بار بازار ارز و سکه بر دوش بورس

آرمان- امیر داداشی: بروز بحران در بازارهای ارز، طلا و سکه باعث شده است توجه بیشتر فعالان اقتصادی به بازار سرمایه جلب شود و تحلیل‌گران و کارشناسان را بورس به عنوان منجی اقتصاد در شرایط کنونی معرفی کنند. این بازار نیز سال جاری را با نوسان آغاز کرد. بدین شکل که طی هفته‌هایی رکوردهای تاریخی بر جای گذاشت، اما توقف رشد شاخص‌ها گاهی امیدها را به بیم تبدیل کردند تا همچنان سرمایه‌گذاری در این بازار با ریسک همراه باشند. اما با حرکت نرخ دلار به سمت 11 هزار تومان و رسیدن قیمت سکه به 5/4 میلیون تومان، بورس بار سنگین اقتصاد را به دوش گرفت و روند رکوردزنی‌های خود را ادامه داد. در جریان معاملات روز گذشته شاخص بازار سرمایه با بیش از 2900 واحد رشد از ارتفاع ۱۱6 هزار واحد گذر کرد. ادامه این روند می‌تواند تا حد زیادی به کنترل بازار ارز و سکه هم کمک کند. بسیاری از اقتصاددانان در شرایط کنونی بورس را بهترین محل برای سرمایه‌گذاری می‌دانند و سوددهی آن در بلندمدت را تضمین می‌کنند. شاخص بورس روز گذشته به روند رکوردشکنی خود در روزهای اخیر ادامه داد و با رشد بیش از 2900 واحدی، در جایگاه 116 هزار و 781 واحدی ایستاد. به گزارش سازمان بورس اوراق بهادار سهام شرکت‌های صادرات‌محور با توجه به تحولات اقتصادی روزهای اخیر با استقبال و صف خرید همراه شد. طوری که دیروز جهش بی‌سابقه شاخص در نتیجه اقبال به سهام مرتبط با شرکت‌های پتروشیمی و فولاد رخ داد. از ابتدای هفته جاری اخباری مبنی بر فروش ارز صادراتی این صنایع در بازار ثانویه مطرح شد که قرار است دولت درباره آن تصمیم‌گیری کند. اگر دولت این مساله را برای پتروشیمی‌ها و فلزاتی‌ها مصوب کند، دیگر الزامی به عرضه ارز حاصل از صادرات خود به دولت به نرخ رسمی نداشته و با ارائه ارز با نرخ توافقی دربازار ثانویه رفع تعهد ارزی می‌کند. البته این طرح در شورای پول و اعتبار مطرح شده، اما هنوز دولت درباره آن تصمیم نهایی را اخذ نکرده است. بر اساس معاملات روز گذشته یک میلیارد و 966 میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش بیش از 5228 میلیارد ریال در 117 هزار و 44 نوبت دادوستد شد.
تغییر سیاست‌های ارزی به نفع بورس
یک کارشناس بورس روز گذشته گفت: بخش قابل‌توجهی از تزریق ارز به بازار توسط شرکت‌های بورسی صادرات‌محور انجام می‌شود. در شرایط فعلی به دلیل شکاف قابل‌توجه که بین نرخ واقعی بازار و نرخ سامانه نیما رخ داده، صادرکنندگان را برای عرضه ارز خود در سامانه نیما بی‌انگیزه کرده و آنها با وجود نیاز به ریال به دلیل غیرواقعی‌بودن قیمت‌ها ترجیح دادند صبر کنند. به گزارش ایلنا، بهروز خدارحمی با تاکید بر اینکه شیوه‌های کنترلی اخیر موفقیت‌آمیز نبوده است، اظهار کرد: شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری بازارهای دوم، سوم، چهارم و پنجم ارزی و افزایش لجام‌گسیخته نرخ‌ها خارج از چشم نهاد ناظر از تبعات این تصمیم‌گیری‌ها بود. در این شرایط مردم نسبت به این بازار حریص بودند و تقاضاهای کاذبی شکل گرفت که نرخ ارز را از اعداد تعادلی بسیار بالاتر برد. او که معتقد است دولت به این نتیجه رسیده که شیوه‌های اخیر دستاوردهای خوبی نداشته است، ادامه داد: در شرایط فعلی هرگونه برنامه‌ریزی برای شفافیت در این بازار و سپردن عرضه و تقاضا به بازاری نظام‌مند باعث می‌شود که نرخ‌های تعادلی ارز در بازارهای زیرزمینی با کاهش چشمگیر مواجه شود. این کارشناس بازار سرمایه با اظهار خوش‌بینی به احتمال تغییر سیاست‌های ارزی دولت تصریح کرد: در برخی از برهه‌های زمانی صادرکنندگان مجبور به عرضه‌های دستوری بودند. با توجه به ابهام بزرگ صنایع صادرات‌محور، با وجود افزایش ارزش ارزها این گروه با بی‌اقبالی بازار مواجه شد، چراکه این صنایع امکان استفاده از سود حاصل از تسعیر نرخ ارز را نداشتند. از سوی دیگر با توجه به حضور آنها در تالار شیشه‌ای نمی‌توانستند ارز خود را در بازارهای مخفیانه به فروش برسانند.
بورس بازار شفاف اقتصاد


در بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته بورس به عنوان شفاف‌ترین بازار شناخته می‌شود و برای تحقق اقتصاد شیشه‌ای بیشتر معاملات را به سمت بازار سرمایه هدایت می‌کنند. اما از سال‌های 84 تا امروز بورس ایران وارد حاشیه شد و به نظر می‌رسد مدیران اقتصادی کشور از آن غافل شده‌اند. به همین دلیل این بازار مهم اقتصادی سال‌ها رکود را تجربه کرد. با این حال زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد تلاش کرد دوباره بورس کشور را احیا کند، اما هرگاه بارقه‌های امید در این بازار جرقه زد، پس از مدتی خاموش شد و نمادهای بورس رنگ قرمز به خود گرفتند. این اتفاق را به‌ویژه در انتهای سال 94 می‌توان مشاهده کرد. در بهمن و اسفند این سال شاخص بورس در روند صعودی قرار گرفت و در حالی که بسیاری از کارشناسان از ورود بازار سرمایه به دوره رونق خبر می‌دادند، اما با شروع سال 95 بار دیگر این بازار قرمزپوش شد. اما سال 97 را می‌توان سال «بیم و امید» بورس نامید. در حالی که بسیاری از بازارهای کشور در شرایط سختی بسر می‌برد انتظار می‌رود بازار سرمایه کم‌کاری سایر بخش‌های اقتصادی را جبران کند، با این تفاوت که رونق بورس در نهایت به رونق تولید می‌انجامد، در حالی که توسعه بازارهای سکه و ارز نتیجه‌ای جز رشد نقدینگی و در نهایت پررنگ‌شدن نقش دلالان و سفته‌بازان در اقتصاد ندارد.