روزنامه همدلی
1397/02/10
فردا یازدهم اردیبهشت است؛ یک روز کارگر دیگر شماهایی که فروتنانه می شکنید
فاطمه آقایی فردـ همدلی| فردا روز کارگر است؛ روزی که به حضورش عادت کرده ایم و هر سال خود را به ما می رساند. یعنی ما قراری داریم قدیمی در روز کارگر تا میزبان آدم هایی باشیم که به عنوان ستونی در صنعت، پایه های توسعه صنعتی را تقویت می کنند اما حالا به جایی رسیده ایم که در روز کارگر باید مرثیه های تلخ برای کارگران بسراییم. اتفاق ناخوشایندی رخ داده است و ای کاش این گونه نبود، ولی واقعیت آن است که کارگران در روزگار ما نمادی شده اند برای به تصویر کشیدن همه تلخ کامی های اقتصادی و محرومیت های معیشتی. دیگر مثل سابق هم نیست که آنها قربانی بازی های سرمایه سالارانه باشند چه در دوران ما و در روزگار ما کارفرمایان صنعتی نیز درست به موازات کارگران، تاوان نامرادی ها و سیاست های فشل اقتصادی را پس می دهند. ما باخته ایم؛ ما صنعتی شدن و ایستادن در سایه بزرگ و عظیم تولید را با خته ایم. اما باید امید را از دست نداد. فردا می تواند روز دگری برای سرمایه داری صنعتی و افول سرمای داری پولی باشد. گزارش زیر تنها گوشه ای از مشکلات زندگی کارگری را دوره کرده است. امیدواریم که توانسته باشیم در آستانه روز آنها به عنوان یک رسانه به بازگو کردن دردهایشان وفادار بمانیم.معضل امروز کارگران ایران، فراتر از یک ادبیات ساده روزنامهنگاری است. از کجای این قصه پر درد باید گفت، تا بتوان درباره همه ابعاد زندگی پرمشقت این قشر ضعیف در جامعه سخن گفت. همین کافی است تا بگوییم، این سناریو با فصلهای تکراری و واقعیتهای ناخوشایند، همیشه تلخ بوده و هست؛ سرفصلهای این داستان از قراردادهای سفید امضا، شکاف عمیق بین دستمزد و تورم ، مشکلات معیشتی، رکود واحدهای تولیدی و بیکاری، نبود امنیت شغلی، قاچاق، حوادث حین کار و درصد بالای کارگرانی حکایت میکند که با دستمزدهای ناچیز پا در جادههای پرپیچ و خم زندگی گذاشتهاند و هر طور شده روزگارشان را سپری میکنند.
برای درک عمیق این ماجرا، کافی است تنها یکبار در مرورگر سیستم، دغدغههای زندگی کارگری را جستجو کنید تا با انبوهی از این مشکلات آنها در قالب تیترهای خبری مواجه شوید؛ تیترهایی که به خوبی نشان میدهند که صحبت از مشکلات زندگی کارگران بارها در قالب نشستهای خبری و همایشهای مختلف روی تارنمای رسانهها رفته است. با این همه بهنظر میرسد که این حمایتها تنها در حد شعارهایی بوده است که سالها در پیچ و خم سخنرانیها و همایشها مانده تا شاید هیچ وقت به عرصه ظهور نرسند. از آنجاییکه معضل زندگی کارگری همچون گلولهای برفی سال به سال بزرگتر شده است،درصد بالاتری از این افراد را در وضعیت معیشتی نامناسب قرار داده است.
آنجا که آمارها لب به سخن باز میکنند عمق فاجعه بیشتر نمایان میشود. آنطورکه اکبر شوکت، عضو هیات مدیره کانون عالی کارگران ایران در 29 آبان سال گذشته به ایسنا گفته بود: «۹۵ درصد کارگران زندگی را با قراردادهای موقت سپری می کنند و هیچ امنیت شغلی ندارند.»
25 بهمن ماه سال قبل نیز اکبر قربانی، دبیر خانه کارگر غرب تهران، به ایلنا گفته بود: «80 درصد از کارگران بازنشسته حداقل بگیر هستند؛ این یعنی حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از آنها، از مجموع ۳ میلیون نفر، در مخارج زندگی خود ماندهاند.» به گفته قربانی: «کارگران بازنشستهای در کشور وجود دارند که با 10 روز حقوق و دستمزد در ماه بازنشسته شدهاند و در نتیجه مستمری 10 روزه میگیرند که بسیار ناچیز است.» علی خدایی، نماینده کارگری در شورای عالی کار هم در چهارم اسفند سال 96 به ایسنا گفته بود: «70 درصد از کارگران حداقل دستمزد را میگیرند.»
