آیا آمریکا برای فروش ذخایر نفت خود نیاز به افزایش قیمت آن در بازارهای جهانی دارد؟

آشوب نفتی برای یک مشت دلار
همدلی| مانوشاک خان محمدی
در آبان ماه سال 1394 روزنامه آلمانی "دی‌ولت" نوشت: کاخ سفید و کنگره توافق کردند، هشت درصد ذخیره راهبردی نفت خام آمریکا را که در حال حاضر 695 میلیون بشکه است، بفروشند. در مجموع، دولت آمریکا قصد دارد حدود 58 میلیون بشکه نفت را در دوره 2018 تا 2023 (پنج تا ده میلیون بشکه در سال) روانه بازار کند. بنابر گزارش این نشریه در سال 2014 «قیمت نفت هر بشکه حدود 100 دلار بوده»، اما اکنون بر اساس آمار رسمی حدود 77 دلار در هر بشکه است. و طبق پیش بینی های اخیر با تحریم ایران به صورت کامل به بشکه ای 120 دلار نیز خواهد رسید.
دی‌ولت این پرسش را درباره اینکه چرا واشنگتن تصمیم گرفته مقادیری از ذخایر راهبردی طلای سیاه آمریکا را بفروشد مطرح کرده: «احتمالاً به این علت که تنها مسئله پول مطرح نیست، تصمیمی سیاسی در کار است و هدف از آن به راه انداختن جنگی در بازار مواد اولیه علیه ایران و روسیه است.»


این روزنامه ادامه می دهد: «زیرا مقامات آمریکایی به‌طور سنتی در مواقع اضطراری از جمله بحران‌ها به ذخایر راهبردی خود متوسل می‌شوند. به‌طور مثال، دولت آمریکا در سال 2005 در پی طوفان کاترینا که بخش‌هایی از این کشور را ویران کرد، مجبور شد از این ذخایر استفاده کند.»
به‌نوشته دی‌ولت، «متوسل شدن به ذخایر راهبردی در این مورد خاص، تدبیری محافظتی بود اما توسل به این کار در شرایط فعلی بیشتر سلاحی در دستان آمریکاست.»
به‌نوشته دی‌ولت، «از آنجا که فروش نفت خام بر اساس قیمت‌های کنونی (سال 1394-2015) تنها حدود سه میلیارد دلار درآمدزایی داشته، احتمال کمی وجود دارد که این مبلغ به آمریکا برای تسویه بدهی خود که بالغ بر 18هزار میلیارد دلار است، کمکی کند.»
این روزنامه آلمانی نتیجه می‌گیرد که «آمریکا با این روش، چالشی برای روسیه، عربستان سعودی و ایران به وجود می‌آورد و جنگی جهانی را در بازار مواد اولیه به راه می‌اندازد.» با توجه به تحلیلی که "دی ولت" ارائه داده، امکان دارد آمریکا در پی فروش نفت در شرایطی مناسب یعنی با قیمتی رضایت بخش باشد و احتمال اینکه به دنبال افزایش قیمت نفت است، وجود دارد. بنابراین می توان پیش بینی کرد که آمریکا در پی ایجاد بستری برای آغاز این طرح است. اما در در اولین نگاه باید بازار فروش نفت را از نظر گذراند که برای تحقق این برنامه ممکن است چه کشورهای صاحب منابع نفت را مورد حمله قرار دهد تا جای بیشتری را برای فروش منابع راهبردی خود باز کند.
ردپای این برنامه ریزی در فضای سیاسی بین‌المللی تا حدودی مشهود است زیرا کشورهایی همانند ایران،‌روسیه،‌ سوریه، عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال حاضر در سرخط خبر قرار دارند. به عبارتی دیگر در روزهای گذشته تنش‌ها و فشارهای دیپلماتیک در رابطه با ایران بسیار زیاد بوده. ضمن اینکه تا اعمال تحریم های اولیه آمریکا علیه ایران زمان زیادی باقی نمانده است. تحریم هایی دو مرحله ای که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا مرحله‌ اول آن را در اواسط مرداد ماه و اصلی ترین آن را در آبان ماه امسال اعلام کرده. این تحریم ها بعد از زمانی است که ترامپ پس از ترک برجام اعلام کرد که باید فروش نفت ایران به صفر برسد. هدف قرار دادن بازار نفت ایران به عنوان اصلی ترین بخش تحریم ها از سوی آمریکا جدا از دیگر تفاسیر و نیات سیاسی، نشان دهنده اهداف کلان و بلند مدت آمریکا در راستای بازار نفت است.
