روزنامه ابتکار
1396/12/22
« ابتکار» روند تنش‌های رو به افزایش میان روسیه و غرب بر سر اوکراین را بررسی می‌کند
خط و نشان پوتین برای اروپا و آمریکاکمیسیون اروپا تحریم‌های خود علیه روسیه را به مدت شش ماه دیگر تمدید کرد
محمدرضا ستاری
اتحادیه اروپا روز گذشته تحریم‌های خود علیه روسیه را به مدت شش ماه دیگر تمدید کرد. این تحریم‌ها که به علت بحران اوکراین در سال 2014 علیه روسیه وضع شده بود، 38 شرکت و 150 شخص حقیقی روس را شامل میشود. در بیانیه اتحادیه اروپا در خصوص تمدید مجدد این تحریم‌ها آمده است که تاکنون هیچ رفتار مثبتی از سوی مسکو برای توقف بحران در اوکراین صورت نگرفته و این کشور به دلیل اقداماتی که به تضعیف و تهدید تمامیت ارضی اوکراین منجر شده است در بخش‌های انرژی، بانکی، مالی و صنایع نظامی و دفاعی، همچنان مشمول تحریم‌های اروپا و آمریکا قرار خواهد داشت.
این در حالی است که روز یکشنبه نیز ناتو با ارتقای جایگاه اوکراین به عنوان یکی از کشورهای متقاضی عضویت، شرایط را برای پیوستن اوکراین به این پیمان تسهیل کرد. از سوی دیگر اوایل هفته جاری نیز کمیسیون اروپا در چهارمین بسته کمک‌های مالی کلان خود به اوکراین، یک برنامه جدید کمک یک میلیارد یورویی به این کشور را تصویب کرد. هدف از این بسته‌های حمایتی، کمک به ثبات اقتصادی و اجرای اصلاحات ساختاری در اوکراین اعلام شده تا در راستای اجرای لغو روادید برای شهروندان اوکراینی برای به سفر اروپا، مقدمات پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا فراهم شود.
کریمه، زمینه‌ای جدی برای تقابل میان روسیه و آمریکا
در پی اختلاف میان مسکو و کیف در سال 2014 میلادی و سقوط دولت یاناکوویچ که طرفدار روسیه بود، بحران اوکراین کلید خورد تا زمینه‌ای جدی برای رویارویی میان روسیه و غرب را فراهم آورد. تقریباً چهار سال قبل، ولادمیر پوتین طی سخنرانی خود در پارلمان روسیه، با اعلام الحاق رسمی شبه جزیره کریمه به روسیه، آن را جبران یک بی عدالتی تاریخی توصیف کرد که در زمان اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفته بود. در حالیکه این اقدام در روسیه به عنوان نمادی از غرور ملی مورد استقبال قرار گرفت، آمریکا و اتحادیه اورپا آن را تجاوز آشکار به اوکراین قلمداد کرده و بلافاصله تحریم‌های شدیدی را علیه مسکو اعمال کردند. این مساله همچنین علاوه بر تقبیح از سوی نخبگان اوکراینی، از سوی جامعه جهانی نیز مورد تائید قرار نگرفت و از آن به عنوان اشغال بخشی از قلمرو یک کشور مستقل یاد شد.
دکتر سید جلال دهقانی فیروز آبادی در بخشی از مقاله خود در سی‌امین شماره فصلنامه روابط خارجی، در خصوص رفتارشناسی سیاست خارجی روسیه در دوران جدید می‌نویسد: مبنا و ماموریت اصلی سیاست خارجی روسیه، احیای موقعیت بین‌المللی این کشور به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی است. برای نیل به این هدف روسیه باید توان هسته‌ای و موقعیت انحصاری خود را به عنوان کشور اصلی صادر کننده انرژی حفظ کرده و برای به نمایش گذاشتن نفوذ جهانی، سلطه خود را بر جمهوری‌های سابق اتحاد شوروی به جز در حوزه بالتیک احیا کند. در این راستا ابتدا آمریکا و سپس اروپا به عنوان تهدید اصلی روسیه دیده شده که در پی تضعیف موقعیت روس‌ها و بیرون راندن آنها از مناطقی هستند که به طور سنتی حوزه منافع و نفوذ مسکو محسوب می‌شوند.
بنابراین روسیه، ناتو را به عنوان تهدیدی بالقوه علیه خود تلقی کرده و ولادمیر پوتین معتقد است که ظهور ناتو به عنوان یک بلوک نظامی قدرتمند در امتداد مرزهای روسیه از سوی این کشور به عنوان تهدیدی مستقیم علیه منافع ملی روس‌ها محسوب میشود. در همین راستا، شکل‌گیری بحران اوکراین به عنوان جدی‌ترین بحران سیاسی- اجتماعی در این کشور، نه تنها به روابط روسیه و اوکراین محدود نشد، بلکه با ورود مستقیم آمریکا و اروپا به آن، ابعادی بین‌المللی نیز پیدا کرد.