در این میان بررسی وضعیت معیشت کارگران بارها زیر ذرهبین رسانهها و فعالان کارگری رفته است اما انگار عمق شکاف بین دستمزد و تورم موضوعی نبوده است که در قالب بحثهای فعالان کارگری، کارفرمایان و دولت بخواهد حل شود. 22 بهمن سال 95 بود که علی اصلانی، عضو هیات مدیره کانون عالی شورهای اسلامی کار گفت : « در سه دهه گذشته به شکاف بین دستمزد و تورم توجه کافی نشده بود؛ اگر در آن زمان به شکاف بین دستمزد با تورم و خط فقر توجه
کافی میشد، حالا سطح دستمزد تا دو برابر فعلی بود.»
سرپوش هم در 26 بهمن ماه سال 96 اینطور گزارش کرده بود، حداقل حقوق حدود یکمیلیون تومان و هزینه متوسط هر خانوار شهری چهار نفره حدود دومیلیون و ۵۰۰هزار تومان است، یعنی یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان تفاوت وجود دارد.
کار به جایی رسیده است که به علت افزایش تورم، رفتار مصرفی مردم نیز تغییر کرده است و حالا صدای هشدارهای کارشناسان درباره خطر سلامتی جدیتر به گوش میرسد. به گفته فرامرز توفیقی، نماینده گروه کارگری در کمیته دستمزد سال 97: « در فرآوردههای پروتئینی در سبد معیشت گروههای کمدرآمد، سویا جایگزین گوشت شده، هر چند که هر دو در گروه پروتئین قرار دارند، اما نوع کالا بهدلیل کاهش توان خرید تغییر کرده است. در مجموع تغییر اقلام سبد و به تبع آن کاهش کیفیت غذایی سبد معیشت کارگران هشداری برای سلامت گروه کم درآمد جامعه است.»
مناطق آزاد؛ بازار رایگانی برای کالاهای خارجی
حالا چند سالی میشود که وضعیت نابسامان واردات کالا از مناطق آزاد قوز بالای قوز زندگی کارگران شده است . چگونه ؟ سالهاست بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی هشدار داده اند مناطق آزاد به دروازه ای برای ورود کالاهای قاچاق به کشور شده است، اتفاقی که ابتدا تولید را فلج کرده و در نهایت موجب بیکاری جمعیت بزرگی از نیروی کاری شده که باید بنشینند و نظارهگر رنجی باشند که بر زندگیشان میرود.
به همین دلیل نماینده کارگران در شورای عالی کار، تلاش دولت و مجلس برای گسترش مناطق آزاد را مغایر با شعار حمایت از تولید داخلی دانست و تاکید کرد: کارگری که با قوانین فعلی کار در منطقهای که هنوز منطقه آزاد نیست کار میکند، بعد از تبدیل آن به منطقه آزاد از شمول قانون کار کشورش در پهنه سرزمینی خود خارج میشود.
علی خدایی نماینده کارگران در شورای عالی کار در در گفت و گو با فارس با اشاره به اهداف تشکیل مناطق آزاد تصریح کرد : «قرار بود مناطق آزاد برای تسهیل صادرات و رفت و آمد تکنولوژی و همچنین پیشرفت اقتصادی و رونق اشتغال تشکیل شود اما عملاً با توجه به قوانین و نحوه اجرا تک تک مناطق آزاد تبدیل به مراکز تجاری شدهاند که جنسهای وارداتی و قاچاق در آنها مبادله میشود.»
او با اشاره به اینکه مناطق آزاد عملاً از کارکرد اصلی خود دور شدهاند، تاکید کرد: «هرجایی که به عنوان منطقه آزاد مطرح است در واقع بازار رایگانی است که در اختیار محصولات خارجی قرار گرفته است؛ بنابراین گسترش و ادامه حیات این مناطق با شرایط فعلی صد درصد مغایر با شعارهای ما در حمایت از تولید داخل است و حاصلی جز آسیب به اقتصاد و تولید داخل ندارد.» او همچنین با اشاره به مقررات اشتغال در مناطق آزاد یادآور شد:
« این مقررات باب سوء استفاده از کارگران را باز میگذارد و برای ما به عنوان فعالان صنفی کارگری قابل قبول نیست که کارگران در پهنه سرزمینی خود با تصمیم دولت و مجلس از حقوق قانونی خود محروم شوند.»
