طنین صدای پاپوش ایرانی در بازار کفش

ریحانه یاسینی


«در سالهای دور بنیانگذار یکی از تولیدیهای کفش داخلی  علاوه بر تأسیس فروشگاه  در ایران و یکسان‌سازی قیمت در کل فروشگاه‌ها، توانسته بود به شوروی و اروپای شرقی کفش و پوتین صادر کند. تعصب به برند ایرانی تا جایی بود که حتی پوشیدن کفش غیر از آن، برای پرسنل کارخانه توبیخ به همراه داشت.» این بخشی از روایتی است که فریدون شیرین کام، پژوهشگر اقتصادی درباره کفش نوستالژیک ایرانی ارائه می‌دهد. در ابتدای فعالیت این تولیدی، 11 هزار نفر به‌عنوان نیروی کار در کارخانه و شرکت‌هایش فعالیت می‌کردند اما حالا از آن هزاران نفری که از طریق این برند روزگار می‌گذراندند، تنها حدود 600 نفر باقی مانده‌اند. البته، قرار است این برند اصیل احیا شود. یک ماه پیش، یکی از شرکت‌های وابسته به صندوق بازنشستگی کشوری این خبر را داد و اعلام کرد:«ما از مهم‌ترین متخصصان ایتالیایی بهره بردیم تا پس از 37 سال خاموشی این شرکت، مجدداً آن را احیا کنیم. هم‌اکنون 260 فروشگاه این برند داخلی در کشور با سرمایه 2 هزار میلیارد تومانی و بدون سوددهی آن هم به دلیل افکار ورشکسته وجود دارد اما معتقدیم تولیدات این برند بزودی به نام


دیگری(کیف، کمربند، کفش و...) ارائه خواهد شد.»
حال بازار کفش ایران چطور است؟
براساس اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت ایرانی‌ها سالانه ١٠٠‌میلیون جفت کفش مصرف می‌کنند که از این میان ٣٠ تا ٣٥‌میلیون جفت کفش از خارج از کشور وارد می‌شود. البته فعالان صنعت این اعداد و ارقام را چندان قبول نداشته و معتقدند، سهم بالای قاچاق کفش نادیده گرفته شده است. حمیدرضا متین رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان این ادعای فعالان صنعت کفش را تأیید کرده و به باشگاه خبرنگاران گفته است:«حدود ٥٠‌درصد بازار کفش ایران در قبضه چینی‌هاست، زیرا درموارد بسیاری کفش‌های چینی به اسم کفش ایرانی علامت‌گذاری و مارک‌ زده می‌شود.»
تولید کفش در ایران، روزگاری مزیت صنعتی به حساب می‌آمد و بخصوص بازار کفش‌های چرم، رونق زیادی داشت. طی سال‌های اخیر اما دو اتفاق هم زمان افتاده است. هم بازار از کالاهای قاچاق و چینی پر شده و تولیدکنندگان بسیاری را به حاشیه برده است و هم برندهای جدیدی متولد شده‌اند که البته تعداد آن‌ها، به انگشتان یک دست می‌رسد. بعضی از این برندها با توجه به طراحی‌های به روز و خاص حتی توانسته‌اند در بازار کالاهای لوکس جایی برای خودشان دست و پا کنند و بین شمال شهرنشین‌ها، محبوبیت داشته باشند. بررسی‌های «ایران» از بازار کفش نشان می‌دهد با تمام مشکلات و حاشیه‌ها، تولیدکنندگان خلاق توانسته‌اند در همین بازار هم با کالای ایرانی، سهم خوبی به دست آورند. مرد جوانی که پدرش طی سه دهه گذشته به دوخت و دوز کفش‌های چرم مشغول بوده، می‌گوید:«من در بازار که می‌روم، با یک نگاه کفش ایرانی و خارجی را از هم می‌شناسم. خیلی از بازار چرم را جنس چینی پر کرده است. خیلی خیلی زیاد فرق دارند. برخی از فروشگاه‌ها را در نقاط خاصی از شهر می‌شناسم که پیرمردانی آنها را می‌گردانند و جنس اصیل ایرانی تولید می‌کنند، خودم و همسرم فقط از این جاها خرید می‌کنیم.»
کمپین تبریزی ها: با افتخار فقط ایرانی می‌فروشیم
براساس اعلام اتحادیه کفاشان تبریز، کفش‌های چینی ٧٠‌درصد از ٢‌هزار واحد تولیدی کفش دست‌دوز تبریز را به تعطیلی کشانده است و حالا تنها ٦٠٠واحد تولید کفش در پایتخت کفش ایران فعالند.
برای همین مسأله، تبریزی‌ها حدود یک ماه پیش پیشگام فراخوان‌های فروش کالای ایرانی شدند و خودشان برای نجات صنف شان، اقدام کردند. علیرضا جباریان فام، جوانی که ریاست اتحادیه تولید‌کنندگان کفش تبریز را بر عهده دارد درباره این فراخوان به روزنامه شهروند می‌گوید: «از یک‌ماه پیش ٤ بازرس اتحادیه را به بازار فرستادم و بنا شد فروشندگانی را که تنها کفش ایرانی می‌فروشند، شناسایی کنند. ما برای این فروشندگان یک تابلو با عبارت «با افتخار فقط اجناس ایرانی می‌فروشیم» طراحی کردیم و دراختیار آنها قرار دادیم.با شروع این حرکت تعدادی از بازاری‌ها هم که کفش خارجی می‌فروختند، به ما پیوستند و با خارج‌کردن اجناس خارجی از مغازه‌شان تصمیم گرفتند تولید ایرانی را حمایت کنند. حدود ٤٠‌هزار خانواده به صورت مستقیم و ١٥٠‌هزار خانواده به صورت غیرمستقیم از صنعت کفش زندگی‌شان را می‌گذرانند و اگر ما به‌عنوان فروشنده و مصرف‌کننده بتوانیم از آنها حمایت کنیم، صنعت کفش ایران خانواده‌های بیشتری را صاحب درآمد می‌کند و ایرانی‌ها با قابلیت‌های ویژه‌ای که دراین صنعت دارند، براحتی می‌توانند به‌عنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ کفش درجهان شوند.»