فوکویاما: آمریکا در عراق و افغانستان شکست خورد

 شماری از نظریه پردازان واقع‌گرا مثل مرشایمر معتقدند چین پس از رسیدن به موقعیت برتر اقتصادی آن را تبدیل به برتری نظامی کرده و نظم لیبرال آمریکایی را با همه هنجارها، نهادها و رژیم‌های بین اللمللی مختص به آن به چالش کشیده و نظم مطلوب خود را جایگزین خواهد کرد. حال فوکویاما نظریه‌پرداز برجسته لیبرال نیز در جدیدترین سخنرانی خود، مثل «مرشایمر» پیش‌بینی کرده چین در آینده نظم لیبرال را ممکن است به چالش بکشد.صاحب نظریه «پایان تاریخ» این هفته مهمان نشستی در «سلیمانیه» عراق بود. وی در این نشست در مورد موضوعات مختلف از جمله «ناکامی‌های روند جهانی‌سازی»، «رشد پوپولیسم در جهان»، «عراق پس از جنگ» و «فرمان مهاجرتی ترامپ» صحبت کرد.وی در ابتدای این نشست، در مورد نظریه پایان تاریخ، گفت: «تنها رژیمی که اکنون شانسی برای تبدیل شدن به یک رقیب برای لیبرال دموکراسی را دارد، چین است. چراکه هرچند تمامیت‌خواه است، اما تا حد زیادی مبتنی بر سرمایه‌داری است و جامعه‌ای بسیار موفق بوده است. اما باید دید که آیا می‌تواند یک مدل باثبات باشد یا نه.»
 شکست در عراق و افغانستان
فوکویاما که از حامیان حمله سال 2003 آمریکا به عراق بود و برخی نظریات وی را در تئوری‌سازی اقدامات نظامی به بهانه بسط دموکراسی در جهان موثر می‌دانند، در مورد تغییر دیدگاهش قبل و بعد از این جنگ نیز گفت: «تصور می‌کنم تجربه ایالات متحده هم در عراق و هم در افغانستان، چیزی است که دیدگاه امروز من در مورد نهادهای بین‌المللی را شکل داده است.» وی در توضیح دیدگاهش افزود: «من قبل از وقوع جنگ از مداخله حمایت می‌کردم؛ تصور می‌کردم که صدام‌حسین ظالمی است که جهان بدون او جای بهتری می‌شود. اما از چند ماه مانده به آغاز جنگ، مسئله اصلی که ذهن مرا به خود درگیر کرده بود، مسئله دولت‌سازی بود. احساس می‌کردم که ما آمادگی لازم را برای انجام سرمایه‌گذاری مناسب برای ایجاد یک عراق دموکراتیک یا حتی یک کشور یکپارچه عراق، نداریم... عدم آمادگی ما برای مرحله دولت‌سازی بیش از آن چیزی بود که من تصور می‌کردم. تصور می‌کنم مسئله سیاست خارجی ایالات متحده در این منطقه تا همین امروز هم این است که تا زمانی که شما دولت‌های مشروع و منسجمی نداشته باشید، نمی‌توانید به ثبات دست یابید و تروریسم را کنترل کنید. به عنوان یک بازیگر خارجی، شما توانمندی بسیار محدودی برای این کار دارید.»