این نماینده کارگری گفت: مثلا کارگری که الان با قوانین فعلی کار در منطقهای که فعلاً منطقه آزاد نیست کار میکند، بعد از تبدیل آن منطقه به منطقه آزاد از شمول قانون کار کشورش در پهنه سرزمینی خود خارج میشود.
خدایی یادآور شد: به بهانه ایجاد اشتغال در مقررات ویژه مناطق آزاد حقوق حمایتی کار از بین رفته و عملاً مناسبات کار به توافق بین کارگر و کارفرما واگذار شده است؛ توافق بین دو گروهی که یک گروه هیچ ابزاری برای دفاع از خود ندارد.
وی با اشاره به اینکه اجازه تشکیل هیچ تشکل کارگری در مناطق آزاد داده نشده است، تاکید کرد: حقوق کارگران در مناطق آزاد بیش از سایر مناطق تضییع میشود؛ بنابراین جامعه کارگری از ابتدا با گسترش این مناطق مخالف بوده و کماکان مخالف است.
وی ادامه داد: حتی اگر دولت سیاست اعمال معافیت مالیاتی و افزایش واردات و حتی گسترش قاچاق در مناطق آزاد را دارد حرفی نیست اما این سیاستها در واقع به از بین بردن حقوق کارگران منجر میشود و در عین حال در حوزه کارگری قوانین اشتغال در مناطق آزاد پذیرفته نیست.
خدایی تاکید کرد: حقوق کارگران در کشور از دو جهت تضییع میشود از یک طرف با از بین بردن قانون فعلی و امنیت شغلی و از سوی دیگر با گسترش مناطق آزاد.
این نماینده کارگری یادآور شد: با روندی که دولت و مجلس در پیش گرفتهاند به مرور ممکن است کل کشور به منطقه آزاد تبدیل شود و به مرور به سمت آزادسازی و در عمل بیحقوق کردن کارگران میرویم.
او با اشاره به اینکه دولت هیچ جایگاهی برای ایفای نقش تشکلهای کارگری و حتی کارفرمایی در تصمیمات مربوط به این حوزه قائل نیست ادامه داد : در مجلس هم بعضی نمایندگان برای کسب منافع زودگذر و رضایت سرمایهداران حوزه انتخابیه خود از گسترش مناطق آزاد استقبال میکنند بدون آنکه به آثار بلند مدت آن توجهی داشته باشند.
او گفت: مذاکره و رایزنی ما به عنوان تشکلهای کارگری در همه شهرها و نمایندگان مجلس در حال انجام است اما در واقع با توجه به سابقه تصمیمگیری مجلس در انتقال منابع درمانی تامین اجتماعی به دولت علیرغم مخالفت صاحبان این منابع دیگر امیدی به توجه آنها به حقوق کارگران نداریم.
خدایی همچنین درباره لایحهای که اخیراً دولت وعده آن را داده که مبنای آن گره خوردن اشتغال و تولید است، گفت: سیاستهای اشتغالی دولت از جنس مداخله در بازار کار مانند طرحهای کارورزی و مهارت آموزی جز آسیبرساندن به بازار کار حاصلی نداشته است و برای رونق اشتغال باید بازار را رونق داد و به فکر افزایش قدرت خرید کارگران بود و همچنین از تولید واقعی حمایت کرد تا معضل اشتغال حل شود. او ادامه داد: اینکه کارگران را بدون حقوق یا یک سوم حقوق در اختیار کارفرما قرار دهیم را اشتغالزایی نمیدانیم.
حرف آخر
حالا که در آستانه روز جهانی کارگر هستیم دوباره حرف و سخن هایی در باب حمایت از کارگران شنیده میشود. چند روزی می شود که بازار نشست ها و همایش ها در باره ضرورت های توجه به زندگی و معیشت کاگران داغ شده؛ اما هنوز پای درد دل کارگران که می نشینی میگویند کاش به جای این همه حرف کسی کاری برای ما انجام دهد. کاش کسی ما را بشنود...
ربیعی در مراسم روز کارگر وعده داد:
ایجاد شغل پایدار برای کارگران غیررسمی
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: مشکل امروز ما کارگران غیررسمی هستند که به دنبال ایجاد شغل پایدار برای آنها هستیم و در کمیسیون اجتماعی دولت بیمه اجتماعی فراگیر را دنبال میکنیم.
