تیغ کاغذ بر گلوی مطبوعات و صنعت نشر

گروه ادب و هنر- اخبار منتشر شده در روزهای اخیر نشان از حال بد مطبوعات و صنعت نشر کشور دارد.این روزها حال روزنامه های کشور شبیه به بیماری است که سطح هوشیاری پایینی دارد و اعضای خانواده‌اش بالای سر او ایستاده‌اند و هرکدام خاطره‌ای از گذشته،  از  روزهایی که تیراژشان به ده‌‌ها هزار می‌رسید، تعریف و بعد شیون می‌کنند و در این بین وقتی پزشک معالج بالای سر بیمار حاضر می‌شود از بیماری‌های متعددی حرف می‌زند که مطبوعات ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند. «افزایش هزینه‌های انتشار»، «‌فعال‌شدن شبکه‌های مجازی»  و «رکود بازار و نبود آگهی» البته تمام این دردها با مسکن های مختلفی قابل درمان است اما  همان‌طور که در  گزارش 17 تیر ماه  با عنوان «بحران کاغذ»  اشاره کردیم،  دردی که  اکنون ، حال مطبوعات کشور را به وخامت کشانده، نبود و گرانی بیش از حد کاغذ است.
 تاثیر گرانی و نبود کاغذ بر روزنامه ها
نبود و گرانی کاغذ آن چنان عرصه را بر روزنامه ها تنگ و فشار بر بدنه نحیف مطبوعات وارد کرده است که برخی از آن ها را به گران کردن روزنامه، برخی را به کم کردن تعداد صفحات و تعدادی را هم مجبور به حذف نسخه کاغذی و حتی تعطیلی روزنامه کرده است که در ادامه مطلب به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم.روزنامه «هفت صبح» قیمت خود را برای تهران و البرز دوبرابر و  اعلام کرد که پس از هفت سال مقاومت، دیگر قادر به حفظ قیمت قبلی نیست. این روزنامه 24 صفحه‌ای پیشتر هشت صفحه نیز به دلیل گرانی کاغذ حذف کرده بود.
روزنامه «شرق» هم خبرداده به علت افزایش هزینه های روزنامه، بخش اشتراک خود را تعطیل کرده است و از این پس نمی تواند روزنامه را برای کسی بفرستد.


مدتی پیش مدیر روزنامه «آفتاب یزد» هم  از مشکلات مالی این روزنامه نوشت  و از خوانندگان خود خواست  به این روزنامه کمک کنند. روز گذشته نیز یک آگهی به همراه شماره کارت و شماره حساب برای جمع آوری کمک های مردمی در این روزنامه منتشر شده است.وضعیت روزنامه «اعتدال» هم بهتر از بقیه روزنامه ها نیست؛ در گوشواره سمت راست صفحه نخست این نشریه آمده است که روزنامه را در اختیار بگیرید؛ حامی مالی، یا اجاره یا واگذاری امتیاز.
 دلایل گرانی کاغذ
گرانی کاغذ در چند هفته گذشته چند دلیل کلی مثل بالارفتن قیمت جهانی کاغذ، بالارفتن قیمت دلار و همچنین احتکار کاغذ در داخل کشور دارد.
بالارفتن قیمت جهانی کاغذ
نرخ جهانی کاغذ از سال 2012 تا اوایل 2017 دارای روند صعودی بوده است که در گزارش های منتشر شده دلیل این امر مشکلات ایجاد شده در صادرات چوب توسط روسیه و شیلی و همچنین تعطیلی کارخانه های کاغذ سازی در چین، آمریکای جنوبی و به خصوص برزیل بیان شده است.
نرخ کاغذ از سال 2016 روند صعودی به خود گرفته است. به عقیده کارشناسان از جمله عواملی که می تواند این افزایش نرخ را توجیه کند افزایش تقاضای جهانی برای این کالا و همچنین افزایش بهای نفت و خمیر کاغذ به عنوان ماده این کالاست و با توجه به روند صعودی نفت و ظرفیت رشد آن کاغذ نیز به تبع آن افزایش نرخ خواهد داشت.
بالارفتن قیمت دلار
یکی دیگر از اتفاقاتی که باعث بالارفتن قیمت کاغذ در کشور ما شد بالارفتن قیمت دلار بود و از آن جا که عمده کاغذ مصرفی توسط واردات تامین می شود عده ای سودجو با وارد کردن کاغذ با ارز مبادله ای مبادرت به فروش آن به نرخ آزاد کردند.
احتکار کاغذ
تنها مصرف کنندگان اصلی که شامل روزنامه‌ها و ناشران می‌شود، ناراضیان بازار کاغذ نیستند، فروشندگان صنف کاغذ نیز از این وضعیت گلایه دارند. آن ها می‌گویند که احتکار کاغذهایی که وارد کشور شده است باعث شده  ضمن افزایش شدید قیمت‌ها جنسی هم برای فروش نداشته باشند. یکی از فروشندگان کاغذ در خیابان ظهیرالاسلام تهران دراین باره به روزنامه ایران می‌گوید: هم‌اکنون انبارها مملو از کاغذ است ولی فروشگاه‌ها جنسی برای فروش ندارند. به گفته وی بسیاری از کسانی که با دلار دولتی کاغذ وارد کرده‌اند، کالای خود را نمی‌فروشند و در انبارها نگهداری می‌کنند تا قیمت آن بالاتر برود.
فروشنده دیگری دراین خصوص می‌گوید: برخی  واردکنندگان کاغذ، کالای خود را دوباره به عراق صادر می‌کنند تا دلار به دست بیاورند، دلاری که نرخ آن در بازار آزاد به بالای 8 هزار تومان می‌رسد. به گفته وی افرادی که کاغذ خود را انبار کرده‌اند و به فروشنده‌ها نمی‌فروشند در بازار مشخص هستند و باید دستگاه‌های نظارتی با آن ها برخورد کنند. وی می‌افزاید: درصورتی که تا سه سال هیچ نوع کاغذی وارد کشور نشود هم هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد. هم‌اکنون انبارها پراز کاغذ است ولی عرضه آن متوقف شده است.
رئیس اتاق اصناف ایران نیز در نامه ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت، ضمن اشاره به حجم واردات کاغذ، از کم نبودن کاغذ مورد نیاز در انبارهای داخلی (حداقل برای شش ماه آینده) خبر داده و بیان کرده است: متاسفانه برخی واردکنندگان و دلالان با سوءاستفاده از وضع موجود کشور، درصدد ایجاد بحران ساختگی و در نتیجه افزایش قیمت کاغذ هستند.  فاضلی از شریعتمداری خواسته که به منظور بازگرداندن آرامش به بازار کاغذ «همانند گذشته برای این موضوع تدابیر لازم اتخاذ شود.»
 
