روزنامه آفتاب یزد
1395/12/15
جدل‌های صنفی رنگ و بوی سیاسی گرفت
آفتاب یزد – گروه اجتماعی: زمستان سال 1393 شاید یک انقلاب در حمل و نقل پایتخت به وقوع پیوست. اپلیکیشنی به نام اسنپ برگرفته از کشورهای مدرن و توسعه یافته به فارسی برگردان شد تا کسانی که موبایل هوشمند دارند، بتوانند با استفاده از آن به راحتی و با قیمتی باور نکردنی به سفرهای داخل شهری بروند. این اپلیکشین دو سو دارد؛ یک سمت مسافر است که درخواست سفر می‌کند و از سوی دیگر نزدیک‌ترین راننده با تلفن هوشمند خود متوجه این درخواست شده و آن را قبول می‌کند. در سال 95 هم اپلیکیشن دیگری به نام تپسی به بازار آمد که تفاوت چندانی با اسنپ نداشت و به واقع رقیب آن بود.**سرمایه‌گذاران اسنپ
ویکی پدیا مدعی شده است: با افزایش محبوبیت شرکت‌هایی چون اوبر، بسیاری از شرکت‌های دیگر مدل کسب و کار آن را تکرار کرده و این روند به «اوبری‌سازی» مشهور شده است. در بسیاری جاها آنان مورد حملات شدید صنعت تاکسیرانی قرار گرفته‌اند که آنان را به عملیات تاکسیرانی غیرقانونی، پایین آوردن قیمت و خدمات ناایمن متهم می‌کنند. اسنپ مدعی شده است به زودی تمامی ایران را از سرویس خود بهره‌مند می‌سازد. شرکت آفریقای جنوبی ام تی ان ۲۰ میلیون دلار در اسنپ سرمایه‌گذاری کرده است. شرکت آلمانی راکت اینترنت نیز به عنوان مالک اسنپ شناخته میشود. نرم‌افزار اسنپ در حال حاضر برای دو سیستم عامل اندروید و آی‌اواس منتشر شده است. پس از گذشت دو سال از فعالیت خدمات مسافربری موبایلی چون اسنپ و افزایش کاربران آن، انتقاداتی از عملکرد آن طرح شده است. سازمان تاکسیرانی با زیر سوال بردن امنیت این خدمات، فعالیت آنها را غیرقانونی خوانده است.
**جمع جوانان جمع است
چند جوان که تحصیلات خود را در دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف و یا کشورهای توسعه‌یافته به پایان رساند‌ه‌اند، هیئت مدیره تپسی را تشکیل می‌دهند. میلاد منشی‌پور مدیرعامل تپسی است. او در دانشگاه تهران مهندسی مکانیک خواند و سپس به فرانسه رفت و از مدرسه عالی مدیریت پاریس (HEC) در رشته MBA فارغ‌التحصیل شد. او ده سال تجربه کار و مدیریت در شرکت‌های معتبر بین‌المللی را دارد. میلاد در این شرکت‌ها مدیر پروژه بود و به کمپانی‌هایی نظیر مایکروسافت (Microsoft)، دِل (Dell) و شرکت‌های خدمات مالی مشاوره داده است. او برای تدریس دوره‌ای کوتاه‌مدت در حوزه استراتژی و مشاوره در دانشگاه شریف، به ایران آمد و فضای کسب‌وکار ایران را در حوزه IT مساعد یافت. در سال ۱۳۹۵ از کانادا به ایران بازگشت و تپسی را در همین سال راه‌اندازی کرده است.
**حمایت دولت از کسب و کار اینترنتی
از میان دولتی‌ها محمود واعظی، وزیر ارتباطات سفت و سخت از این دو اپلیکیشن حمایت کرده است. او می‌گوید: «بر این باوریم که علاوه بر فعالیت‌های سنتی باید بستر را برای کسب و کارهای جدید مهیا کنیم. ما نمی‌توانیم با ابزارهای مدرن به سبک 20 سال پیش زندگی کنیم، بلکه باید از تکنولوژی در تمام بخش‌های زندگی بهره‌برداری کنیم. ما دنبال یافتن خلاهای قانونی هستیم تا کسب و کار اینترنتی با مشکلی روبرو نشود. دولت یازدهم این را می‌داند که با تقویت فضای مجازی می‌تواند شغل و فرصت‌های جدید شغلی ایجاد کند به همین دلیل از این فضا حمایت می‌کنیم و امیدواریم در رفع خلاهای قانونی مجلس هم با دولت همکاری داشته باشد.»
**بازار تاکسی‌ها و آژانس‌ها کساد شد
کلید جنجال و جدل صنفی دوشنبه دوم اسفندماه کلید خورد. در این روز برخی از رانندگان تاکسی در اعتراض به فعالیت این دو اپلیکیشن جلو مجلس تجمع کرده و تپسی و اسنپ را غیرقانونی دانستند. آنها شعار می‌دادند: «اسنپ آمریکایی نابود باید گردد!»
به گفته سیدعلی رضوی، مدیر ساماندهی آژانس‌های تهران، شمیرانات و ری هم اعلام کرد: « اتحادیه شکایاتی به قوه‌قضائیه کرده است زیرا تپسی و اسنپ بدون مجوز فعالیت می‌کنند و اگر زمانی برای مردم مشکلی پیش بیاید حتی مکان فیزیکی این دو شرکت برای پیگیری مشخص نیست. تبلیغاتی که اسنپ و تپسی دارند رانندگان آژانس‌ها را هم تحت تاثیر قرار داده و ترجیح می‌دهند با این شرکت‌ها کار خود را دنبال کنند که این مسئله برای آژانس‌های سنتی نیز مشکلاتی را ایجاد کرده است.