گفتنی است اعلام خروج از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها بر ایران، باعث بالا رفتن قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است. در حال حاضر افزایش قیمت نفت با وجود بحث های اخیر نشان می‌دهد که مواضع ایران و آمریکا نسبت به یکدیگر تاثیر مستقیم در قیمت نفت می گذارد و باعث بازارگرمی نفتی می‌شود و البته می‌توان آن را به عنوان ابزار قدرتی در دست ایران دانست که با استفاده از این فرصت می‌تواند در زمینه اقتصاد به صورت بخردانه‌ای بهره بگیرد. به عنوان مثال بحث هایی که چند روز گذشته بر سر تنگه هرمز بین ایران و آمریکا صورت گرفت، باعث شد تا قیمت نفت اقزایش پیدا کند. اکنون می‌توان تصور کرد که در صورت کاهش تقاضا برای نفت ایران در آینده، ایجاد جرقه منازعه در خاورمیانه به سود رقبای نفتی ایران خواهد بود. این خود نشان دهنده این است که هرگونه مناقشه و نزاع و درگیری و نهایتا جنگ، به سود برنامه دراز مدت آمریکا در راستای افزایش و فروش نفت است. بنابراین ایران می‌تواند از همین راه از تاکتیک‌های مسالمت امیز و تنش زدا برای غافلگیری آمریکا به کار ببندد. البته به احتمال زیاد آمریکا راغب نخواهد بود که با ایجاد جنگ هزینه تراشی کند و نه تنها برای جنگ هزینه نخواهد کرد بلکه سعی می کند با مشوش نشان دادن فضای امنیتی، قیمت نفت را بالا ببرد. علاوه بر این ایجاد نگرانی امنیتی در خاورمیانه تاثیرات مثبت دیگری هم بر اقتصاد آمریکا خواهد گذاشت مانند ایجاد بستر مناسب خرید تسلیحات نظامی آمریکا از سوی کشورهای خاورمیانه که مناسبات تجاری با آمریکا دارند.
پایگاه خبری گزاویل دیلی از زبان وزیر انرژی روسیه نقل کرده که همین قیل و قال های سیاسی اثر خود را بر روی بازار نفت گذاشته قبل از اینکه حتی تحریم ها عملی شود و شاهد چیزی فراتر از این نخواهیم بود.
همچنین نیویورک تایمز با تاکید بر افزایش قیمت نفت گزارش داده که ادامه این افزایش بستگی دار که آیا تحریم ها عملی خواهد شد یا نه! ضمن اینکه مطرح کرده از فاکتور تاثیر گذار جنگ تجاری چین و آمریکا نیز در تعیین قیمت نفت نمی توان به‌راحتی گذشت.
در هر صورت تقویت روش دیپلماتیک برای پیشبرد نیات ایران در هر زمینه ای، نوعی خودکفایی استراتژیک به بازار نفت ایران می دهد و داخل شدن در این بازی، اهداف آمریکا را پیش می‌برد. ضمن اینکه ایالات متحده آمریکا در زمینه جذب کشورهای حاشیه خلیج فارس که رقبای نفتی ایران هستند، موفق بوده و در حال تشکیل یک ناتوی عربی۱ در این منطقه است که مطمئنا خریداران دیگر نفت را ترغیب به ارزیابی مجدد انتخاب بازار نفت می‌کند. همچنین اگر ایران مصرانه رفتارهای صلح آمیز خود را نشان ندهد بهانه ای به دست متقاضیان نفت می دهد تا به بازارهای دیگر روی بیاورند و تلاش های وسیع ایران در رابطه با برجام را پایمال کنند زیرا به عنوان مثال اتحادیه اروپا از ایران نمی خواهد که ابعاد صلح و امنیتی را در چارچوب برجام در رفتارش نسبت به دیگر کشورها در نظر بگیرد. بستن تنگه هرمز کسی را خوشحال نمی‌کند و این ایران را در موقعیت بدی قرار خواهد داد.
استقبال آمریکا از بسته شدن تنگه هرمز
پروفسور «رابرت کافمن»، استاد بازارهای نفتی و انرژی در دپارتمان زمین و محیط‌زیست در دانشگاه بوستون درباره رویکرد آمریکا در حوزه نفت با توجه به تقابلش با ایران می گوید:
«جالب اینجاست که اکنون خود ترامپ نیز با اعلام خروج از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها بر ایران، خود باعث بالا رفتن قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است. اما ترامپ نمی‌خواهد مسئولیت این اقدام‌ها را برعهده بگیرد و بنابراین در پی آن است که این بار را بر شانه عربستان بیندازد.»
رابرت کافمن با اشاره به گفت‌وگوی «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا با پادشاه عربستان درباره افزایش تولید نفت این کشور، درباره علت اعمال نظر مستقیم آمریکا در تعیین سهمیه نفت عربستان در بازار جهانی صحبت کرده است.»
