روزنامه خراسان

صیانت از جایگاه قوه قضاییه با روزآمد کردن اطلاعات قضات

مطابق اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی، قوه قضاییه «پشتیبان‏ حقوق‏ فردی‏ و اجتماعی‏ و مسئول‏ تحقق‏ بخشیدن‏ به‏ عدالت» در جامعه است. به همین دلیل، تراز کارکرد آن، به عنوان یکی از قوای مستقل در نظام جمهوری اسلامی ایران، به عنوان ملاک عملکرد حاکمیت، مد نظر قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر و به ویژه پس از گسترش استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، شاهد هجمه‌ای گسترده به قوه قضاییه و عملکرد آن از سوی دشمنان نظام هستیم؛ هجمه‌ای که در حال تبدیل شدن به تهدید است. رهبر انقلاب، در دیدار اخیر مسئولان قوه قضاییه، با اشاره به لزوم ایجاد تحول، با شتاب و سرعت مناسب، در نهاد قضایی کشور، به اهمیت موضوع تبلیغ در فعالیت‌های قوه قضاییه اشاره کردند و خواستار اهتمام مسئولان این قوه، به این امر خطیر شدند. توجه به موضوع تبلیغ و نشان دادن دستاوردهای مثبت قوه قضاییه، در کنار برخی اقدامات مؤثر، مانند معرفی قضات کارآمد و درستکار به مردم که مورد تأکید رهبر انقلاب نیز است، می‌تواند از تهدیدی که در حال شکل گرفتن است، یک فرصت طلایی بسازد. در گفت‌وگوی خراسان با محمدعلی اسفنانی، حقوقدان، نماینده و سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نهم، دادیار سابق دیوان عالی کشور و رئیس فعلی سازمان تعزیرات حکومتی استان تهران، وی ضمن اشاره به مشکلات قابل رفعی که در قوه قضاییه وجود دارد، از موضوع تبلیغ، به عنوان ابزاری مهم در زمینه مقابله با تهدیدها یاد کرد و تقویت درستکاری و بالابردن سرعت پاسخگویی مناسب به تظلم‌خواهی مردم را، بهترین تبلیغ برای عملکرد مثبت قوه قضاییه دانست. آن‌چه در پی می‌آید، مشروح این گفت‌وگوست.
یکی از نکات و سفارش‌های رهبر انقلاب در دیدار مسئولان قوه قضاییه با ایشان، موضوع جلب اعتماد مردم یا همان اعتمادسازی است. به نظر شما قوه قضاییه چگونه می‌تواند سطح اعتماد مردم را به خود، بالاتر ببرد؟
اعتماد مردم به یک دستگاه زمانی افزایش پیدا می‌کند که هم سلامت آن دستگاه و هم اهتمام مسئولانش را برای مطالبه حقوق به حق شهروندان، مشاهده کنند. مردم انتظار دارند که رسیدگی به دعاوی در قوه قضاییه، متأثر از هیچ عامل خارجی نباشد و اعمال و فشار یا دخالت دیگران، نتواند روند رسیدگی عادلانه به پرونده‌ها را تغییر دهد. مردم انتظار دارند حکمی که در دادگاه‌ها صادر می‌شود، همان‌طور که قانون تصریح کرده است، اقناع وجدانی و قضایی داشته و مبرّا از هر آلایشی باشد. افزون بر این، قوه قضاییه باید تصمیم‌گیری و صدور حکم را در کمترین زمان ممکن انجام دهد؛ چون همین تأخیر در صدور حکم هم، به نوعی، تضییع حقوق مردم است و باعث کاهش یافتن سطح اعتماد می‌شود. بر اساس آن‌چه گفتم، معتقدم اعتماد سازی در پرتو سرعت عمل و عدالت و صراحت در تصمیم و صدور رأی حاصل می‌شود. وقتی مردم ببینند هر فردی که برای تظلم‌خواهی به قوه قضاییه مراجعه می کند، به نتیجه قابل دفاعی می‌رسد، سطح اعتماد افزایش پیدا می‌کند. البته، بحث قابل دفاع بودن به این معنا نیست که حتماً به نفع خواهان حکمی صادر شود. ای بسا موارد متعددی وجود داشته باشد که شکایت‌های طرح شده، فاقد مبنا و غرض‌ورزانه باشد؛ در این صورت، حکم قابل دفاع، همان رد شکایت بی مبنا و غرض‌ورزانه است.