به این اوصاف به نظر می‌رسد کار و بار آژانس‌ها و تاکسی‌ها بدجوری کساد شده است. اما کسانی که از تپسی و اسنپ استفاده می‌کنند بسیار راضی هستند. بعضی از راننده‌های آژانس که به این دو شرکت پیوسته‌اند هم از افزایش کار و روزی‌شان خرسندند.
شهرام شاهکار، مدیرعامل اسنپ در مصاحبه با جی پلاس می‌گوید: «رقابت بازار را بزرگتر می‌کند و در نهایت به نفع مصرف‌کننده است. به همین خاطر من از داشتن رقیب بسیار خوشحال هستم. در سال نخست که ما بدون رقیب کارمان را انجام می‌دادیم، بسیار متعجب بودم که چرا کسی وارد بازار رقابتی نشد، چرا که چنین شرایطی به مراتب انگیزه‌های بیشتری برای کار و ارائه بهتر خدمات ایجاد می‌کند.»
میلاد منشی‌پور هم در همین مصاحبه می‌گوید: «با توجه به این‌که تا پیش از این نرخ تاکسی‌های دربستی و آژانس‌ها هزینه زیادی را به جیب مردم تحمیل می‌کرد، شاید نرخ‌های متعادل و متناسب تپسی یکی از فاکتورهای مهم استقبال مردم باشد.»
**اشتغالزایی یا از بین بردن مشاغل؟
بیشتر تاکسی‌دارها، راننده‌های آژانس و آژانس‌دارها می‌گویند که تپسی و اسنپ کمر به ورشکستگی آنها بسته است. آنها می‌گویند عده زیادی بیکار خواهند شد. اما مدیران این دو اپلیکیشن از همه رانندگان استقبال می‌کنند و منابع غیررسمی از اشتغال 30 هزار راننده در این دو اپلیکیشن خبر می‌دهند. با این حال باز هم به دلیل نداشتن مجوز این دو شرکت به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند. سردار تقی مهری، رئیس پلیس راهور ناجا اعلام کرده که با فعالیت این شرکت‌ها مشکلی ندارند به شرط آن که مجوز داشته باشند و تا گرفتن مجوز رانندگان اسنپ و تپسی، رانندگان غیرمجاز محسوب می‌شوند و با آنها برخورد و جریمه‌شان می‌کنند.
این در حالی است که برخی اعتقاد دارند دریافت مجوز از وزارتخانه کشور کافی است، برخی دیگر اعتقاد دارند که علاوه بر مجوز وزارت کشور باید از شهرداری هم مجوز بگیرند. محسن سرخو، رئیس کمیته حمل و نقل شورای شهر هم می‌گوید: «اسنپ و تپسی حتما نباید زیر نظر تاکسیرانی باشد اما باید ساز و کار خود را در امنیت مسافران مشخص کنند.» با تمام این اوصاف هنوز این دو شرکت به صورت غیرمجاز فعالیت خود را ادامه می‌دهند.
**امنیت یا عدم امنیت
یکی از ایراداتی که راننده‌های تاکسی می‌گیرند عدم امنیت رانندگان این دو اپلیکیشن است. یکی از این راننده‌ها مدعی میشود: «این اپلیکیشن متعلق به تاکسیرانی بوده که آن را واگذار کرده و فکر نمی‌کرده برای خودش دردسرساز شود.» یکی دیگر از راننده‌ها هم می‌گوید: «ما از هزار و یک مانع رد می‌شویم و هفت خان رستم می‌گذرانیم تا بتوانیم جواز تاکسی بگیریم و قابل پیگیری هستیم اما راننده‌های تپسی و اسنپ را کسی نمی‌شناسد.»
میلاد منشی‌پور در مقابل این ادعا می‌گوید: «امنیت نیز یکی دیگر از دلایل استفاده از اپلیکیشن اسنپ است؛ مسافر قبل از سوار شدن می‌تواند چهره راننده، خودرو و پلاک آن را مشاهده کند و سپس درخواست خود را ثبت کند که فراهم‌شدن این امکان برای مسافران امنیت سفرها را بالاتر برده است.»
**آمیخته با مسائل سیاسی
اما همه ماجرا به امنیت و عدم امنیت، دریافت مجوز این دو شرکت ختم نشده، از آن هم فراتر رفته و اصولگرایان در شبکه‌های اجتماعی خود، فعالیت این دو شرکت را رنگ و بویی سیاسی دادند. برنامه جهت‌یاب آنلاین waze که توسط بعضی از رانندگان تپسی و اسنپ برای فرار از ترافیک استفاده می‌شد، دیگر قابل دسترس و استفاده نیست. دلیل این حکم هم جایی مطرح نشده است اما همین حکم دستاویزی شد برای شبکه‌های اجتماعی طیف اصولگرا تا با بهانه قرار دادن وجود یکی دو طراح اسرائیلی بین طراحان waze را سدی کنند جلو فعالیت دو شرکت اسنپ و تپسی.
وقتی نام اسرائیل به میان می‌آید، دیگر بحث و جدل‌های صنفی، سبک و سیاق سیاسی به خود می‌گیرد. حالا باید منتظر ماند و دید آیا یک اپلیکیشن جهت‌یاب (waze) می‌تواند دو غول نوپای حمل و نقل پایتخت را به زانو درآورد و آنها را از صدر به زیر بکشد تا دوباره تاکسیران‌ها و آژانس‌ها با قیمت‌های آنچنانی در خیابان‌های تهران جولان دهند یا فقط اپلیکیشن جهت‌یاب که گفته میشود توسط رانندگان اسنپ و تپسی استفاده میشود حذف خواهد شد؟
