شب وحشت در مناطق زلزله‌زده

شرق: آخرین گزارش‌های رسیده از منطقه زلزله‌زده سرخس حاکی است مردم زلزله‌زده در مناطق نسبتا امن اسکان داده شده‌اند؛ اما بحران‌زدگی مردم وضعیت امدادرسانی را با مشکل مواجه کرده است.
خبرنگار اعزامی «شرق» به منطقه گزارش داد: فاصله بین منطقه زلزله‌زده و مشهد بزرگ‌ترین شهر استان زیاد است و به‌دلیل اینکه بخش‌هایی از جاده نیز بر اثر زلزله تخریب شده است، رفت‌وآمد به‌سختی انجام می‌شود. در شهر مشهد که 80 کیلومتر با محل فاصله دارد، مردم به‌دلیل اینکه زلزله را احساس کرده‌اند به‌شدت ترسیده‌اند و برخی از آنها تصمیم گرفته‌اند در فضای باز شهری شب را بگذارند، برخی از مردم نیز به سمت حیاط صحن امام رضا رفته و قصد دارند شب را آنجا بگذارنند. از مشهد که به سمت مناطق زلزله‌زده حرکت کردیم، وضعیت بحرانی در جاده نیز دیده می‌شد، به مردم اعلام شده به سمت مناطق زلزله‌زده حرکت نکنند و اگر می‌خواهند کمک کنند یا وسایلی دارند که برای زلزله‌زدگان در نظر گرفته‌اند، به مراکز اعلام‌شده از جمله مرقد امام رضا تحویل دهند. تخریب اصلی در چهار روستای چلاته‌منار، چلاته‌حاجی‌کار، خارزار و چارمزار است. در طول مسیر کامیون‌هایی که حامل مواد غذایی، پتو و سایر وسایل موردنیاز هستند، به سمت این چهار روستا در حرکت هستند. بیشتر غذاهایی که به این مناطق ارسال شده، از صحن امام رضا بوده و مسئولان حرم مسئولیت تهیه غذای این زلزله‌زدگان را بر عهده گرفته‌اند. در اولین روستا که چارمزار است، چادرهای هلال احمر برپا شده؛ تخریب در این روستا تقریبا کامل بوده است و چیز زیادی از روستا مشخص نیست، تلی از خاک و چوب و آهن روی زمین است و در برخی قسمت‌ها حتی نمی‌توان خانه‌ها را از هم تفکیک کرد.
آنچه به گفته امدادگران مشکل اصلی است، نپذیرفتن حرف مسئولان از سوی مردم است، یکی از امدادگران می‌گوید: بارها به مردم گفتیم پس‌لرزه‌ها قوی است و به سمت روستا نروید؛ اما آنها می‌خواهند به قسمتی که خانه‌شان قرار دارد بروند و دارایی‌شان را بردارند. ما سعی کردیم امکانات را فراهم کنیم؛ اما مردم به حرف ما گوش نمی‌دهند، البته درک می‌کنیم که مردم این منطقه فقیر هستند و همه دارایی‌شان همان مقدار پول و طلایی است که در خانه دارند؛ اما خب اینها که به اندازه جان خود آدم ارزش ندارد. من شخصا سه نفر را به زور از منطقه دور کردم و مجبور شدم دست‌شان را بکشم و هل‌شان بدهم که بروند. خانه‌ها ویران شده و حتی یک پس‌لرزه کوچک می‌تواند مابقی آوار را روی آنها خراب کند.