فکر می‌کنم موضوعی را که مطرح کردید بتوان یک نوع تبلیغ مثبت هم برای قوه قضاییه دانست؛ موضوعی که رهبر انقلاب هم در دیدار اخیر مسئولان قوه قضاییه، بر آن تأکید کردند و خواستار نشان دادن نقاط قوت دستگاه قضا به مردم شدند.


قطعاً همین طور است. همیشه درستکاری، بهترین تبلیغ محسوب می‌شود. تأکید رهبر انقلاب، البته فقط محدود به این نیست که خبر اقدامات مؤثر و خوب، به گوش مردم برسد؛ بلکه باید مردم احساس کنند که در دستگاه قضا، عدالت وجود دارد و حکم عادلانه صادر می‌شود. همان‌طور که یک رأی اشتباه و خطا، بازتابی بسیار منفی در جامعه پیدا می‌کند، انتقال خبر اقدام مؤثر، سریع و عادلانه قضات کارآمد هم می‌تواند باعث آرامش مردم شود و جایگاه قوه قضاییه نزد مردم را ارتقا بخشد.
یکی از بحث‌های مهم و کلیدی که هر سال در دیدار مسئولان قضایی با رهبرانقلاب، از سوی ایشان مطرح می‌شود، بحث تحول با شتاب مناسب است. به نظر شما که هم در قوه مقننه و هم در قوه قضاییه فعالیت کرده‌ و سِمَت قضایی داشته‌اید، تحول با شتاب مناسب، به چه لوازمی نیاز دارد؟
مهم ترین شاخصی را که می‌توان در این زمینه، مد نظر قرارداد، تجهیز و روزآمد کردن قوه قضاییه است. به اعتقاد من، مهم ترین تحولی که می‌تواند در قوه قضاییه اتفاق بیفتد و به روند فعالیت‌های قضایی کشور شتاب ببخشد، این است که قاضی رسیدگی کننده به پرونده، به موضوع پرونده احاطه کافی و لازم داشته باشد؛ مثلاً اگر موضوع پرونده مربوط به فضای مجازی است، قاضی باید به فضای مجازی، مضرات، مزایا و چالش‌های مربوط به آن، اشراف کامل داشته باشد یا اگر موضوع پرونده اقتصادی است، قاضی باید مباحث اقتصادی و موارد قابل سوءاستفاده در این مبحث را به خوبی بشناسد. به همین دلیل، قضات برای به روز شدن، نیازمند آموزش مستمر هستند؛ این آموزش می‌تواند بسیار مفید باشد؛ اگر در چارچوب مناسب و با قاعده لازم به قضات ارائه شود. متأسفانه در بسیاری از مواقع از نزدیک شاهد بوده‌ام که آموزش‌های ضمن خدمت قضات، از روزآمدی لازم برخوردار نیست و فقط به اتلاف وقت می‌انجامد و در بالابردن سطح علمی قضات، تأثیری ندارد.
