روزنامه بهار
1396/11/02
پرواز دلار
رکوردشکنی دلار در بازار ارز یک بار دیگر نگاهها را به سمت این بازار خیره کرده است. افزایش تدریجی نرخ دلار که از چند روز پیش آغاز شده بود دیروز نرخ دلار را به رقم بی سابقه 4650 تومان رساند. مسئولان دولتی در قبال افزایش این روزهای نرخ دلار موضع گیری و اظهارنظری چندانی نداشتهاند و تنها رییس بانک مرکزی در اظهارنظری این افزایش نرخ دلار را در این روزها طبیعی عنوان کرده است!ولی الله سیف در دفعات گذشته نیز سابقه مطرح ساختن چنین اظهارنظرهای تعجب آوری را داشته است به طوری که همواره پس از افزایش نرخ ارز از طبیعی بودن این اتفاق خبر میدهد.
برخی معتقدند بالا رفتن بی سابقه نرخ دلار طراحی تیم اقتصادی دولت است تا به نوعی جبران کسری منابع مالی شود. این اقدام که در دولتهای گذشته نیز سابقه داشته است با نوعی بی ثباتسازی مصنوعی بازار ارز همراه است و نقش اول افزایش قیمت دلار را به بانک مرکزی میدهد.
گروهی دیگر که معتقد به تاثیر بالای سیاست خارجی بر بازار ارز در ایران هستند این دیدگاه را مطرح میکنند که تصمیمات روزهای اخیر دولتترامپ درباره برجام و تحریمها که به نوعی تهدید توافق هستهای و در نتیجه بازگشت تحریمهای گذشته میتواند باشد سبب ایجاد فضایی روانی شده است که نتیجه آن را در بازار ارز شاهد هستیم. افرادی که معتقد به چنین نگاهی هستند ضعف ساختاری اقتصاد کشور را دلیل مهمی برای این نکته میدانند که تصمیمات حوزه سیاست خارجی سبب تاثیری منفی بر حوزههای مختلف اقتصاد از جمله نرخ ارز میشود. از دیگر تحلیلهای مطرح شده در خصوص افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر حرکت منابع مالی از حوزههای مولد اقتصاد به سمت و سوی سفته بازی در بازار ارز است. این اتفاق که در یک مقطع طولانی در دولت دهم نیز رخ داده بود ناشی از رکود موجود در بازار است. در وضعیت رکودی (و یا حداقل در وضعیتی که با رونق اقتصادی فاصله داریم) شاهد آن هستیم که به جای آنکه منابع مالی در تولید به کار گرفته شود به سمت و سوی بازارهایی همچون ارز و سکه میرود.
و گمانه زنی دیگری که درباره افزایش نرخ ارز مطرح شده است احتمال برخی دخالتهای خارج از دولت در بازار ارز است. افرادی که چنین نگاهی را مطرح میکنند با یادآوری برخی اظهارنظرهای اثبات نشده مقامات دولت سابق که افزایش نرخ ارز در آن بازه زمانی را به دلیل دخالتهای برخی مراکز قدرت میدانستند این گمانه را مطرح میکنند که ممکن است این افزایش نرخ ارز نیز ناشی از دخالتهای غیر دولتی مراکزی خارج از قوه مجریه در بازار ارز باشد.
این که کدام یک از این چهار احتمال سبب افزایش بی سابقه نرخ دلار شده است و بی ثباتی در بازار ارز شده است همچنان محل سوال جدی است و برای یافتن راهی برای عبور از این وضعیت میبایست ابتدا دلیل را به خوبی تشخیص داد. کتمان واقعیت نگران کنندهای که در بازار ارز و به طور کلی اقتصاد کشور شاهد آن هستیم و پنهان شدن پشت آمارهای اقتصادی نمیتواند کمکی به حل مسئله کند. «طبیعی» خواندن افزایش نگران کننده نرخ ارز در این روزها و یا سکوت و بی عملی موجود که تیم اقتصادی دولت موج میزند به طور طبیعی نخواهد توانست سبب تغییری در این شرایط شود. به نظر میآید که لازم است رییس کل بانک مرکزی و دیگر مسئولان اقتصادی دولت رفتاری مسئولیت پذیرانه از خود نشان داده و به جای مخفی شدن از رسانهها و یا پاسخ هایی از روی رفع تکلیف برنامههای خود برای حل و فصل این مسئله و همچنین دلایل این بی ثباتی ارزی را برای مردم تشریح کنند. نگرانیها در خصوص بازار ارز به این دلیل است که ساختار اقتصادی کشور به شکلی است که نرخ ارز به خصوص قیمت دلار تاثیر مستقیمی بر سایر حوزههای اقتصادی کشور دارد و میتوان گفت این افزایش قیمت ارز میتواند به شکل محسوسی بر زندگی روزمره مردم نیز تاثیر بگذارد. از طرف دیگر کاهش روزافزون ارزش پول ملی از منظر سیاسی نیز نشانهای خطرناک برای هر کشوری خواهد بود. موضوع دیگری که افزایش قیمت دلار را در کانون توجهات قرار داده این نکته است که این بی ثباتی به وجود آمده در بازار ارز که سبب رکوردشکنی دلار شده است برنامه دولت را برای یکسانسازی نرخ ارز به شدت دچار اختلال خواهد کرد. مسئولان اقتصادی دولت چند روزی از اجرای برجام نگذشته بود که از برنامه دولت برای یکسانسازی نرخ ارز برای جلوگیری از رانت و فسادهای موجود در این حوزه که به دلیل ارز دونرخی است خبر دادند اما حالا و با وجود گذشت دو سال از آن وعدهها نه تنها خبری از تک نرخی شدن ارز نیست بلکه شاهد افزایش بی سابقه قیمت دلار و عبور آن از رکوردهای قبلی هستیم.
پربازدیدترینهای روزنامه ها