یکی از ریشه‌های شکل‌گیری این بحران در عوامل ساختاری نظیر شکاف تاریخی در اوکراین، تفاوت و تضاد ماهوی میان شرق و غرب این کشور و همچنین وجود گرایش آشکار روسی- غربی میان مردم است که موجب سرگردانی اوکراین میان دو ایده همگرایی اروپایی و اوراسیاگرایی شده است. این عوامل با پیوند خوردن به سرنگونی حکومت طرفدار روسیه یاناکوویچ، عملاً مسکو را بر سر دو راهی تسلیم با پذیرش تمامی ابعاد ژئوپلتیکی آن یا مبارزه بر سر منافع قرار داد که با توجه به تهدیدانگاری وضعیت اوکراین، مسکو راه دوم را انتخاب کرد.
در همین رابطه در تازه‌ترین تحولات صورت گرفته، ولادمیر پوتین در یک برنامه مستند که برای انتخابات ریاست جمهوری روسیه تهیه شده است، در پاسخ به این سوال که آیا شرایطی وجود دارد که او تصمیم بگیرد از کریمه دست بکشد؟ به صراحت گفت: گویا شما عقلتان را از دست داده‌اید؟ چنین وضعیتی هیچگاه به وجود نخواهد آمد. این در حالی است که مایک پامپئو، مدیر سیا طی مصاحبه‌ای با شبکه فاکس نیوز اعلام کرد که آمریکا به طور دقیق در حال رصد برنامه‌های روسیه است و می‌داند که به چه طریقی خود را از گزند تهدیدات ولادمیر پوتین در امان نگاه دارد.
روندی ادامه دار تقابل میان روسیه و غرب در کریمه
تحلیل‌گران معتقدند با توجه به چالش‌های رو به فزونی میان روسیه و غرب به خصوص در سطح تحلیل روابط مسکو و واشنگتن، روند تحولات این گونه نشان می‌دهد که هر چند روسیه به دنبال تقابل جدی با آمریکا یا اروپا نیست، اما در سال‌های آینده، مسکو همچنان سیاست گسترش حوزه نفوذ خود در خاورمیانه و شرق اروپا را ادامه خواهد داد. لذا در این رابطه روسیه خود را با غرب و به خصوص آمریکا در تعارض قرار خواهد داد و می‌توان پیش بینی کرد که یک سیاست تقابلی را دنبال کند. حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌المللی طی یاداشتی در شورای راهبردی روابط خارجی معتقد است که بدون شک کرملین در پی احیای جنگ سرد نیست. چون در دوره جنگ سرد، رقابت شوروی و آمریکا یک رقابت کاملا ایدئولوژیک بود، ولی امروز رقابت بر سر تقسیم منافع و گسترش حوزه نفوذ است. در چنین شرایطی، دو کشور در مناطقی با یکدیگر همکاری و در حوزه‌هایی به رقابت جدی و تقابل می‌پردازند. به عنوان مثال، کریمه یکی از مناطقی است که مسکو و غرب همچنان با یکدیگر رو در رو هستند و این روند احتمالا طی ۶ سال آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
زنگنه در حاشیه مراسم امضای قراردادهای پژوهشی اکتشاف نفت:
اموال توقیف شده اختلاسگران نفتی بیش از میزان اختلاس است
تغییر محور حساسیت های اجتماعی از مسائل سیاسی و ایدئولوژیک به مسائل اقتصادی ، معیشتی بررسی شد
« ابتکار» روند تنش‌های رو به افزایش میان روسیه و غرب بر سر اوکراین را بررسی می‌کند
جهانبخش محبی نیا
ابرگفتمان تغییر
حال‌وهوای دهک های پایین تر جامعه در روزهای پایانی سال96 چگونه است؟
وقتی فقر نوروز را می‌بلعد
دو روز پس از حمله به سفارت ایران در لندن رخ داد
حمله با سلاح سرد به اقامتگاه سفیر ایران در اتریش
«ابتکار» از دردسرهای کمبود دلار در بازار برای نیازمندان واقعی ارز گزارش می‌دهد
غوغای تقاضا در برهوت ارزی
گزارش مقدماتی سقوط هواپیمای تهران - یاسوج منتشر شد
خلبان و شرکت آسمان مقصران اصلی سقوط در دنا
چرایی و چگونگی چهار دهه مبارزه با سنت چهارشنبه آخر سال و پاسخ معکوس مردم به این مبارزه در گفت‌وگو با حسن محدثی
یادی از یک تصنیف کمتر شنیده شده از محمدرضا شجریان
مرغ سحر در چهارشنبه سوری!
خشکسالى مشکل شهرها و قرن‌ها
