد، با مخالفت هيئت‌رئيسه مجلس مواجه شده و سرنوشت نامعلومي دارد».
آن طور که ابطحي گفته بود، «محمدمهدي زاهدي» رئيس کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس هم طرح تحقيق‌وتفحص از مجلس را امضا کرده؛ زاهدي ديروز در پاسخ به اين سؤال «شرق» که سرنوشت اين طرح به کجا انجاميد، گفت: «طرح را داديم و در حال پيگيري است». او يکي از سؤالات را درباره شفاف‌سازي مسائل بودجه دانست و به همين بسنده کرد.
بودجه کجا هزينه مي‌شود؟ معلوم نيست!
ابطحي ديروز درباره اين طرح به «شرق» گفت که «يک پولي در اختيار مجلس قرار مي‌گيرد که هزينه‌هاي جاري و تملک بودجه‌اي است؛ اما اينکه کجا هزينه مي‌شوند، معلوم نيست». او در ادامه پرسش‌هايي درباره برخي مراسم‌هاي برگزار‌‌شده در مجلس مطرح کرد و گفت: «هزينه مراسم تحليف چقدر است؟ پيمانکاران آن چه کساني بودند؟ آيا اين صحت دارد که مقدار درخور‌توجهي ميوه خريداري شده بود و دور ريخته شده؟». او در پاسخ به اين سؤال که طرح تحقيق‌و‌تفحص از مجلس چند محور دارد، گفت: «به گفته آقاي زاهدي 12 محور طرح به سه محور عمده تبديل شده است؛ اگر هيئت‌رئيسه به اين سه محور پاسخ‌هاي قانع‌کننده دادند که هيچ؛ اما اگر قانع‌کننده نبود، طرح تحقيق‌وتفحص از مجلس جدي است».
«علي افراشته» چقدر مي‌گيرد؟
پيش‌از‌اين ابطحي محورهاي طرح تحقيق‌وتفحص از مجلس را شامل «اشکالات در سازمان اداري مجلس»، «نحوه هزينه‌کرد بودجه مجلس»، «شفاف‌سازي برخي مسائل در ادارات مختلف از‌جمله هزينه‌هاي مالي، استخدام نيروها براساس سلايق شخصي و بدون توجه به شايستگي‌ها و برخي از اقدامات خلاف قانون در مجلس» دانسته بود. حالا مي‌گويد: «ميزان دريافتي مديران ارشد مجلس را نمي‌دانستيم؛ مثلا آقاي افراشته به‌عنوان معاون اجرائي رئيس مجلس چقدر حقوق مي‌گيرد؟ من به‌عنوان نماينده نمي‌دانم». علي افراشته از چهره‌هاي نزديک علي لاريجاني است که از مجلس هشتم تا‌کنون سمت معاونت اجرائي او را برعهده دارد. به نوشته «فارس» علي افراشته «مسئوليت کميته فرهنگي جهاد در استان بوشهر از تأسيس جهاد از سوی حضرت امام (ره) تا سال 61» را بر عهده داشته است. او همچنين مسئول امور تربيتي در استان بوشهر از سال 1362 تا 1369، مدير کل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان‌هاي بوشهر و هرمزگان از سال 1372 تا 1376 بوده. از قضا علي لاريجاني هم از سال 70 تا بهمن 72 وزير ارشاد بوده و مي‎توان سرآغاز آشنايي آنها را در وزارت ارشاد دانست. اما اگر هم در وزارت ارشاد آشنا نشده بودند، پس از انتصاب لاريجاني به رياست صداوسيما ديگر قطعا لاريجاني و افراشته آشنايي زيادي با هم پيدا کردند. افراشته بين سال‌هاي 73 تا 83 يعني سال‌هاي رياست لاريجاني بر صداوسيما، «مديرعامل مرکز آموزش صداوسيما و مشاور اجرائي معاون اداري مالي سازمان صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران» بود. او پس از پايان رياست لاريجاني در صداوسيما، عضو هيئت مديره روزنامه جام‌جم از سال 1383 تا 1384، استاندار بوشهر از سال 1384 تا 1387، رئيس سازمان اداري مجلس شوراي اسلامي از سال 1387 تا 1388، معاون اجرائي رئيس مجلس شوراي اسلامي از سال 1388 تاکنون بوده است. با توجه به سوابق گفته‌شده از افراشته مي‌توان او را از چهره‌هاي معتمد «علي لاريجاني» دانست.
آيين‌نامه داخلي چه مي‌گويد؟
طبق ماده 24 آيين‌نامه داخلي مجلس، «تصويب بودجه پيشنهادى سالانه مجلس و ارجاع آن به کميسيون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس جهت طى مراحل قانونى» از جمله وظايف و اختيارات هيئت‌رئيسه است. تا اينجاي کار معلوم است که بودجه‌ريزي براي مجلس از کجا نشئت مي‌گيرد. از سوي ديگر اين بودجه‌ريزي که با هر تغيير و تحولي به تصويب برسد، بايد نظارتي هم داشته باشد. طبق تبصره ماده 55 آيين‌نامه داخلي مجلس که مربوط به کميسيون برنامه و بودجه است، «کميسيون برنامه و بودجه و محاسبات علاوه بر انجام وظايف تخصصى در ماده (49) و اين ماده موظف است نسبت به امور زير اقدام کند:
1- نظارت و مراقبت بر اجراى مقررات بودجه و امور مالى مجلس و نحوه هزينه‌کردن آن
2- رسيدگى به عملکرد بودجه سالانه مجلس و ارائه گزارش آن حداکثر تا پايان شهريورماه سال بعد. اين گزارش جهت اطلاع نمايندگان چاپ مى‏‌گردد.