موضوع تشویق قضات و کارکنان درستکار قوه قضاییه، یکی از دغدغه‌های رهبر انقلاب است؛ دغدغه‌ای مهم که می‌تواند هم تبلیغ مؤثری برای ارتقای جایگاه قوه قضاییه باشد و هم در افزایش اعتماد به نفس و رضایت شغلی کارکنان دستگاه قضایی یا مراجع شبه قضایی، نقش به سزایی داشته باشد. نظر شما در این باره چیست؟ با توجه به این‌که هم اکنون مسئولیت سازمان تعزیرات حکومتی استان تهران را هم بر عهده دارید، آیا چنین طرحی را در مجموعه خودتان اجرا خواهید کرد؟
حق همین است که شما اشاره کردید. متأسفانه نگاهی که عموماً به فعالیت‌های قوه قضاییه یا دستگاه‌های شبه قضایی بوده، مبتنی بر بزرگ کردن اشتباهات و نادیده گرفتن فعالیت‌های مثبت آن هاست. این‌که همیشه نقاط ضعف مورد توجه قرار بگیرد و اصطلاحاً روی آن ها «زوم» کنیم، نه مطلوب است و نه منصفانه. به اعتقاد من باید نگاه تنبیهی، با تمام احتیاط‌های قانونی و لوازم مورد نیازش، وجود داشته باشد، اما در کنار آن، باید بر مقوله تشویق و پررنگ کردن فعالیت‌های قضات و کارکنان درستکار نیز، تأکید داشته باشیم. بنده و همکارانم در مجموعه تعزیرات حکومتی تهران، برنامه‌هایی برای معرفی افراد درستکار و کارآمد در مجموعه داریم که ان شاءا... در آینده اجرا خواهد شد.
با توجه به این‌که قوه قضاییه، مسئولیت خطیر و حساسی را برعهده دارد، در معرض تهدید‌های گوناگون نیز، قرار می‌گیرد. به اعتقاد شما، مهم ترین تهدید برای قوه قضاییه چیست و چگونه می توان این تهدید را به یک فرصت تبدیل کرد؟
به اعتقاد من، مهم ترین تهدید برای قوه قضاییه، تخریب است. متأسفانه دست‌هایی در کار هستند تا از یک سوژه جزئی و پیش پا افتاده، سناریویی برای تخریب قوه قضاییه بسازند. این تهدید، بزرگ ترین خطر و آسیبی است که می‌تواند برای قوه قضاییه، به عنوان ملجأ تظلم‌خواهی مردم، وجود داشته باشد؛ قوه‌ای که به تعبیر مقام معظم رهبری، نبض حکومت است و درست و سالم کار کردن آن، خبر از سلامت حکومت می‌دهد. تخریب قوه قضاییه، در واقع باعث ناامیدی مردم از حاکمیت می‌شود. راهکاری که می‌توان برای تبدیل این تهدید به یک فرصت طلایی پیشنهاد کرد، همان تکیه بر تبلیغ صحیح و صادقانه و نشان دادن فعالیت‌های مثبت دستگاه قضا و همچنین، معرفی قضات و کارکنان درستکار، با نحوه عمل آن ها، به مردم است.
 
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
حذف گرانی از معادلات اداره کشور؟ (جوان) درس ونزوئلا!(یادداشت روز) (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
کاهش ملایم قیمت ها خنداننده ها در پسااجرا نگاهی روان شناسانه به مستند تلویزیونی «از لاک جیغ تا خدا» صیانت از جایگاه قوه قضاییه با روزآمد کردن اطلاعات قضات راهنمای سفر به مناطق کوهستانی اطراف زنجان با لیلی گلستان از محفل غول های ادبیات تا عشق به ترجمه سیاست ارزی؛ ستیز پرهزینه یا همراهی واقع بینانه؟ خط و نشان نفتی ایران سامانه «دسترسی به اطلاعات» یک ساله شد؛ دستگاه‌های غیرپاسخ گو کدامند؟ برخوردهای عامیانه با پدیده های نوظهور علمی دولت سهم مشهدی ها را بدهد ابهامات فهرست واردکنندگان خودرو با ارز 4200 تومانی ابهام در بهره برداری از پروژه تالار فرهنگ و هنر بجنورد سیگنال مرگ در تابوت آهنین!