برجام می‌ماند یا ترامپ؟

سکانس اول؛ مصاف هاشمی و ریگان
تیرماه ۶۷ است. نبرد اعتدال و تندروی در صحنه بین‌المللی به نفع ایران به پیش می‌رود. قطعنامه ۵۹۸ با تغییراتی قابل توجه در شرف پذیرش است. مهم‌ترین شرط جمهوری اسلامی برای آتش‌بس، که تعیین متجاوز در جنگ تحمیلی بود، برای اولین بار درمفاد قطعنامه مورد اشاره قرار گرفته است. با تلاش تاریخی دیپلمات‌های ایرانی نام صدام رسما به عنوان آغازگر تجاوز از سوی دبیرکل سازمان ملل اعلام شده بود و این شکست بزرگی برای دیپلماسی آمریکایی محسوب می‌شد. رونالد ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا برای گریز از این شکست تاریخی راهی جز برهم زدن میز مذاکره نداشت. پس باید بهانه‌ای جور می‌کرد و برای این منظور دست به جنایت بزرگی زد. حمله ناو وینسنس به هواپیمای مسافربری ایران، گام انتحاری یک رئیس جمهور دیوانه برای تغییر فضا از میز مذاکره به میدان جنگ بود. در آن زمان فضای داخلی ایران هم کاملا از جنایت وحشیانه آمریکایی‌ها متاثر شده بود. مرحوم آیت‌ا... منتظری در نامه‌ای به امام تقاضای صدور حکم جهاد علیه آمریکا را نمود. امام راحل اما در پاسخ با به‌کار بردن تعبیر «پشتیبان نظر آقای هاشمی باشید»، همه چیز را به نظر فرمانده وقت جنگ موکول کردند. مصاف دوباره هاشمی و ریگان که قبلا در ماجرای مک فارلین به نفع ایران پیش رفته بود، این بار هم در سایه تدابیر امان راحل به نفع جمهوری اسلامی تمام شد و با حفظ فضای دیپلماسی از گزند دیوانگی آمریکایی، قطعنامه ۵۹۸ به فرجام رسید و تاریخ به نفع ایران رقم خورد تا در دهه بعد، جمهوری اسلامی به سازندگی و پیشرفت برسد و عراق در گرداب لجاجت و بی‌تدبیری‌های صدام غرق شود.
سکانس دوم؛ مصاف روحانی و ترامپ
اردیبهشت ۹۷ است. برجام تکرار پیروزی تاریخی قطعنامه ۵۹۸ برای ایران در صحنه بین‌المللی شده است. خرابی‌های به‌بارآمده توسط احمدی‌نژاد در ۸ سال ریاست جمهوری دست کمی از خسارات صدام در ۸ سال جنگ تحمیلی نداشت. کشور در بحران محض اقتصادی فرو رفته بود. قطعنامه‌های سازمان ملل، جمهوری اسلامی را تا یک‌ قدمی تحریم نفت در برابر غذا -مشابه عراق صدام- پیش برده بود. انتخابات ۹۲ پیام جدید مردم ایران را به دنیا رساند و جهان راهی جز پذیرش مذاکره ندید. غوغای دیپلماسی ایرانی در سایه تدابیر رهبر معظم انقلاب دوباره جهان را مسحور خود کرد. توافق ژنو به فرجام رسید و سازمان ملل به شرط اصلی جمهوری اسلامی در پذیرش برجام تن داد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران رسما در دنیا پذیرفته شد. تاریخ تکرار شد و ترامپ به عنوان «ریگان جدید» دوباره به جنگ دیپلماسی آمد. برجام را فاجعه نامید و به تار عنکبوتی ظریف تشبیه کرد که خلاصی از آن سخت، دشوار می‌نماید. پس دیوانه‌وار به در و دیوار می‌کوبد تا شاید بهانه‌ای جور شود و میز مذاکره را به میدان جنگ برگرداند. در چنین شرایطی نبرد اعتدال دوباره به یک پیچ تاریخی دیگر رسیده و نبرد سی‌سال قبل هاشمی و ریگان در حال تکرار در مصاف روحانی و ترامپ است. باید به انتظار نشست و دید آیا به اعتبار تجربه تاریخی قطعنامه ۵۹۸ و سرنوشت رونالد ریگان، برجام می‌ماند یا دونالد ترامپ؟


* دبیر پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌ا...هاشمی