هنوز عملیات جست‌وجو ادامه دارد و احتمال داده می‌شود افرادی زیر آوار مانده باشند؛ اما پس‌لرزه‌های شدیدی که منطقه را می‌لرزاند اجازه نمی‌دهد نیروهای امداد به‌طور تمام‌وقت در محل باشند.مقدار زیادی آب آشامیدنی به محل آورده شده؛ اما هنوز مشکل آب وجود دارد و سرویس‌های بهداشتی در محل دایر نشده که همین مسئله مشکلات زیادی درست کرده است.امدادگران سعی می‌کنند آرامش خود را حفظ کنند؛ اما در برخی موارد نمی‌توانند، یکی از امدادگران علت این موضوع را خستگی نیروهای امدادگر عنوان می‌کند؛ او می‌گوید: ما در آماده‌باش طرح نوروزی بودیم و فقط 24 ساعت از پایان آماده‌باش گذشته بود که به محل آمدیم. بچه‌ها خسته هستند.یکی از زلزله‌زدگان که با امدادگران درگیر شده است می‌گوید: «چند ساعتی طول کشید تا بیایند، من خودم دو دخترم را از زیر آوار بیرون کشیدم، خدا را شکر زنده هستند؛ اما هرچه دارم زیر آوار مانده است، من تا زمانی که اموالم را برندارم، از اینجا نمی‌روم». او روی آوار نشسته و سعی می‌کند امدادگران را قانع کند تا کمکش کنند اموالش را بیرون بکشد.وسعت ویرانی بسیار زیاد است و می‌توان گفت تقریبا همه روستا خراب شده و دام‌هایی که روستایيان داشتند هم زیر آوار مانده است. یکی از زلزله‌زدگان می‌گوید: چند ساعت قبل دا‌م‌ها صدا می‌کردند؛ اما متوجه نشدیم، هوا هم یک جور خاصی بود، یکهو آسمان قرمز شد و بعد هم نفهمیدم اصلا چه اتفاقی افتاد؛ ولی خیلی لرزید، زمین نمی‌ایستاد، نتوانستیم فرار کنیم.مردم منطقه به‌شدت ترسیده‌اند، برخی از آنها که از خانه‌هایشان دست کشیده‌اند، سوار ماشین‌هایی که به سمت مشهد می‌روند می‌شوند تا به حرم امام رضا بروند و آنجا ساکن شوند؛ اما حتما یکی از اعضای خانواده در محل می‌ماند. هوا خیلی سرد است و وسایل گرمایشی به اندازه کافی نیست، برخی از مردم آتش روشن کرده‌اند و دور آن جمع شده‌اند، بااین‌حال پس‌لرزه‌ها آنها را در وضعیت آماده‌باش و فرار قرار داده است.امدادرسانی تا صبح ادامه دارد و همچنان از شبکه‌های محلی خواسته می‌شود به مردم اعلام کنند به محل نیایند، با‌این‌حال برخی به‌دنبال اقوام خود به سمت این روستاها در حال حرکت هستند.
------------------------------------
شرق: زلزله شدید صبح روز گذشته سرخس در خراسان‌رضوی، هرچند تلفات جانی زیادی نداشت؛ اما چهار روستا را تا صددرصد تخریب کرده‌ است و احتمال داده می‌شود آمار تلفات تا صبح امروز افزایش یابد.
بر اساس پیگیری‌هایی که خبرنگار ما انجام داده‌ است، روستاهای کلاته‌ منار، کلاته حاجی‌کار، خارزار و چارمزار بیشترین خسارت‌ها را دیده و تا صددرصد تخریب شده‌اند؛ اما آنچه از خسارت جانی شدید در این زلزله جلوگیری کرده ‌است، زمان وقوع آن در اواسط صبح بوده که مردم روستاها بیرون از خانه‌هایشان بوده‌اند.
مسئولان محلی اعلام کرده‌اند برای اسکان ضروری شب تدابیر لازم را اندیشیده و مردم را در چادرها نگهداری خواهند کرد؛ اما آنچه باعث نگرانی آنهاست، هجوم مردم آسیب‌دیده‌ای که خانه‌هایشان را در زلزله از دست داده‌اند، به مناطق تخریب‌شده‌ است. برخی از اهالی روستاها برای بیرون‌کشیدن اموال قیمتی خود از زیر آوار، به مناطق خسارت‌دیده رفته‌اند و هجوم مردم به این منطقه احتمال بالابردن آمار تلفات را بیشتر خواهد کرد. گزارش شده با توجه به سردی هوا و پس‌لرزه‌های شدیدی که در حال وقوع است، همه ساکنان منطقه زلزله‌زده در چادرها اسکان داده خواهند شد و وسایل خوراکی و بهداشتی در اختیار آنها قرار خواهد گرفت.  با اين حال 30هزار نفر از اين زلزله خسارت ديدند.
به گزارش خبرنگار ما، ساعت 10:40 صبح دیروز مرکز لرزه‌نگاری ایران موج‌هایی را دریافت کرد که نشان می‌داد مردم اهالی مناطقی در سفیدسنگ خراسان درحالی‌که مشغول کارهای روزمره خود بودند، لرزه‌های شدیدی را احساس کردند. شدت لرزش از سوی مرکز لرزه‌نگاری شش‌ ریشتر ثبت شد. این عدد نشان می‌داد وضعیتي بحرانی در منطقه حاکم شده ‌است.