   خبرمرتبط
کشف 700 مورد تخلف به ارزش 10 میلیارد تومان در واردات کاغذ

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از کشف ۷۰۰ مورد تخلف در امر واردات کاغذ خبر داد و رقم این تخلفات را ۱۰ میلیارد تومان اعلام کرد.سیدعباس صالحی در گفت و گو با روزنامه ایران گفت: «این تخلفات با همکاری و بازرسی وزارت صنعت، معدن و تجارت کشف شده و مربوط به سه ماه نخست امسال است. به دنبال انتشار فهرست واردکنندگان کالا با ارز ۴۲۰۰ تومانی، مشخص شد که افراد و شرکت‌هایی مقادیری ارز ۴۲۰۰ تومانی به بهانه واردات کاغذ دریافت کرده‌اند، اما در این امر تخلفاتی رخ داده است، تخلفاتی مانند این که واردکنندگان، تخصصی در این حوزه نداشته‌اند، کاغذهای وارداتی را یا به قیمت‌های بالاتر عرضه کرده‌اند یا این که کالای وارد شده را صرف امور دیگری غیر از مسائل مربوط به حوزه تخصصی کاغذ کرده‌اند. برخی گزارش‌های دیگر نیز حاکی از این بود که یکی دو شرکت واردکننده، هویت یا دفتر مشخصی ندارند.»وی درباره چگونگی بررسی و تشخیص تخلف در واردات کاغذ، بیان کرد: «هنگامی که این مسئله طرح شد، نامه‌ای به آقای محمد شریعتمداری وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت نوشتم. ایشان پاسخ داد که در سه ماه نخست امسال بیش از ۱۰ هزار بازرسی انجام شده و در بخش کاغذ ۷۰۰ مورد تخلف یافت شده که ارزش این تخلفات بیش از ۱۰ میلیارد تومان بوده است. سه شنبه گذشته هم در جلسه کارگروه کاغذ که وزارتخانه‌های مسئول، تشکل‌ها و مجموعه‌های مطبوعات و نشر حضور داشتند، قیمت پایه کاغذ مشخص شد که این امر تاحد زیادی این تخلفات را مهار و بازار کاغذ را به سامان خواهد کرد، همچنین مقرر شد سازمان حمایت به صورت جدی با این قیمت پایه فضای بازار را کنترل و پایش کند.»صالحی در ادامه سخنانش درباره وضعیت برخورد با این تخلفات گفت: «امروز دو مسئله با هم در حال پیگیری است، هم پیگیری تخلفات صورت گرفته و هم اصلاح نظام کارت بازرگانی. اما مسئله برخورد یا پیگیری تخلفات به سازمان حمایت از مصرف کنندگان مربوط می‌شود و ما تنها گزارش‌هایی را که تهیه کردیم به این سازمان ارائه کردیم».