3- بازرسى و رسيدگى دقيق و نظارت در مورد تمامي اموال و اشياي منقول و غيرمنقول مجلس و ارائه گزارش سالانه جهت چاپ و توزيع بين نمايندگان».
تنش و آشتي
پس از نطق محمود صادقي، برخي از نمايندگان اصولگرا به نطق او اعتراض داشتند که اين امر موجب بروز التهاب در جلسه علني شد. ابتدا علي ادياني‌راد، نماينده اصولگراي قائمشهر، در تذکري اين سخن را نادرست خواند و با تأکيد بر اينکه احتمالا نطق نماينده تهران به عنوان فردي که خود معمم بوده و حقوق‌دان است با سوء‌نيت بيان نشده اما بايد دقت کنيم که با اين سخنان شأن مجلس را خدشه‌دار نکنيم.
با اين همه، اين پايان کار نبود و تشنج و دعواي اصلي در صحن از زماني آغاز شد که سيدحسين نقوي‌حسيني، نماينده اصولگراي ورامين و پيشوا با اصرار خواستار بيان تذکر ماده ۷۹ قانون اساسي در دفاع از شأن نمايندگان شد. علي مطهري که براي ساعاتي رياست جلسه علني مجلس را بر عهده داشت با اشاره به اينکه اين مسئله در تذکر نماينده قائمشهر مطرح شده اجازه بيان تذکر به نقوي‌حسيني نداد و اين مسئله منجر به عصبانيت بيش از حد اين نماينده اصولگرا شد. نقوي‌حسيني که مسئوليت سخنگويي فراکسيون اصولگرايان موسوم به نمايندگان ولايي را نيز بر عهده دارد با فرياد خواستار روشن‌شدن ميکروفونش بود عملا مانع از بررسي ادامه دستور مجلس شد و در حالي که مطهري به عنوان رئيس جلسه چند بار از او خواست که نظم جلسه را رعايت کند و سعي کرد ادامه کار مجلس را به جريان بيندازد، در ‌‌نهايت در مقابل اصرار توأم با عصبانيت اين نماينده نزديک به جبهه پايداري اجازه داد تا تذکر ماده ۷۹ مطرح شود. با اين حال نقوي‌حسيني پس از آنکه دقايقي با لحني آرام نسبت به عدم صدور اجازه بيان تذکر از سوي مطهري انتقاداتي مطرح کرد بالاخره موضوع اصلي تذکرش را بيان کرد که مشابه‌‌ همان نکاتي بود که پيش‌تر عنوان شده بود. علي مطهري نيز هنگامي که ديد نقوي‌حسيني‌‌ همان بحث را تکرار مي‌کند ميکروفون او را قطع کرد و از يکي از اعضاي هيئت‌رئيسه خواست دستور کار مجلس را قرائت کند که اين مسئله نقوي‌حسيني را بيش‌ازپيش عصباني کرد. اين نماينده اصولگراي مجلس صندلي خود را ترک کرد و با حضور مقابل جايگاه هيئت‌رئيسه با صداي بلند به علي مطهري اعتراض کرد. اين مسئله منجر به آن شد که تعدادي از نمايندگان اصولگرا از جمله حسين مقصودي، حميدرضا فولادگر، جبار کوچکي‌نژاد و چند نماينده ديگر به سمت نقوي رفته و او را آرام کنند و به سمت صندلي‌اش بازگردانند.
 در ادامه نيز نمايندگان اصولگراي ديگر همچون محمدجواد ابطحي، نماينده مردم خميني‌شهر و احمد اميرآبادي‌فراهاني، نماينده اصولگراي قم نيز به اين جمع اضافه شده و سعي کردند نقوي‌حسيني را آرام کنند. اين در حالي بود که نادر قاضي‌پور و سيدجواد صادقي‌نژاد نيز به اين جمع پيوسته بودند.
در ادامه هنگامي که فضا کمي آرام‌تر ‌شد محمدرضا تابش، نماينده اصلاح‌طلب مردم اردکان و نايب‌رئيس نخست فراکسيون اميد نيز به جمع نمايندگان پيوست که حضور اين نماينده اصلاح‌طلب بلافاصله با واکنش شديد از سوي اصولگرايان روبه‌رو شد. در ادامه بعضي از اصولگرايان مجلس مدعي شدند تابش به نماينده اصولگراي ورامين اهانت کرده است.
با پادرمياني برخي نمايندگان دو جناح اين درگيري لفظي خاتمه يافت و تابش و نقوي‌حسيني در کنار صندلي علي مطهري حاضر شده و در چند دقيقه پاياني جلسه، عذرخواهي چندجانبه چاشني پايان کار يک روز شلوغ کاري مجلس شد.