براساس گزارشی که مرکز لرزه‌نگاری ثبت کرده‌ است، این زمین‌لرزه 1/6‌ ‌ریشتری در عمق 10 کیلومتری زمین و عرض 60.23 و طول جغرافیایی 35.83 بوده است. بلافاصله وقوع این زمین‌لرزه شدید در ستاد بحران مشهد و پایتخت گزارش و عملیات امدادرسانی آغاز شد. برای بررسی دقیق موضوع نیاز بود تا مسئولان ابتدا دقیقا مشخص کنند این زلزله در کجا اتفاق افتاده ‌است. از آنجایی که زلزله در مشهد و شهرهای بزرگ اطراف نیز احساس شده ‌بود، بنابراین مسئولان دریافتند که کانون زمین‌لرزه در اطراف مشهد است. ستاد بحران تشکیل جلسه داد و مشخص شد بیشترین آسیب احتمالا در منطقه سفیدسنگ و سرخس بوده ‌است. همچنین مشخص شد بیشترین آسیب با توجه به کانون زلزله، در چهار روستای کلاته‌ منار، کلاته حاجی‌کار، خارزار و چارمزار بوده ‌است. ساعاتی بعد از اعزام تیم‌های هلال‌احمر خبر رسید این روستاها بین 40 تا صددرصد تخریب شده‌اند.  اما زمین خیال آرام‌گرفتن نداشت و در زمان تشکیل ستاد بحران دست‌کم پنج پس‌لرزه شدید دیگر نیز به وقوع پیوست.
ساعت 11:08 بود که گزارش شد زلزله‌های 16 و 4.7 ریشتری سفیدسنگ را دوباره لرزانده و ساعت 11:17 خبر آمد پس از زمین‌لرزه شش‌ریشتری در مشهد، پنج پس‌لرزه به قدرت‌های 4.7 ریشتر، 4 ریشتر، 3.6 ریشتر، 4.4 ریشتر و 3.7 ریشتر به وقوع پیوسته است.  این در حالی بود که به دلیل دوری مرکز زلزله از شهر و همچنین قطعی راه‌های ارتباطی و مخابراتی امکان بررسی وضعیت وجود نداشت تا اینکه در ساعت  11:25 ظهر اولین اظهارنظر رسمی صورت گرفت و استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی اظهار کرد: زلزله در 87کیلومتری جنوب‌شرق مشهد اتفاق افتاده است.
وی افزود: در منطقه‌ای که زلزله رخ داده است، دو گسل وجود دارد که در حال بررسی هستیم که کدام‌یک از گسل‌ها عامل این زلزله است. شهر مشهد 610 سال پیش ‌زلزله‌ بزرگی را تجربه کرده است. با توجه به قدرت شش‌ریشتری زلزله، پیش‌بینی ما این است که پس‌لرزه‌های زلزله تا یک ماه دیگر ادامه داشته باشند و بهتر است روستاهای اطراف کانون زلزله، مراقبت‌های لازم را داشته باشند. در ساعت 11:26 خبر رسید تیم امداد هوایی و واکنش‌سریع به سفیدسنگ، مشهد، سرخس، تربت‌جام و فریمان اعزام شده است. سیدمجتبی احمدی اظهار کرد: تیم امداد هوایی و واکنش‌سریع جمعیت هلال‌احمر به سفیدسنگ فریمان، سرخس، مشهد و تربت‌جام اعزام شده است.  وی ادامه داد: منتظر اعلام نتیجه تیم‌های ارزیاب هستیم تا بتوانیم آمار دقیق و خسارات احتمالی را گزارش کنیم.  مدیرعامل هلال‌احمر خراسان‌رضوی خاطرنشان کرد: بعد از انجام ارزیابی‌های اولیه، براي اعزام نیروها به محل موردنظر اقدام می‌کنیم.
اما همچنان از تعداد تلفات خبری نبود تا اینکه ساعت 11:40 خبرگزاری تسنیم خبر داد خطوط ارتباطی که در مشهد قطع شده بود برقرار شده است. بااین‌حال مدیرکل بحران استانداری خراسان‌رضوی از مردم خواسته است همچنان از تماس‌های غیرضروری خودداری کنند. در این گزارش آمده‌ بود دیوار بازار رضای مشهد ترک برداشته است. این اولین گزارشی بود که از خسارت ناشی از زلزله شش‌ریشتری داده شد. ثانیه‌هایی بعد از این خبر، مدیرکل مدیریت بحران خراسان‌رضوی گفت: هنوز هیچ اطلاعات دقیقی از میزان خسارات زلزله در خراسان‌رضوی وجود ندارد، اما تمام تیم‌های موجود در حالت آماده‌باش هستند.  شایانفر ادامه داد: اورژانس دانشگاه علوم پزشکی مشهد و هلال‌احمر خراسان‌رضوی با تمام تجهیزات خود به سمت مناطق ارسال شده و هلیکوپترهای این نهادها نیز به مناطق اعزام شده‌اند.  مدیرکل مدیریت بحران خراسان‌رضوی بیان کرد: با توجه به شدت زلزله مقداری مشکل در خطوط تلفن به وجود آمده و به همین علت از شهروندان خراسان‌رضوی خواهش داریم که از تماس‌های بدون ضرورت جدا امتناع کنند.  یک دقیقه بعد خبر رسید این زمین‌لرزه در بینالود و سرخس هم احساس شده است و البته خبر از فوت یک نفر در کالغش فریمان داده شد.  در ساعت 11:47 خبرگزاری‌ها اعلام کردند فرماندار تربت‌جام از اعزام تیم‌های ارزیاب محلی به روستاها خبر داده است. علی رستمی گفته بود: در هفت روستای این شهرستان تخریب دیوار منازل گزارش شده است که اسامی این روستاها شامل موسی‌آباد، چارمزار، گوربند، سنگ آتش، میخک، باغک و باغ کشمیر است.
