روزنامه فرهیختگان
1397/01/26
صندلی خالی فیلمساز اپوزیسیون!
آنچه در رسانه‌های غربی در مورد جعفر پناهی کارگردان، بازنشر و‌سیعی داشته و او را بعد از التهاب سیاسی سال 88 به عنوان یکی از فیلمسازان اپوزیسیون مشهور کرده است، این است که پناهی بر اساس حکم دادگاه به اتهام «اجتماع و تبانی و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی» به ۶ سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت از فیلمسازی، ۲۰ سال محرومیت از فیلمنامه‌نویسی، ۲۰ سال محرومیت از سفر به خارج از ایران و ۲۰ سال ممنوعیت از هر نوع مصاحبه با رسانه‌ها و مطبوعات داخلی و خارجی محکوم شده است. اما در تمام این سال‌ها، واقع امر و آنچه عملا اجرا میشود به پشت‌گرمی جنجال رسانه‌های غربی، شق دیگری یافته است. پناهی پس از محکومیتش، سه فیلم «این یک فیلم نیست»، «پرده» و «تاکسی تهران» را ساخت که اتفاقا در جشنواره‌های بین‌المللی حضور داشتند. او امسال هم با فیلم سینمایی «سه رخ» در بخش اصلی هفتادو‌یکمین دوره جشنواره فیلم کن حضور دارد. فیلمی که به قول تیری فرمو، دبیر جشنواره کن، قرار است مخاطبان خارجی‌اش را به گردشی در ایران امروز ببرد. نفع تبلیغاتی‌ای که پناهی از حکم دادگاهش می‌برد، این است که فیلمش را با عنوان فیلمساز ممنوع‌الکار در جشنواره‌های خارجی نمایش دهد ولی چون ممنوع‌الخروج است و نمی‌تواند به این جشنواره‌ها برود، صندلی‌اش همیشه خالی باقی می‌ماند و بعدا جایزه‌اش نیابتی به دستش خواهد رسید. فیلم «تاکسی تهران» او، دو سال قبل در جشنواره فیلم برلین حضور یافت و اتفاقا جایزه «خرس طلایی» را از آن پناهی کرد. جعفر پناهی که ادعا میشود، ممنوع‌المصاحبه است، در همان روزهای بعد از دریافت جایزه‌اش، در گفت‌وگویی با «ایلنا» گفت: «سال‌هاست که در کشور خودمان صدای پای سیاست را در عرصه هنر به خصوص سینما می‌شنویم که تلاش در آلوده کردن هنر با سیاست دارد... . آقای ایوبی جدایی هنر از سیاست را به دیگران توصیه می‌کنند. این توقع ایجاد میشود که چرا خودشان به آن عمل نمی‌کنند؟ و می‌گذارند سیاست دیواری طویل‌تر از دیوار چین و بلندتر از برج میلاد در حوزه هنر سینما ایجاد کند.» این ژست جعفر پناهی و اعلام خبر جایزه‌اش در رسانه‌های خارجی با واکنش حجت‌ا... ایوبی، رئیس وقت سازمان سینمایی ایران هم رو به‌رو شد. ایوبی در نامه‌ای خطاب به مدیر جشنواره فیلم برلین نوشت: «متاسفم از اینکه شما به بهانه فیلم فیلمسازی که به موجب قانون کشورش فعلا نمی‌تواند فیلم بسازد (گرچه دارد می‌سازد)، می‌خواهید همه را سوار تاکسی سوء‌تفاهم‌های تازه‌ای علیه مردم ایران کنید.» ایوبی در این نامه نوشته بود: «بر‌خلاف آنچه در برلین گفته شد، سازنده فیلم تاکسی در ایران سوار بر قطار پرشتاب زندگی خویش است و از همه مواهب زندگی آزادانه خود برخوردار است.» به قول رئیس سازمان سینمایی سابق، پناهی همچنان از مواهب زندگی آزادانه با همان ژست اپوزیسیونش برخوردار است و جالب اینکه کارگردان محروم از فیلمسازی، در محافل سینمایی حضور دارد و نطق سیاسی می‌کند. نمونه‌اش جشن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران سال قبل که مطابق پیش‌بینی‌های قبلی، محمدحسین مهدویان ستاره تازه کارگردانی در سینمای ایران، برای فیلم «ماجرای نیمروز» جایزه گرفت. جعفر پناهی برای اهدای جایزه او به بالای سن دعوت شد و در حالی که در جامعه سینمایی ایران هیچ شک و شبهه‌ای درباره کیفیت سینمایی کار مهدویان وجود نداشت، پناهی از جایزه دادن به مهدویان خودداری کرد. گوشه‌ای در کنار سن ایستاد و بعد از اینکه مهدویان از سن پایین رفت، پشت میکروفن آمد و کنایه‌هایی بار آنچه آن را سینمای دولتی می‌خواند کرد. اما پناهی با همین قامت جسوری که از خود تصویر می‌کند، چیزی فراتر از قالبی ساخته شده برای جشنواره‌های خارجی نیست؛ درست مثل فیلم‌های اخیرش خود را وقف پاسخ‌های عوامانه از پیش تعیین شده به مسائل جامعه ایرانی کرده و از همان قالب عمومی مورد‌پسند جشنواره‌های خارجی، فراتر نمی‌رود. پناهی همچنان با ژست سیاسی‌ای که از خود برای جشنواره های خارجی نگه داشته، فیلم می‌سازد، به خارج می‌فرستد و در اغلب مواقع جایزه می‌گیرد. به تازگی هم اعلام شده که بنا‌ست، فیلم جدیدش «سه‌رخ» به کمک زنی به نام هنگامه پناهی مدیر پخش Celluloid Dealers و با همکاری شرکت ممنتو که در گذشته، فیلم پیشین پناهی را هم پخش کرده بود، در فرانسه به نمایش درآید. همه چیز بر وفق مراد است و فرمو مدیر جشنواره فیلم کن هم می‌گوید: «ما پناهی را برای حضور در جشنواره فیلم کن دعوت کردیم. همچنین از مقامات فرانسوی هم تقاضا کرده‌ایم یک دعوت‌نامه رسمی برای وی صادر کنند و برای مقامات ایرانی بفرستند و امیدواریم پناهی بتواند در جشنواره فیلم کن حاضر شود.» اما از حالا می‌توان پیش‌بینی کرد که صندلی خالی در جشنواره کن، همچنان خالی بماند.
سایر اخبار این روزنامه
حمله به سوریه یک جنایت است
تکلیف جنگ در سوریه روی زمین مشخص می شود
دار و دسته جنایتکارها
ترامپ برای حضور در سوریه فاکتور ۴میلیارد دلاری به بن‌سلمان داده است
دانشگاه آزاد اسلامی، جایی که صدای دانشجو شنیده میشود
بلاتکلیفی 250 هزار دانش‌آموز سمپادی
مـزایـای ممنوع الخروج بودن
صندلی خالی فیلمساز اپوزیسیون!
در ستایش یک تعصب