کافمن در خصوص پیامدهای منطقه‌ای و بین‌المللی عملی شدن تهدید ایران در خصوص بستن تنگه هرمز نیز نظر خود را بیان کرده و گفت: «به نظر من، ایران در قبال آمریکا می‌تواند چندین واکنش داشته باشد که یکی از آن‌ها بستن تنگه هرمز است که باعث بالا رفتن بسیار زیاد بهای نفت و نابسامانی‌های اقتصادی می‌شود.»
«اما از دیدگاه من این راه‌حل مناسبی نیست، چراکه با این اقدام بسیاری از کشورها که موافق ترامپ نیستند ممکن است در جبهه او قرار بگیرند. در صورت بسته شدن تنگه هرمز بسیاری کشورها متضرر می‌شوند و این باعث می‌شود که در نهایت طرف آمریکا را بگیرند و این اصلا به نفع ایران نیست و کمکی هم به حل تنش‌های فعلی نمی‌کند.»
کافمن ادامه داد: «به نظر من بستن تنگه هرمز از منظر استراتژیک چندان کارکردی نخواهد داشت. این اقدام در نهایت به ضرر کشورهایی تمام خواهد شد که تنها برای تجارت از این تنگه استفاده می‌کردند و چندان علاقه‌ای هم به سیاست‌های واشنگتن نداشتنه اند.»
این پژوهشگر حوزه نفت درباره راهکار اروپایی‌ها و کشورهای حاشیه خلیج فارس در قبال استراتژی‌های نفتی ترامپ گفت: «به گمان من آمریکا از بسته شدن تنگه هرمز استقبال هم خواهد کرد. این درست همان اقدامی است که آمریکا به آن امید بسته تا از خودش به‌عنوان برهم‌زننده توافق رفع مسئولیت کند.»
...............................................................................................................
1- خبرگزاری رویترز به نقل از چهار منبع آگاه نوشت، کاخ سفید به دنبال همکاری عمیق‌تر با این کشورها در زمینه دفاع موشکی، آموزش نظامی، مقابله با تروریسم و مسائلی نظیر تقویت اقتصاد منطقه‌ای و روابط دیپلماتیک است. که از آن به عنوان ناتوی عربی نام می برند.
به گفته برخی مقام‌های عرب، دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ‌آمریکا در پی تشکیل ائتلافی امنیتی و سیاسی با شش کشور عرب حوزه خلیج فارس به همراه مصر و اردن برای مقابله با ایران در منطقه است.
سایر اخبار این روزنامه
مخالفان سیاسی روحانی با طرح عدم کفایت می خواهند او را از سر باز کنند یا رئیس جمهوری را در مشت بگیرند؟ مخالفان سیاسی روحانی با طرح عدم کفایت می خواهند او را از سر باز کنند یا رئیس جمهوری را در مشت بگیرند؟ به بهانه شصت‌وسومین زادروز میلاد فرید زلاند که ماندگارهای پاپِ ایران، وام‌دار اویند به بهانه شصت‌وسومین زادروز میلاد فرید زلاند که ماندگارهای پاپِ ایران، وام‌دار اویند «همدلی» از آخرین آمار ابتلا به ایدز در کشور گزارش می‌دهد یکـه‌تازی بیماری قـرن «همدلی» از آخرین آمار ابتلا به ایدز در کشور گزارش می‌دهد یکـه‌تازی بیماری قـرن شجریان در آرزوی کنسرت خیابانی شجریان در آرزوی کنسرت خیابانی آیا آمریکا برای فروش ذخایر نفت خود نیاز به افزایش قیمت آن در بازارهای جهانی دارد؟ آیا آمریکا برای فروش ذخایر نفت خود نیاز به افزایش قیمت آن در بازارهای جهانی دارد؟ همدلی از سناریوی کمبود آب و ویبره وزارت نیرو در ارسال گوش به‌زنگ های کاهش مصرف به جای مدیریت مصرف گزارش می دهد همدلی از سناریوی کمبود آب و ویبره وزارت نیرو در ارسال گوش به‌زنگ های کاهش مصرف به جای مدیریت مصرف گزارش می دهد گزارش «همدلی» از واکنش مردم به آشفتگی‌های اخیر در بازار آزاد ارز دلالان، چهارراه‌استانبول را ناآرام کردند تسلیت چهره‌های سیاسی به خانواده دوزدوزانی امروز، هشتمین سالروز پرواز چهره ماندگار موسیقی ایران زمین است نورِ پر غرور، نورِ استوار برنامه محوری و قانون مداری وجه مثبت شهردار تهران هدایت آقایی: احزاب درحوزه امنیت‌غذایی کار نکرده‌اند انتقاد معلمان زن مجرد به حذف حق عایله‌مندی و دلایل آموزش و پرورش پتروفرهنگ در قطب پتروشیمی کشور پتروفرهنگ در قطب پتروشیمی کشور