در ساعت 12:15 اعلام شد چهار روستا در خراسان‌رضوی تخریب شده است.
 آماده‌باش بیمارستان‌های مشهد
 یکی از مسئولان استان خراسان رضوي اظهار کرد: با توجه به اطلاعات فعلی، کانون زلزله بین دو محور سرخس و فریمان و کانون اصلی روستای سفیدسنگ بوده است.  وی بیان کرد: تاکنون چهار روستا تخریب شده‌اند، اتوبوس‌ها و آمبولانس‌ها و 10 آمبولانس اضافه هم به منطقه اعزام شده‌اند. تمام بیمارستان‌های مشهد و فریمان در حالت آماده‌باش هستند.
سازمان زمین‌شناسی آمریکا: انتظار پس‌لرزه در روزها و هفته‌های آینده در پی زمین‌لرزه در شرق ایران
 سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS) اعلام کرد: در پی زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 6.1  ریشتر در امواج درونی زمین که در فاصله 71‌کیلومتری شمال غرب تربت‌ جام در (خراسان‌رضوی) ایران روی داد، انتظار پس‌لرزه در ساعات، روزها و هفته‌های آینده می‌رود.  سازمان زمین‌شناسی آمریکا افزود: این پس‌لرزه‌ها می‌‍‌توانند ساختمان‌ها را تخریب کنند.
گزارش خبرنگاران از سطح شهر حاکی است مردم شهرهای اطراف محل زلزله، به‌شدت وحشت‌زده هستند و هنوز به خانه‌هایشان برنگشته‌اند. این در حالی است که عملیات امدادرسانی به روستاهایی که خسارت‌های سنگینی دیده‌اند، همچنان ادامه دارد. هرچند مسئولان اعلام کرده‌اند به لحاظ لجستیکی مشکلی وجود ندارد؛ اما از شهروندان خواسته‌اند به سمت مناطق زلزله‌زده حرکت نکنند و اجازه دهند امدادرسانی با سرعت بیشتری انجام شود.  شاهین فتحی، معاون عملیات امداد و نجات هلال ‌احمر، در‌این‌باره گفت: مشکلی برای اقلام امدادی از قبیل چادر و اقلام زیستی در استان خراسان‌رضوی وجود ندارد. آمادگی صددرصدی ناوگان حمل‌ونقل استان خراسان‌رضوی و استان‌های معین... صورت گرفته است. همچنین آمادگی کامل سازمان امداد و نجات و استان‌های معین استان خراسان‌رضوی برای پوشش لجستیکی مناطق زلزله‌زده اعلام شده است.  وی گفت: سه مصدوم زلزله به بیمارستان فریمان اعزام شدند؛ اما با توجه به وسعت محل زلزله، تعداد مصدومان حتما افزایش می‌یابد.
شاهین فتحی، معاون عملیات امداد و نجات، بیان کرد: مردم از حضور در منطقه آسیب‌دیده خودداری کرده، خبرها را از منابع رسمی دریافت و از تماس بی‌مورد با مناطق آسیب‌دیده خودداری کنند.  امیرمحسن ضیایی، رئیس جمعیت هلال ‌احمر، نیز گفت: جمعیت هلال احمر آمادگی کامل را برای پاسخ‌گویی به زلزله اخیر دارد و حضور نیروهای واکنش سریع، نشانی از توان این جمعیت در پاسخ‌گویی مناسب به این حادثه بود.
وی ادامه داد: اردوگاه اسکان اضطراری در مناطق امن اطراف منطقه حادثه‌دیده، برای آرامش بیشتر مردم ایجاد می‌شود. بهنام سعیدی، سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور، هم گفت: از میزان خسارت وارده به واحدهای تجاری و مسکونی گزارش دقیقی دریافت نشده؛ اما تیم‌های ارزیاب به منطقه اعزام شده‌اند تا  درصد تخریب را مشخص کنند. ارزیابی هوایی در حال انجام است و مردم آمادگی لازم را برای وقوع پس‌لرزه‌های فراوان داشته باشند.