علی ربیعی در بیست و نهمین جشنواره ملی قدردانی از کارگران، گروههای کار و واحدهای کار نمونه که در سالن سران اجلاس برگزار شد، با تبریک هفته کارگر به نقش کارگران در پیروزی انقلاب اسلامی و دوران جنگ تحمیلی اشاره کرد و گفت: کارگران همواره در کنار انقلاب ماندند و در جنگ هم به جبههها رفتند و ۶ تا ۷ سال حقوق آنها اضافه نشد، اما تحمل کردند. ربیعی با اشاره به این که کارگران نیروهای همیشه انقلابی، تحول خواه و عدالتجو هستند، گفت: آنها از بالا و پایین شدن نرخ ارز هیچ سودی نمیبرند.
وزیر تعاون گفت: هر کسی نام و نشانی با خود میگذارد و نشان این دولت، تدبیر و امید است و خداوند این دولت را با تدبیر و امید آزمایش میکند.
ربیعی گفت: در سالهای اخیر شاهد ورود موج جمعیت بیکار به جامعه بودیم که فشار زیادی بر دولت تدبیر و امید وارد کرد اما در عین حالا سیاستهای ارتقاء معیشتی را برای آنها در نظر گرفتیم.
وی افزود: سالمندان و بازنشستگان ما سالها قدرت خرید نداشتند و بنگاههای ما هم به سبب رکود طولانی چندین سال ریزش نیرو داشتند.
ربیعی گفت: همه تلاش دولت یازدهم و دوازدهم این است که صدای کارگران شنیده شود و در هیچ دورهای به کارگران اجازه راهپیمایی نمیدادند، اما در این دو دولت تشکلهای کارگری و کارفرمایی ۵۵ درصد افزایش یافته است.
او افزود: ۴۰۰ میلیارد تومان برای بازنشستگان و مسکن مستمری بگیران پیش بینی شده است و صندوق تامین اجتماعی را از صندوق کارپردازی به صندوق زندگی اجتماعی بازنشستگی تبدیل کردیم.
ربیعی گفت: مشکل امروز ما کارگران غیررسمی هستند که به دنبال ایجاد شغل پایدار برای آنها هستیم و در کمیسیون اجتماعی دولت بیمه اجتماعی فراگیر را دنبال میکنیم.
وی افزود: سال گذشته در بخش خدمات ۵۰۰ هزار شغل و در بخش صنعت ۳۰۰ هزار شغل ایجاد شد و سهم بیمه زنان از ۱۹ به ۲۵ درصد افزایش یافت و زنان، بیشتری شاغل شدند. وزیر کار، تعاون و امور اجتماعی در جمع کارگران گفت: کارگران ما امروز صاحب فکر و اندیشه و فناوری هستند.
ربیعی افزود: برنامههای زیاید در روستا داریم از جمله ایجاد شغل در روستاها برای مبارزه با کم آبی، بیمه روستایی برای سالمندان و دفترچه بیمه روستایی که موجب شده است ۱ میلیون و ۶۵۰ هزار نفر بیمه شوند و امروز میتوانیم بگوییم که تمام روستاییان کشور به بازنشستگی میرسند.
وی گفت: سازمان تامین اجتماعی بسیار پویا شده و وضعیت صندوق تامین اجتماعی با دیگر صندوقهای کشور بسیار متفاوت است.
ربیعی گفت: در مناطق محروم درمانگاه میسازیم، همچنین در جنوب تهران آموزش مهارت کارگران را در بحث تولید ایرانی و آموزش سیار آنها برای شهرهای کوچک افزایش دادیم و امنیت شغلی را دنبال کردیم و همچنین امنیت زنان کارگر در اولویت است.
ربیعی افزود: اگر بخواهیم امروز موفق باشیم و رشد کنیم باید به بازارهای جهانی دست پیدا کنیم.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
یـک عکاس به نام عباس گذری بر هنر فردی که جهانیان انقلاب 57 را از دوربین او نظاره کرد
همیشه فارس خواهد ماند این خلیج
فردا یازدهم اردیبهشت است؛ یک روز کارگر دیگر شماهایی که فروتنانه می شکنید
فردا یازدهم اردیبهشت است؛ یک روز کارگر دیگر شماهایی که فروتنانه می شکنید
فردا یازدهم اردیبهشت است؛ یک روز کارگر دیگر شماهایی که فروتنانه می شکنید